حرکت بیماری‌های امت‌های گذشته به سوی ما

امام رضا (علیه السلام) از پدرانشان نقل می‌كند تا سند روایت به پیامبر (صلی الله علیه وآله) بازگردد حضرت می‌فرمایند: «قَدْ دَبَّ إِلَیْكُمْ دَاءُ الْأُمَمِ مِنْ قَبْلِكُمْ» به سوی شما بیماریهای امتهای گذشته حركت كرده است. (عیون الاخبار الرضا، ج 1، ص629)

دبّ به معنای جنبنده به حركت درآمده است یعنی درد گذشتگان حركت كرده تا به شما رسیده است درد معمولا زمانی به سراغ افراد می‌آید كه آنها تدابیر امنیتی لازم را اتخاذ نكند و خود را در معرض بیماری قرار دهند.

آن كس كه سرما می‌خورد حتما خود را در معرض هوای سرد قرار داده یا در فضایی تردد كرده كه فردی آلوده به ویروس سرماخوردگی در آن فضا بوده است یا آن كسی كه به بیماری گوارشی دچار می‌شود در خوردن و آشامیدن رعایت حال خویش را ننموده است.

وقتی حضرت می‌فرمایند بیماریهای گذشتگان به سوی شما حركت كرده است یعنی خود ما زمینه این بیماری را در خود فراهم نموده‌ایم و خود را در معرض آنها قرار داده‌ایم .

حضرت بیماری های گذشتگان را دو مورد می‌داند و می‌فرماید:

1- البغضاء: یعنی دشمنی، كینه توزی ،دوست نداشتن دیگران

2- الحسد: درد حسد دردی است كه از زمان حضرت آدم تا حال و تا آخر زمان خواهد بود.

حضرت امام خمینی در كتاب چهل حدیث در بحث غضب ص 128 می‌فرماید كینه بندگان خدا نسبت به یكدیگر غضب نامیده می‌شود كه این كینه گاهی به كینه نسبت به اولیاء حق و انبیاء نیز ختم می‌شود بلكه حتی تا جایی پیش می‌رود كه انسان كینه باری تعالی را در دل می‌پروراند ..

حضرت امام در ادامه سخن خویش می‌گویند شاید بتوان این مرض را ام امراض نفسانی و كلید هر شری دانست.

در همین كتاب از قول امام صادق (علیه السلام) روایتی نقل شده است كه در متن آن چنین آمده است:

«عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ خَالِدٍ عَنْ أَبِیهِ عَنِ النَّضْرِ بْنِ سُوَیْدٍ عَنِ الْقَاسِمِ بْنِ سُلَیْمَانَ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ سَمِعْتُ أَبِی ع یَقُولُ‏ أَتَى رَسُولَ اللَّهِ ص رَجُلٌ بَدَوِیٌّ فَقَالَ إِنِّی أَسْكُنُ الْبَادِیَةَ فَعَلِّمْنِی جَوَامِعَ الْكَلَامِ فَقَالَ آمُرُكَ أَنْ لَا تَغْضَبَ فَأَعَادَ عَلَیْهِ الْأَعْرَابِیُّ الْمَسْأَلَةَ ثَلَاثَ مَرَّاتٍ حَتَّى رَجَعَ الرَّجُلُ إِلَى نَفْسِهِ فَقَالَ لَا أَسْأَلُ عَنْ شَیْ‏ءٍ بَعْدَ هَذَا مَا أَمَرَنِی رَسُولُ اللَّهِ ص إِلَّا بِالْخَیْرِ قَالَ وَ كَانَ أَبِی یَقُولُ أَیُّ شَیْ‏ءٍ أَشَدُّ مِنَ الْغَضَبِ إِنَّ الرَّجُلَ یَغْضَبُ فَیَقْتُلُ النَّفْسَ الَّتِی حَرَّمَ اللَّهُ وَ یَقْذِفُ الْمُحْصَنَة»

(مردى از بیابان حضور رسول اكرم صلى اللَّه علیه و آله رسید و عرض كرد یا رسول الله من در بادیه سكونت دارم اكنون سخنان جامعى براى من بیان كنید تا من در بیابان از آنها استفاده كنم. رسول اكرم صلى اللَّه علیه و آله به او فرمودند: تندخوئى نكن. او سه بار سۆال خود را تكرار كرد و رسول همان پاسخ را دادند، او متوجه شد و گفت: رسول خدا مرا جز به خیر نصیحت نمی كند و سكوت كرد.

