«پزشك خانواده» در پایتخت سكته كرد!

محمد باقر هداوند ضمن ابراز مخالفت با اجرای برنامه پزشك خانواده در تهران، دلایل این مخالفت را از یك سو كمبود اعتبارات و از سوی دیگر بد‌قولی وزارت بهداشت در اعلام نتایج اجرای نسخه جدید وزیر بهداشت در هشت استانی دانست كه طرح پزشك خانواده در آنها به صورت آزمایشی اجرایی شده است. در حالی كه رئیس سازمان بیمه سلامت مدعی شده این كمبود اعتبارات به وزارت بهداشت اعلام شده، وزیر بهداشت، ‌روز گذشته یك بار دیگر سایتی را برای ثبت‌نام مردم و پزشكان در برنامه پزشك خانواده تهران اعلام كرد و افزود: ‌برای اجرای برنامه پزشك خانواده در تهران مشكلی نداریم. در این میان اما مردم سرگردان مانده‌اند و نمی‌دانند تكلیفشان چیست؛ آیا باید به گفته وزیر بهداشت اعتماد كنند و پزشك خانواده‌شان را انتخاب كنند یا گفته رئیس سازمان بیمه سلامت را بپذیرند و ماجرای تهرانی شدن پزشك خانواده را فراموش كنند؟

درد سرهای تهرانی شدن پزشك خانواده!

سال گذشته بود كه برنامه پزشك خانواده طی مراسمی با حضور وزیر بهداشت سابق و رئیس دانشگاه علوم پزشكی شهید بهشتی به طور رسمی و با به جا آوردن تمامی ملزومات چنین مراسم‌هایی، از پرده برداری گرفته تا قیچی كردن روبان ‌افتتاح شد و حتی با معرفی سایت و شماره تلفن ویژه‌ای از تهرانی‌ها خواسته شد تا پزشك خانواده خود را انتخاب كنند. هر چند به فاصله كوتاهی بعد از چنین مراسمی نیز مشخص شد پزشك خانواده هنوز در بخش‌های عمده‌ای از شهر تهران راه‌اندازی نشده و برگزاری این مراسم، نمادی از تحقق چنین آرزویی در آینده است. با این همه بعد از مدت كوتاهی با عقب‌نشینی مسئولان، پزشك خانواده تهرانی‌ها مسكوت ماند به خصوص آنكه تغییرات اساسی در وزارت بهداشت بسیاری از مسئولان و طرح‌ها را تغییر داد.

این تغییرات به پزشك خانواده هم رسید و از مسئول اجرای این طرح گرفته تا نسخه 02 كه پیش از این آخرین ورژن این نوشداروی نظام سلامت به حساب می‌آمد، همه با دگرگونی مواجه شد. با وجود این محمد حسن طریقت منفرد، اسفند ماه سال گذشته در حالی كه هنوز بر كرسی وزارت تكیه نكرده بود و در سمت سرپرستی سكانداری وزرای بهداشت را بر عهده داشت به طور رسمی توقف پزشك خانواده را در تهران اعلام كرد. «برنامه پزشك خانواده باید ابتدا در شهرهای كوچك اجرا شود تا نتایج آن به دست بیاید و سپس در تهران كه شهر بزرگی است، اجرا شود.» این هم توجیه آقای وزیر برای توقف این برنامه در تهران بود. این صحبت در حالی طرح شد كه طریقت منفرد در مراسم معارفه خود، ‌اجرای پزشك خانواده را یكی از اولویت‌های وزارت بهداشت اعلام كرده و گفته بود: 35 سال پیش آنجایی كه این طرح موفقیت داشت، من پزشك خانواده بودم و بدون پزشك خانواده نمی‌شود در وزارت بهداشت كاری كرد.

وقتی به یك باره پزشك خانواده تهرانی خبرساز می‌شود

سرانجام اما در شرایطی كه حدود یك ماه به پایان دولت دهم باقی مانده و زمان جمع‌بندی وظایف انجام شده و كارهای زمین مانده رسیده است، طریقت منفرد در نشستی خبری كه پنج‌شنبه گذشته برگزار شد به یك باره از اجرای برنامه پزشك خانواده در تهران خبر داد. هر چند این خبر در همان نشست هم با واكنش معاون وزیر رفاه مواجه شد.

در حالی كه مجتبی علایی، معاون وزیر رفاه از اجرای این برنامه در تهران اظهار بی‌اطلاعی می‌كرد، آقای وزیر گفت: خبرنگاران به دنبال گزك نباشند، چون گزكی وجود ندارد و همه مقدمات لازم برای اجرای این برنامه در تهران فراهم است. اما سخنان روز گذشته رئیس سازمان بیمه سلامت كشور هم نشان داد، انگار واقعاً وزارت بهداشت، پزشك خانواده تهران را بدون هماهنگی با بیمه‌ها می‌خواهد اجرایی كند. این در حالی است كه پول سلامت لقمه‌ای است كه همیشه از مسیر بیمه می‌چرخد تا به دهان نظام بهداشت و درمان گذاشته شود و بی‌تردید با چنین ترفندی اجرای برنامه پزشك خانواده شهری در كارنامه كاری دومین وزیر بهداشت دولت دهم قرار نمی‌گیرد.

حقی كه ناحق شد!

به رغم اظهارات هداوند درباره اجرا نشدن برنامه پزشك خانواده در تهران، ‌فاطمه رخشانی معاون بهداشتی وزارت بهداشت، پزشك خانواده را حق مردم دانست. وی در مورد اظهار نظر برخی افراد در مورد اینكه برنامه پزشك خانواده سلامت‌محور نیست، گفت: مراقبت‌های اولیه بهداشتی در رأس پزشك خانواده و كاملاً مورد تأكید این طرح است. وی قبلاً درباره این برنامه گفته بود: جا انداختن فرهنگ پزشك خانواده در تهران سخت‌تر از شهرستان‌هاست. بنا به تعبیر وی برنامه پزشك خانواده موشی بود كه توی سوراخ نمی‌رفت، آن وقت عده‌ای آمدند با تعریف تیم 17 نفره برای آن جارو هم به دمش بستند.

برنامه‌ای خوب، ‌اجرایی بد

به هر رو نمی‌توان نقش پزشك خانواده و برقراری نظام ارجاع را در مدیریت منابع و بهبود امراض نظام سلامت انكار كرد. پزشك خانواده نسخه‌ای است كه در بسیاری از كشورهای پیشرفته دنیا هم پیچیده شده و پاسخ خوبی هم داشته است. اما شاید نقطه ضعف ایران در نحوه اجرای این برنامه باشد؛ نكته‌ای كه رضا ملك‌زاده وزیر بهداشت دولت سازندگی و مشاور رئیس‌جمهور منتخب نیز به آن اذعان دارد. به باور وی مشكل اجرا نشدن این طرح در بودجه‌اش نبود بلكه بدنه خود برنامه با نظام سلامت كشور ما همخوانی ندارد. بنا به تأكید وی این برنامه هیچ وقت درست اجرا نشده است. ملك‌زاده با اشاره به سابقه این برنامه افزود: زمان وزارت دكتر پزشكیان، پزشك خانواده كلید خورد ولی درست زمانی كه می‌خواست به جایی برسد با تغییر مواجه شدیم. یك گروه دیگر آمدند و بعد آن گروه جدید كار را از اول شروع كردند و همین طور گروه‌های دیگر، در نهایت هم كه بودجه داده نشد. در نهایت اما تكلیف مردم معلوم نیست!

منبع: روزنامه جوان/زهرا چیذری