قابل توجه ناامیدان و منفی بافان!!
یأس و ناامیدی آن حالت بازدارنده است که انسان را از حرکت به سمت مطلوب خود باز می دارد ، مطلوبی که تا پیش از این انتظار وصول آن سبب می شد تا در جهت رسیدن به آن تلاش کند و از خود حرکتی هر چند کوچک نشان دهد اما اکنون که به دلایلی آن انتظار از او سلب شده دیگر آن تلاش و حرکت وجود ندارد. این حالت همان یأس و ناامیدی است که در موضوعات گوناگون به کار برده می شود
آیات متعدّدى از قرآن شریف، یأس از رحمت خدا را جزو گناهانكبیره محسوب داشته و كار چنین افرادى را مذموم به حساب آورده است.
آنجایى كه حضرت یعقوب(علیه السلام)، فرزندان خود را به جستجوى یوسف و برادر یوسف روانه مىسازد، اینگونه مىگوید:
«یابَنِىَّ اذْهَبُوا فَتَحَسَّسُوا مِن یُوسُفَ وَ أَخِیهِ وَ لاَتَایْــَسُوا مِن رَّوْحِ اللَّهِ إِنَّهُ لاَیَایْــَسُ مِن رَوْحِ اللَّهِ إِلاَّ الْقَوْمُ الكَـفِرُونَ؛[1] اى فرزندانم، دنبالِ یافتن یوسف و برادرش بروید و از رحمت خداوند ناامید نشوید؛ همانا تنها افراد كافرند كه از رحمت پروردگار ناامیدند».
در جاى دیگر مىفرماید:
«وَ مَن یَقْنَطُ مِن رَّحْمَةِ رَبِّهِ إِلاَّ الضَّالُّونَ؛[2] فقط گروه گمراهانند كه از رحمت خداوند مأیوس مىباشند.»
«...وَاِنْ عُدْتُمْ عُدْنا...»
توانایى، دو معنا دارد:
1. اگر شما راه بازگشت از گناه را در پیش گیرید، ما هم عذاب را از شما برمىداریم.
2. اگر شما راه طغیان و گردنكشى را بپیمایید و به راهى كه خداوند آن را نمىپسندد بروید، ما هم عذاب را متوجّه شما مىگردانیم.[3] كه جملهى:
«...وَ جَعَلْنا جَهَنَّمَ لِلْكـفِرِینَ حَصیرًا»
فقط گروه گمراهانند كه از رحمت خداوند مأیوس مىباشند
مۆیّد این موضوع مىباشد؛ زیرا در این وقت است كه افراد كافر بر اثر اعمال ناشایست خود، جهنّمى سوزان و زندانى تنگ و محصور براى خود تعبیه نموده و به مفاد آیهى شریفهى «كُلُّ امْرِىِ بِمَا كَسَبَ رَهِینٌ»[4] هر كسى در گرو اعمالى است كه انجام داده است و شخص كافر، عملى كه مرضىّ خدا باشد، انجام نمىدهد و با كارهاى ناپسند خود، خویش را در آتش جهنّم، محصور مىگرداند.
امیدواری مورد تأکید قرآن کریم
«فَلَوْلَا فَضْلُ اللّهِ عَلَیْكُمْ وَرَحْمَتُهُ لَكُنْتُمْ مِنَ الْخَاسِرِینَ» (بقره : 64. ) ؛و اگر فضل و رحمت خدا بر شما نبود، قطعاً از زیانكاران بودید.[وَ اللَّهُ رَۆُفٌ بِالْعِبادِ] «بقره (2): 207 »؛و خدا به بندگانمهربان است.
[وَ اللَّهُ یَدْعُوا إِلَى الْجَنَّةِ وَ الْمَغْفِرَةِ بِإِذْنِهِ وَ یُبَیِّنُ آیاتِهِ لِلنَّاسِ لَعَلَّهُمْ یَتَذَكَّرُونَ] «بقره : 221 ».
و خدا به توفیق خود به سوى بهشت و آمرزش دعوت مىكند، و آیاتش را براى مردم بیان مىفرماید تا متذكّر شوند.
[وَ لَقَدْ عَفَا اللَّهُ عَنْهُمْ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ حَلِیمٌ] «آل عمران (3): 155 ».
و یقیناً خدا از آنان در گذشت؛ زیرا خدا بسیار آمرزنده و بردبار است.
[فَأُولئِكَ عَسَى اللَّهُ أَنْ یَعْفُوَ عَنْهُمْ وَ كانَ اللَّهُ عَفُوًّا غَفُوراً] «نساء (4): 99 ».
پس اینانند كه امید است خدا از آنان درگذرد و خدا همواره گذشت كننده و بسیار آمرزنده است.
[فَقُلْ رَبُّكُمْ ذُو رَحْمَةٍ واسِعَةٍ] «انعام (6): 147 ».
بگو: پروردگارمان صاحب رحمتى گسترده است.
[قُلْ لِلَّذِینَ كَفَرُوا إِنْ یَنْتَهُوا یُغْفَرْ لَهُمْ ما قَدْ سَلَفَ] «انفال : 38 ».
به كسانى كه كافرند بگو: اگر از كفر خود بازایستند [و به اسلام روى آورند] گناهانى [چون جنگ با پیامبر و بازداشتن مردم از راه خدا، و منع كردن مۆمنان از ورود به مسجدالحرام] از آنان بخشیده خواهد شد.
[إِنَّ اللَّهَ لا یُضِیعُ أَجْرَ الْمُحْسِنِینَ] «توبه:120 »؛خدا پاداش نیكوكاران را تباه نمىكند.
[قُلْ یا عِبادِیَ الَّذِینَ أَسْرَفُوا عَلى أَنْفُسِهِمْ لا تَقْنَطُوا مِنْ رَحْمَةِ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ
یَغْفِرُ الذُّنُوبَ جَمِیعاً إِنَّهُ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحِیمُ] «زمر (39): 53 ».
بگو: اى بندگان من كه [با ارتكاب گناه] بر خود زیاده روى كردید! از رحمت خدا نومید نشوید، یقیناً خدا همه گناهان را مىآمرزد؛ زیرا او بسیار آمرزنده و مهربان است.
پی نوشت ها :
[1]. یوسف / 87.
[2]. حجر / 56.
[3]. ر.ك: مجمعالبیان، ج 5 ـ 6، ص 616.
[4]. طور / 21.
فرآوری : محمدی
بخش قرآن تبیان
منابع : سایت عرفان
سایت معارف قرآن
سایت طهور دانش