امام صادق علیه السّلام فرمودند: پدرم می فرمودند: مگر چیزى مهمتر از غضب و تندخوئى می باشد؟ مردى غضب می كند و در حال غضب آدم می‌كشد و مرتكب قتل حرام می گردد، و یا اینكه در اثر تندى زنان پارسا را قذف می كند و آنها را متهم به زنا می نماید.

و در رابطه با بیماری دوم كه حسد است باید بگوییم حسد حالتی است نفسانی كه صاحب آن آرزو می‌كند كه كمالات و نعمات از دیگران سلب شود؛ چه اینكه آن نعمت را خود آن فرد داشته باشد یا نداشته باشد، یعنی چه بخواهد این نعمت به خود او برسد با نرسد.

در روایتی در ج دوم اصول كافی ص 307 آمده است:

«عَنْ یُونُسَ‏ عَنْ دَاوُدَ الرَّقِّیِّ عَنْ أَبِی عَبْدِاللَّهِ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص‏ قَالَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ لِمُوسَى بْنِ عِمْرَانَ یَا ابْنَ عِمْرَانَ لَا تَحْسُدَنَّ النَّاسَ عَلَى مَا آتَیْتُهُمْ مِنْ فَضْلِی وَ لَا تَمُدَّنَّ عَیْنَیْكَ إِلَى ذَلِكَ وَ لَا تُتْبِعْهُ نَفْسَكَ فَإِنَّ الْحَاسِدَ سَاخِطٌ لِنِعَمِی صَادٌّ لِقَسْمِیَ الَّذِی قَسَمْتُ بَیْنَ عِبَادِی وَ مَنْ یَكُ كَذَلِكَ فَلَسْتُ مِنْهُ وَ لَیْسَ مِنِّی»

(داود رقى گوید: امام صادق علیه السّلام روایت می كند كه رسول خدا صلى اللَّه علیه و آله فرمودند: خداوند متعال به موسى بن عمران وحى فرستاد و گفت: اى موسى! بر بندگان من به خاطر لطفى كه به آنها كرده‏ام حسادت نكن. اى موسى دیدگان خود را به طرف آنها ندوز و خود را تابع دیدگان قرار نده، كسانى كه حسود هستند به نعمت هاى من كفران می‌ورزند، آنها جلوی روزی‏هائى كه بین مردم تقسیم كرده‏ام سد می‌كنند، هر كس چنین باشد نه من با وى می‌باشم و نه وى با من خواهد بود.)

اگر سرگذشت امت های گذشته را بررسی كنیم خواهیم دید این دو بیماری نفسانی در هر یك از امتها سبب نزول بلایای آسمانی شده است؛ امتی به سبب حسد و كینه توزی با سیل نابود شدند، گروهی سنگ باران شدند، امت دیگر با بادهای تند از میان برداشته شدند و ...

به نظر شما امت آخر زمان با این بیماری ها گرفتار چه عذابی شده‌اند؟

جوابی که می توان برای این سۆال مهم داد شاید این باشد: «یلبسكم شیعا تفرقه» لباسی از تفرقه برتن ملت آخر الزمان شده است.

حسد و كینه توزی در ابتدا دل های شیعیان را از هم دور می‌كند و درنهایت جسم آنها را از یكدیگر دور می‌سازد.

در عصر حاضر بسیار اتفاق می‌افتد كه افراد حوصله رفت و آمد و صله رحم ندارند، ارتباطات به شكل ظاهری وسطحی درآمده است، مردم از عمق نگرانی و اضطراب یكدیگر بی‌خبرند و چون خبردار شدند قدمی برای رفع نگرانی یكدیگر برنمی‌دارند.

