قرار ملاقات شبانه با ذکر جزییات

حقیقت این است که خداوند متعال دنبال بهانه است تا بنده های خویش را در بهشت جای دهد و خیر دنیا و آخرت را نصیب شان کند. آیا باورش برای شما سخت است؟ با ما همراه باشید تا مشهورترین عبادت در سختی را برای شما تبیین کنیم تا به این موضوع ایمان آوردید. موضوعِ رحمان و رحیم بودن خداوند متعال. با ما با این بحث جذاب همراه باشید.

در میان نوافل، «نماز شب‏» جایگاه خاصى دارد و تاكید فراوانى كه‏ در آیات قرآن و احادیث درباره آنست، به مراتب بیش از نمازهاى دیگر مستحب است و به همین جهت، اولیاء خدا بر آن مداومت و مواظبت‏ داشتند و به تهجد و عبادت نیمه شب مى‏پرداختند. تا آنجا كه نماز شب‏ را خداوند، بر بنده محبوبش حضرت محمد (صلی الله علیه وآله) واجب ساخته و چنین فرمان داده بود:

«و من اللیل فتهجد به نافلة لك‏».

بخشى از شب را بعنوان نافله به تهجد بپرداز و سحر خیزى كن.

در قرآن كریم بارها خداوند به سحرگاهان قسم می‌خورد، خداوند در سوره فجر، آیات 1 تا 4 و در سوره تكویر، آیه 17 كه میفرماید (و اللّیل اذا عسعس) سوگند به شب، چون پشت گرداند. و همین طور در سوره مدّثّر، آیه 33 و 34.

همه این سوگندها نشانه عظمت پایان شب و سحر است و آن موقع كه تاریكی‌ها در حال تمام شدن و نور روشنى در حال بازگشتن است.

عبادتی که حتی خوابیدن با نیت آن، صدقه محسوب می شود

کسی که به نیّت بیدار شدن برای نماز شب بخوابد خواب او نوعی صدقه بشمار می‌آید و خداوند متعال برای او پاداش نماز شب را مقرّر می‌دارد!

کدام عبادت است که حتی اگر فرد در حین انجام از شدت خواب آلودگی، تلو تلو بخورد، همچنان ثواب دارد؟

امام صادق (علیه السلام) : گاهى بنده خدا آخر شب بیدار مى‌شود، در حالی که از کسالت خواب به چپ و راست خم مى‌شود و یا سرش را خم کرده و چانه‌اش را به سینه مى‌چسباند، پس در این هنگام، خداى تعالى امر مى‌کند، تا درهاى آسمان باز مى‌شود، سپس به فرشتگان مى‌فرماید: به بنده من نگاه کنید، با آن که نماز شب را بر او واجب ننموده‌ام، ولى به سبب تقرب به من، خود را به چه زحمتى وادار نموده است و یکى از این سه خواسته را از من مى‌خواهد: یا گناه او را بیامرزم و یا تجدید توبه نموده با من رابطه برقرار کند و یا آن که روزى بیشترى مى‌خواهد اى فرشتگان! شما شاهد باشید هر سه مورد را به او بخشیدم.

کیفیت و اعجاب پاداش نماز شب

و این عبادت آنچنان پاداش بزرگی دارد که در بیان نمی گنجد. نماز شب در قرآن کریم از پاداش اش به «قُرّهَ عَین» یاد شده است. یعنی آنچه که با دیدنش از شادی چشم ها برق می زند!

«امام صادق (علیه السلام) :هیچ عمل نیكى نیست مگر اینكه ثواب روشنى در قرآن براى آن بیان شده، مگر نماز شب كه خداوند بزرگ، ثواب آن را روشن نساخته به خاطر عظمت و اهمیت آن؛ لذا فرموده است: هیچكس نمى‏داند چه ثوابهایى كه مایه روشنایى چشمان است براى کسانی که نماز شب میخوانند، نهفته شده است»

و بسیار ثواب در وصف نیامدنی دیگر...

این همه ثواب برای چه؟

آنچه ذکر شد تنها در قبال 3 یا نهایتاً 11 رکعت نماز است، که همان هم به شکل های مختلف شامل تخفیف شده است تا بنده ها آن را از دست ندهند! باور نمی کنید با ما همراه باشید.

