4تخفیفی که خداوند برای بیمار قائل می شود!!
معلولیت بهانه مناسبی برای کناره گیری از کار و فعالیت شخصی و اجتماعی نیست. درست است که انسان معلول و بیمار، توانایی هایی که یک انسان سالم از آن برخوردار است ندارد اما او می تواندبا یک اراده قوی و توکل به خدا و یاری گرفتن از او قلّه های موفقیت را به تنهایی فتح کند.
اراده قوی یک مومن
یونس بن عمار از صحابه امام صادق(علیه السلام) بود. زمانی دچار بیماری برص شد و لکه های سفیدی در صورتش آشکار گردید. این عارضه باعث ملال و آزردگی خاطرش گردید، به علاوه ارزش شخصیت اجتماعی وی را نیز تنزل داد و کسانی درباره اش می گفتند: اگر دین حق به او نیازی می داشت و وجودش منشأ اثری می بود به چنین بلیه ای دچار نمی شد. ناچار به محضر مربی بشر، امام صادق(علیه السلام) شرفیاب شد و گفته های ملال آور مردم را شرح داد. امام صادق(علیه السلام) فرمود: انگشتهای دستان مومن آل فرعون، به هم چسبیده و بی حرکت بود. او در موقع سخن گفتن بدون احساس ضعف و انکسار دست معیوب خود را به سوی مردم دراز می کرد و می فرمود از فرستادگان خدا پیروی کنید.
امام (علیه السلام) با این عبارت کوتاه از یک طرف جواب سخنان بی اساس مردم را داد و خاطر نشان کرد که ممکن است مرد پاکدل و شریفی که خدمتگذار دین خداست به عارضهای مبتلا باشد همانطور که مومن آل فرعون مبتلا بود و از طرف دیگر با نقل قضیهی آل فرعون روحیه یونس را تقویت کرد و به وی بفهماند به سبب عارضه لکه های صورت، از مردم کناره گیری نکن و شخصیت خویش را از دست مده و همچنان با شهامت به انجام وظایف تبلیغی خود مشغول باش چنانکه مومن آل فرعون دست معیوب خود را به سوی مردم دراز می کرد و آنان را به پیروی از انبیاء الهی دعوت می کرد یعنی؛ همان طور که نقص عضو انگشتان دست اراده مومن آل فرعون را متزلزل نکرد و نتوانست شخصیت معنوی او را در هم شکند لکه های صورت نیز نباید اراده شما را متزلزل کند و از انجام وظایف اجتماعی باز دارد.
حضرت موسى عرض كرد: خدایا دوست ندارم كه بیمار و ضعیف گردم و در عبادت من سستى پیدا گردد و هم دوست ندارم همیشه سالم باشم كه تو را فراموش كنم، بلكه دوست دارم گاهى بیمار شوم كه تو را یاد كنم و گاهى سالم شوم، و تو را شكرگزارم
بیماری نیز نعمتی از نعمتهاست
انسان مبتلا به بیماری و نقص عضو نبایست به مشکل خویش به مثابه یک سد بنگرد که او را از رسیدن به اهدافش باز میدارد بلکه بیماری نیز نعمتی از نعمت های خداست و روایات فراوانی در این زمینه داریم که بر این مطلب صحه می گذارد.
رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله و سلّم فرمود: براى بیمار (مۆمن) چهار خصوصیّت و ویژگى وجود دارد:
1- قلم از او برداشته مىشود (گناهى بر او نوشته نمىشود).
2- و خداوند به فرشتگان مراقب او فرمان مىدهد تا (ثواب) تمام كارهاى خوبى را كه در زمان سلامتى، توفیق انجام آن را داشته است، در نامه اعمال او ثبت كنند.
3- و (اثر) آن بیمارى به هر عضوى از اعضاى بدن او رسیده، گناهانى را كه توسّط آن عضو انجام گرفته است از بین مىبرد.
