تبیان، دستیار زندگی
ممکن است تمامی کارهای خوب انسان به خاطر یک گناهش بسوزد (گویا روایاتی هست)، آیا این بی‌عدالتی در حق انسان نیست؟
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

آیا از نابودی اعمال به واسطه گناه عادلانه است؟!


ممکن است تمامی کارهای خوب انسان به خاطر یک گناهش بسوزد (گویا روایاتی هست)، آیا این بی‌عدالتی در حق انسان نیست؟
حسنات

یعنی چه کسی در حق انسان بی‌عدالتی می‌کند؟ خدا؟!

اگر خدایی نباشد و معادی نیز در کار نباشد [که هست]، چه فرقی می‌کند که انسان کار خوب انجام دهد یا کار بد، هر دو با مرگش حبط می‌گردد. اما اگر خدا و معادی باشد [که هست]، آیا از خدای علیم، حکیم، قادر، عادل، رحمان، رحیم و سبحان ) منزه از نقص و نیستی(ظلم صادر می‌گردد، در حالی که ظلم خودش معلول جهل، ضعف، نیستی، ناتوانی، نقص و پیروی از هوای نفس در جهت رسیدن به خواسته‌هاست.

خدا منزه است از اینگونه وصف‌هایی که درباره او می‌کنند و حق تعالی به کسی ظلم نمی‌کند:

«سُبْحَانَ اللَّهِ عَمَّا یَصِفُونَ خدا منزّه است از آنچه در وصف مى‏آورند.»(الصافات، 159)

الف – اگر یک غنیِ کریمی به فقیری زمین، پول و سایر امکانات کشاورزی را بدهد و بگوید خودم هم بیشترین کمک را به تو می‌کنم تا کشاورزی کنی و از فقر نجات یابی؛ سپس او کشاورزی کند، اما قبل برداشت محصول به خاطر یک لذت زودگذر و احمقانه و با یک کبریت کوچک، همه محصول خود را به آتش بکشد، آن که به او کرم کرده ظالم است، یا خودش به خودش ظلم کرده است؟!

«إِنَّ اللّهَ لاَ یَظْلِمُ النَّاسَ شَیْئًا وَلَـكِنَّ النَّاسَ أَنفُسَهُمْ یَظْلِمُونَ»(یونس، 44) خدا به هیچ وجه به مردم ستم نمى‏كند، لیكن مردم خود بر خویشتن ستم مى‏كنند.

از این رو به انسان تعلیم شد که بداند خدا منزه از ظلم است، اما انسان خودش به خودش و دیگران ظلم می‌نماید.

«وَذَا النُّونِ إِذ ذَّهَبَ مُغَاضِبًا فَظَنَّ أَن لَّن نَّقْدِرَ عَلَیْهِ فَنَادَى فِی الظُّلُمَاتِ أَن لَّا إِلَهَ إِلَّا أَنتَ سُبْحَانَكَ إِنِّی كُنتُ مِنَ الظَّالِمِینَ»؛ و «ذو النون» را [یاد كن‏] آن گاه كه خشمگین رفت و پنداشت كه ما هرگز بر او قدرتى نداریم، تا در [دل‏] تاریكیها ندا درداد كه: «معبودى جز تو نیست، منزّهى تو، راستى كه من از ستمكاران بودم.»

وقتی خداوند متعال خود را رحمان، رحیم، کریم، غفور، عفو ... معرفی می‌نماید و می‌فرماید که شما برگردید، من نه تنها همه گناهان را می‌بخشم، بلکه آنها را برای شما مبدل به حسنه می‌کنم، چرا انسان باید این محکمات را رها کند و به گمان و ظنّ خطای خود تکیه و شک کند که آیا خدا ظلم می‌کند؟!

چطور ممکن است که انسان ابتدا (چه در نظر و چه در عمل) خدا را با اسمای رحمان و رحیم بشناسد، و سپس شک نماید که آیا او ظلم هم می‌کند؟!