برای رهایی از این مصیبت چه کنیم؟

اگر شما سوال كنید ما نمی‌خواهیم گرفتار عذاب این دو درد شویم و یا اگر خدای ناخواسته تاكنون گرفتار شده‌ایم امروز كه متوجه این مصیبت شده‌ایم قصد رهایی از آنها را داریم برای رهایی از این مصیبت چه باید كرد؟

در جواب می‌گوییم در عیون الاخبار، ج 1، ص444 تا ص454 روایتی آمده است كه حضرت علی بن موسی الرضا خصوصیات امام هر زمانی را در این چند صفحه بیان می‌كنند یكی از آن خصوصیات آن است كه؛

(وَ الْإِمَامُ عَالِمٌ‏ لَا یَجْهَلُ‏ رَاعٍ لَا یَنْكُلُ) امام عالمی است كه هیچ گاه گرفتار جهل نمی‌شود و چوپانی است كه هیچ گاه امتناع نمی‌ورزد.

یعنی امام نه تنها عالم به نعماتی است كه خدا در اختیار بنده قرار داده و چوپان و نگهبان آن نعمات است بلكه او از بیماری افراد آگاه است.

امام طبیب دوّاری است كه به بیماران خود سر می‌زند. او می‌داند تمام بیماری های روحی انسان ناشی از جهالت اوست و چون جاهل است جهلش به او اجازه نمی‌دهد تا برای مداوا به طبیب مراجعه كند از این رو امام خودش به سراغ بیمار می‌رود.

حتی اگر ما گزارشی از بیماری خویش به ایشان ندهیم و جود مقدس امام از لایه‌های درونی قلوب افراد آگاهند، و امام چون بنده را نیازمند كمك ببیند برخود واجب می‌داند كه به او كمك كند تمام امور امت بر امام منكشف است و نیازی نیست تا بیمار از بیماریهای خویش پرده‌برداری كند امام به محض ابراز نیاز بندگان درمان خویش را شروع می‌كند این درمان‌، گاه مهری و گاه قهری است.

در روزگار حضرت موسی، زمانی كه او چوپانی می‌كرد روزی یكی از گوسفندانش او گم شد حضرت موسی یك شبانه روز به دنبال او گشت وقتی گوسفند را یافت به نوازشش پرداخت ‌گفت تو آنقدر راه رفتی كه خسته شدی و اذیت شدی موسی به گوسفند گفت اگر تو چیزی می‌خواستی از ما طلب می‌كردی چرا از گله جدا شدی؟

خداوند سبحان چون برخورد موسی را با گوسفند دید به او گفت تو را پسندیدم كه پیامبرت كنم تمام پیامبران یك دوره چوپانی دارند.

امام زمان(عج) نسبت به تك تك ما چون چوپانی است كه هر لحظه نگران حال بندگان است تا از جمع صالحه عقب نمانند و در عالم ماده گم و حیران نشوند امام در هیچ حال از هدایت نوع بشر امتناعی نمی‌ورزد حتی اگر بندگان از ارتباط با امام امتناع كنند او از آنها امتناع نمی‌ورزد، پس تنها كسی كه می‌تواند در درمان و بهبود بیماریهای منتقل شده از امم گذشته به ما یاری كند، امام است شاید ما هیچ بغض و حسدی را اختیار نكرده باشیم اما گویا بیماریهای روحی چون بیماریهای جسمی مانند ژن از نسلی به نسلی منتقل می‌شود .

هر یك از ما باید خود را چون بنده‌ای تسلیم شده در دستان مبارك امام زمان قرار دهیم و از او كه چون چوپانی مهربان نسبت به امت است طلب كنیم تا در درمان بیماریهای ما دستی به دعا بلند كند زیرا اگر خدای نخواسته با اثر این بیماریها دچار تفرقه شویم و از امام زمانمان محجور بمانیم انواع بلاهای زندگی در دنیا و آخرت به ما رو می‌كند. از امام زمان می‌خواهیم تا ما را از این تهدیدها در امان بدارد .

بخش اخلاق و عرفان اسلامی تبیان

منبع: سایت امام رئوف