4- و اگر در این حالت بمیرد، آمرزیده از دنیا رفته است و اگر زنده بماند (و از این بیمارى جان سالم بدر برد) باز هم مورد آمرزش قرار خواهد گرفت. (پاداش نیكی ها و كیفر گناهان / ترجمه ثواب الأعمال/ 488 )
امام رضا علیه السّلام فرمود: بیمارى براى مۆمن پاك شدن و رحمت، و براى كافر عذاب و لعنت است. همانا بیمارى از مۆمن زدوده نشود تا آنگاه كه همه گناهانش پاك شود و گناهى بر او باقى نماند.(ثواب الأعمال/ ترجمه حسن زاده/ 443)
امیرالمۆمنین(علیه السلام) از پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله) نقل مىكند كه به سلمان فارسى فرمود: اى سلمان! براى تو در بیماریت سه خصلت است: تو در یاد خدا هستى و دعاى تو در آن حالت مستجاب است و بیمارى براى تو گناهى را باقى نمىگذارد مگر اینكه آن را از بین مىبرد، خداوند تو را تا آخر عمرت از سلامتى برخوردار سازد. (الخصال/ترجمه جعفرى/ ج1/251)
از امام ششم(علیه السلام) روایت شده: بیماران را عیادت كنید و از ایشان التماس دعا بدارید كه دعای بیمار برابر دعای ملائكه است، و هر كه شبى بیمار شود و آن را به خشنودى و قبول بپذیرد ثواب عبادت60 ساله برایش نوشته شود پرسیدند معنى پذیرفتن آن چیست؟ فرمود: از ناراحتى آن به كسى شكایت نكند.(مكارم الأخلاق/ترجمه میرباقرى/ ج2 / 201)
فضیل بن یسار گوید: امام باقر علیه السّلام فرمود: هیچ یک از شما به حقیقتایمان و اصل نگردد، تا آنكه سه خصلت در وى باشد؛ مرگ را از زندگى بیشتر دوست بدارد، و فقر نزد او بهتر از غنا، و بیمارى در نظرش محبوبتر از تندرستى باشد، عرضه داشتم: چه كسى مىتواند چنان باشد؟ فرمود: همه شما
فضیل بن یسار گوید: امام باقر علیه السّلام فرمود: هیچ یک از شما به حقیقت ایمان و اصل نگردد، تا آنكه سه خصلت در وى باشد؛ مرگ را از زندگى بیشتر دوست بدارد، و فقر نزد او بهتر از غنا، و بیمارى در نظرش محبوبتر از تندرستى باشد، عرضه داشتم: چه كسى مىتواند چنان باشد؟ فرمود: همه شما. سپس فرمود: آیا شما كدامیك از این دو را بیشتر دوست دارید؟ اینكه در دوستى ما بمیرید، یا در بغض ما زنده بمانید؟ عرض كردم: به خدا سوگند مرگ ما، در دوستى شما، نزدمان محبوبتر است، فرمود: آیا نزد شما فقر و غنا یا بیمارى و صحّت نیز همان گونه است یا نه؟ گفتم: به خدا قسم، بلى. (معانی الأخبار/ ترجمه محمدى/ ج1/ 415)
و سخن آخر اینکه: حضرت موسى عرض كرد: خدایا دوست ندارم كه بیمار و ضعیف گردم و در عبادت من سستى پیدا گردد و هم دوست ندارم همیشه سالم باشم كه تو را فراموش كنم، بلكه دوست دارم گاهى بیمار شوم كه تو را یاد كنم و گاهى سالم شوم، و تو را شكرگزارم.(إرشاد القلوب/ ترجمه سلگى/ ج1) و خداوندا مرا آن ده که آن به.
مریم پناهنده
بخش اخلاق و عرفان اسلامی تبیان
منابع:
1. معراج السعادة/ نراقی
2. قصه های تربیتی/ لطیف راشدی
3. إرشاد القلوب /دیلمی/ ترجمه سلگى / ج1
4. ثواب الأعمال / ابن بابویه/ ترجمه حسن زاده
5. معانی الأخبار / ابن بابویه/ ترجمه محمدى / ج1
6. مكارم الأخلاق / طبرسی/ترجمه میرباقرى / ج2
7. الخصال / ابن بابویه/ترجمه جعفرى
8. پاداش نیكیها و كیفر گناهان / ترجمه ثواب الأعمال/ ابن بابویه