بخشش همه گناهان

مگر به بندگان گناهکارش نفرمود کافیست که از رحمت من ناامید نشوید و برگردید، آن وقت من همه گناهان را می‌بخشم:

«قُلْ یَا عِبَادِیَ الَّذِینَ أَسْرَفُوا عَلَى أَنفُسِهِمْ لَا تَقْنَطُوا مِن رَّحْمَةِ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ یَغْفِرُ الذُّنُوبَ جَمِیعًا إِنَّهُ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحِیمُ»(الزمر، 53)

بگو: «اى بندگان من- كه بر خویشتن زیاده‏روى روا داشته‏اید- از رحمت خدا نومید مشوید. در حقیقت، خدا همه گناهان را مى‏آمرزد، كه او خود آمرزنده مهربان است.

دروی از کبائر:

مگر نفرمود که شما دقت داشته باشید که از گناهان کبیره دوره کنید (که گمان ظلم نسبت به خدا و یا ناامیدی از رحمت او، از مصادیق بارز آن است)، خدا گناهان کوچک‌تر را می‌بخشد:

«إِن تَجْتَنِبُواْ كَبَآئِرَ مَا تُنْهَوْنَ عَنْهُ نُكَفِّرْ عَنكُمْ سَیِّئَاتِكُمْ وَنُدْخِلْكُم مُّدْخَلاً كَرِیمًا» (النساء، 31)

اگر از گناهان بزرگى كه از آن [ها] نهى شده‏اید دورى گزینید، بدیهاى شما را از شما مى زداییم، و شما را در جایگاهى ارجمند درمى‏آوریم.

اگر یک غنیِ کریمی به فقیری زمین، پول و سایر امکانات کشاورزی را بدهد و بگوید خودم هم بیشترین کمک را به تو می‌کنم تا کشاورزی کنی و از فقر نجات یابی؛ سپس او کشاورزی کند، اما قبل برداشت محصول به خاطر یک لذت زودگذر و احمقانه و با یک کبریت کوچک، همه محصول خود را به آتش بکشد، آن که به او کرم کرده ظالم است، یا خودش به خودش ظلم کرده است؟!

تبدیل سیئه به حسنه

خداوند کریم، نه تنها گناه را می‌بخشد، بلکه خود گناه و آثارش را برای تائب مبدل به حسنه می‌کند که لاجرم ثوابی هم دارد:

«إِلَّا مَن تَابَ وَآمَنَ وَعَمِلَ عَمَلًا صَالِحًا فَأُوْلَئِكَ یُبَدِّلُ اللَّهُ سَیِّئَاتِهِمْ حَسَنَاتٍ وَكَانَ اللَّهُ غَفُورًا رَّحِیمًا» (الفرقان، 70)

مگر كسى كه توبه كند و ایمان آورد و كار شایسته كند. پس خداوند بدیهایشان را به نیكیها تبدیل مى‏كند، و خدا همواره آمرزنده مهربان است.

یک سۆال:

وقتی خداوند متعال خود را رحمان، رحیم، کریم، غفور، عفو ... معرفی می‌نماید و می‌فرماید که شما برگردید، من نه تنها همه گناهان را می‌بخشم، بلکه آنها را برای شما مبدل به حسنه می‌کنم، چرا انسان باید این محکمات را رها کند و به گمان و ظنّ خطای خود تکیه و شک کند که آیا خدا ظلم می‌کند؟!

پس لازم است ما به جای آن که نگران عدالت خدای غفّار، ستّار، کریم و رحیم باشیم، نگران ظلم خود به خویشتن باشیم و بدانیم که تردید درباره‌ی عدالت باری تعالی و نیز نشناختن او به لطف، کرم، عفو، غفران و رحمت، خود بزرگ‌ترین ظلمی است که انسان به خودش می‌نماید.

بخش قرآن تبیان


منبع: ایکس شبهه