زمان نماز شب

زمان خواندن نماز شب، از نیمه شب شرعی (11 ساعت و ربع بعد از اذان ظهر) شروع می شود و تا اذان صبح ادامه دارد. به زمان نیمه اول سال ساعت 12 و نیم شب به بعد می توان این نماز را خواند.

برعکس نمازهای واجب که هر چه اول وقت خوانده شود، فضیلت شان بیشتر است، نماز شب هرچه آخر وقت تر خوانده شود، فضیلت بیشتری خواهد داشت! یعنی هر چه به نماز صبح نزدیک تر شویم ، فضیلت نماز شب به صورت تصاعدی بالا می رود.

تخفیف های ویژه در نماز شب ویژه مسافرین و جوانان

اما خواندن این نماز آن قدر ارزشمند است تا آنجا که خداوند به هرشکل ممکن آن را راحت گرفته است تا هیچ بنده ای بهانه ای برای نخواندن آن نداشته باشد:

مثلاً:

- مسافر و کسى که براى او سخت است نافله شب را بعد از نصف شب بخواند، مى‏تواند آن را در اول شب بخواند.

- جوانی که می‌ترسد خواب بماند و نماز شب از او فوت شود می‌تواند نماز شب را پیش از نیمه شب شرعی بخواند.

- کسانی که برای خواندن نماز شب بعد از نیمه شب عذری دارند، مانند افراد پیر و یا کسی که از سرد شدن هوا می‌ترسد و ... می‌توانند نماز شب را قبل از نیمه شب بخوانند.

و  ...

ماحصل کلام اینکه درست است وقت این نماز از نیمه شب تا اذان صبح است، خواندن آن از زمان خواندن مهم تراست.

در نتیجه اگر می دانید که صبر کنید تا زمان آن داخل بشود، توفیق خواندن نماز را از دست می دهید، معطل نکنید و در آخر شب ترین وقت ممکن نماز را بخوانید، حتی اگر نیمه شب نشده است.

کیفیت خواندن نماز شب

نماز شب یازده رکعت است، یعنی 4 نماز دو رکعتی. نمازهای 2 رکعتی دقیقا نماز صبح و با نیت نماز نافله ی شب خوانده می شوند. بعلاوه یک نماز دو رکعتی دیگر که آن هم شبیه نماز صبح و با نیت نماز شفع می باشد. در نهایت یک نماز یک رکعتی به نام نماز وتر.(کیفیت آن همراه دعاهای مربوط در کتاب مفاتیح الجنان آمده است)

تمام شد ... به همین سادگی، و به همین خوشمزگی!

این داستان شیرین همچنان ادامه دارد

شیرین تر از آن، اینکه می توان بدون هیچ عذر و بهانه ای، به جای این 11 رکعت، تنها 2 رکعت نماز شفع و یک رکعت نماز وتر را خواند. بله درست شنیدید: می توان با خواندن سه رکعت، ثواب یک نماز شب کامل را نصیب خود کرد.

حتی اگر وقت کم و تنها چند دقیقه تا اذان صبح وقت باشد، می توان تنها نماز وتر ( یعنی فقط 1 رکعت) را خواند و ثواب نماز شب را بصورت کامل برد!

در نتیجه

نماز شب همین 11 رکعت می باشد، یا حتی سه رکعت... و صدالبته اگر بخواهید کیفیت نماز خود را هرچه بیشتر بالا ببرید، مستحبات بسیاری است که می توانید در مطلب "چگونه نماز شب بخوانیم" آن ها را بیاموزید.

یک توضیح مهم

نه تنها ذره ای از آسان گرفتن نماز شب ناراحت نباشید، بلکه خوشحال باشید که توفیق آن نصیب تان می شود. بالاخره اگر شبی توان و انرژی اش را داشتید می توانید با تمام مستحبات آن را بجای آورید و بجای یک ربع، یک ساعت و ربع در خدمت معبود، عبادت کنید.

قوانین بسیار جذاب انجام مستحبات که نماز شب هم مشمول تمام آن ها می شود:

- می توان نمازهای مستحبی را در حالی که رو به قبله نیستیم، و یا در حال حرکت هستیم بخوانیم.

یک سوپرایز دیگر

با تمام این توصیف ها اگر خواب ماندید، و به هر علتی نتوانستید نماز شب بخوانید، می توانید در طول روز قضای آن را به جای آوردید. در این صورت نه تنها خداوند تبارک و تعالی آن را قبول می کند، بلکه با نگاه رضایت به شما نظاره خواهند کرد. به این روایت ها توجه کنید:

از امام صادق (علیه السلام) روایت است که شخصی به آن حضرت عرض کرد: فدایت شوم چه بسا اتفاق می‌افتد که یک، دو، یا سه ماه نماز شب از من فوت می‌شود و من آن را در روز قضا می‌کنم. آیا این کار جایز است؟ فرمودند: به خدا قسم این کار مایه روشنی چشم تو است. و این جمله را سه بار تکرار کرد.»

رسول خدا (صلی الله علیه وآله) فرمودند: خدای تعالی به بنده‌ای که قضای نماز شب را بجای می‌آورد مباهات می‌کند و می‌فرماید: ای فرشتگان، این بنده چیزی را که به او واجب نکرده‌ام قضا می‌کند. گواه باشید که من او را آمرزیدم.»

و اینکه قضاى نماز شب بر تقدیم آن (یعنى پیش از نیمه شب خواندن) رجحان دارد. یعنی اگه می دانید شب خواب می مانید، لازم نیست قبل از نیمه شب نماز را بخوانید، بلکه بهتر است صبر کنید و فردا قضای آن را بخوانید.

تخفیف های ویژه مخصوص مشتریان دائمی نماز شب

بسیار جالب است بدانید که برای به پا دارنده های دائمی نماز شب، تخفیف های ویژه ای در نظر گرفته شده است. حاج آقا فاطمی نیا می فرمایند:

«دانشجویی که فردا امتحان دارد و وقت نمی کند، یا زنی که کارهای خانه را انجام داده، شب خسته است و نمی‌تواند برای نماز شب بلند شود، اگر فرزندش از خواب بیدار شد و خواست شیر بخورد، یا باد دری را باز کرد، یا به هر صورتی که نیمه شب بیدار شد،‌ ذکر «یا اکرم الاکرمین» را بگوید و دوباره بخوابد،و مطمئن باشد که ثواب نماز شب را خواهد برد.»

بیایید ما از آن بنده هایی نباشیم که روز قیامت، تفسیر یوم الحسره هستند...

مژده، مژده:

وَبَشِّرِ الَّذِین آمَنُواْ وَعَمِلُواْ الصَّالِحَاتِ أَنَّ لَهُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِی مِن تَحْتِهَا الأَنْهَارُ كُلَّمَا رُزِقُواْ مِنْهَا مِن ثَمَرَةٍ رِّزْقًا قَالُواْ هَذَا الَّذِی رُزِقْنَا مِن قَبْلُ وَأُتُواْ بِهِ مُتَشَابِهًا وَلَهُمْ فِیهَا أَزْوَاجٌ مُّطَهَّرَةٌ وَهُمْ فِیهَا خَالِدُونَ :

و كسانى را كه ایمان آورده‏اند و كارهاى شایسته انجام داده‏اند مژده ده كه ایشان را باغهایى خواهد بود كه از زیر [درختان] آنها جویها روان است هر گاه میوه‏اى از آن روزى ایشان شود مى‏گویند این همان است كه پیش از این [نیز] روزى ما بوده و مانند آن [نعمتها] به ایشان داده شود و در آنجا همسرانى پاكیزه خواهند داشت و در آنجا جاودانه بمانند (البقرة - جزء 1 )

تِلْكَ حُدُودُ اللّهِ وَمَن یُطِعِ اللّهَ وَرَسُولَهُ یُدْخِلْهُ جَنَّاتٍ تَجْرِی مِن تَحْتِهَا الأَنْهَارُ خَالِدِینَ فِیهَا وَذَلِكَ الْفَوْزُ الْعَظِیمُ

اینها احكام الهى است و هر كس از خدا و پیامبر او اطاعت كند وى را به باغهایى درآورد كه از زیر [درختان] آن نهرها روان است در آن جاودانه‏اند و این همان كامیابى بزرگ است (النساء - جزء 4)

فرآوری: زهرا اجلال             

بخش اخلاق و عرفان اسلامی تبیان

منابع:

فرهنگ نیوز

سایت آیت الله فاطمی نیا

وبلاگ قرار شبانه