اعتراف به گناه چه فایده ای دارد؟

عابدی هفتاد سال خدا را عبادت کرد، (به این طریق که روزها روزه می گرفت و شب ها در عبادت بود) از حق تعالی حاجتی طلب کرد و روا نشد. سپس متوجه نفس خود شد و گفت: این به واسطه بدی توست، اگر نزد تو خیر و خوبی بود، دعای تو مستجاب می شد.

خدای تعالی فرشته ای را فرستاد و بر او ندا کرد: یابن آدم! این یک ساعت که نفس خود را خوار دیدی، بهتر است از آن عبادت ها که پیش از این به جا آورده ای.

اعتراف به گناه دو صورت دارد:

1- نزد خداوند متعال
2- نزد بنده خدا

اعتراف نزد خدای متعال خیلی هم پسندیده می باشد و از اموری كه باعث تخفیف عذاب و بخشیدن گناه و افزایش نعمت می شود، اقرار به گناه در پیشگاه خدا است. كه دلیل خضوع و ناچیز شمردن خود در برابر حق تعالی است، و اعتراف به نعمت های او كه موجب افزایش آن خواهند شد.

امام باقر(علیه السلام) فرمود: لا والله ما اراد الله من الناس الاخصلتین، ان یقروا له بالنعم فیزیدهم، و بالذنوب فیغفرها

سوگند به خدا، خداوند از مردم جز دو خصلت نخواسته:

1- اقرار (لفظی و عملی) بر نعمت های خدا نمایند كه در این صورت خداوند بر نعمت های ایشان می افزاید.

2- اقرار به گناه كه در این صورت خداوند آن را می آمرزد.(اصول كافی، ج2، باب اعتراف به گناه.)
از امام صادق(علیه السلام) نقل شده كه: وقتی حضرت آدم(علیه السلام) بر اثر ترك اولی، از بهشت رانده شد، به سرزمین مكه آمد و به انجام مراسم حج در منا و عرفات و مشعر و مكه پرداخت و پس از طواف كعبه به ملتزم (مكان مشخصی است در پشت كعبه كه گنهكاران صورت یا سینه خود را به آن می چسبانند و ملازم آنجا می شوند و دعا می كنند) رفت، جبرئیل بر او نازل شد و به او گفت: به گناهان خود در این مكان اقرار كن، آدم در آنجا ایستاد و عرض كرد: «پروردگارا! برای هر عمل كننده ای پاداشی است. من هم عمل كردم (و توبه نمودم و اطاعت از فرمانت كردم) پاداشم چیست؟ خداوند به او وحی كرد: «ای آدم هر كس از ذریه و فرزندان تو به این مكان بیایند و اقرار به گناه خود كنند، گناهانشان را می‌آمرزم.» (بحارالانوار، ج11، ص.179)

در ماجرای حضرت یونس كه پس از ترك اولی، خداوند او را در شكم ماهی قرار داد و او در آنجا به تسبیح و حمد خدا مشغول شد، این مطلب آمده است كه در شكم ماهی اقرار به گناه كرده و می گفت: « سُبْحَانَكَ إِنِّی كُنتُ مِنَ الظَّالِمِینَ » (انبیاء-88) ای خدا! تو پاك و منزه هستی و من از ستمگران(به خود) هستم، و سرانجام خداوند دعای او را مستجاب نمود و نجاتش داد.

اعتراف ما در مقابل بنده خدا:

این اعتراف هم گناه نیست مگر آنکه سبب تحقیر و ذلت فرد گردد، مثلا انسانی مرتکب گناهی شده است به اشتباه خود پی برده است و به این اشتباه خود در نزد دیگران اعتراف می کند. یا اینكه گناهی انجام داده است كه حق الناسی می باشد و باید حلالیت بطلبد مثل غیبت یا تلف مال و...

اما در غیر این صورت مجاز به اعتراف به گناه نیست چون از نظر اسلام انسان اجازه ندارد گناهان (کوچک یا بزرگ) خود را در مقابل دیگران بازگو کند و اسرار خود را فاش نماید.

چرا نباید نزد دیگران به گناهان خود اعتراف کنیم؟

1- آبرو و ارزش انسان ها آنقدر زیاد است که اعتراف به گناه تنها باید در پیشگاه پروردگار متعال آن هم به جهت توبه و درخواست بخشش باشد. انسان با اعتراف به گناه نزد خداوند کسب ارزش و آبرو می کند. و این ویژگی مخصوص خداوند است اما غیر خداوند هر چند رازدار باشد توانایی برگشت دادن ارزش و آبروی از دست رفته انسان (در اثر اعتراف نزد آنان) را ندارند تا چه رسد به زیاد نمودن آن.

2- از نظر اسلام و براساس بینش توحیدی تنها موثر حقیقی در جهان هستی خداوند است، غیر خداوند بدون اذن و اجازه خداوند، نمی توانند تأثیری داشته باشند و در منابع دینی اسلام به شخص یا شخصیتی مقام بخشش گناهان داده نشده است.

3- اینکه خداوند سبحان به یک طریقی می خواهد انسان را رها نکند و با او در ارتباط باشد و بنده اش به این نتیجه برسد که همه چیزش خداست.

4- در آینده ممکن است برای معترف دردسر ساز باشد و اینکه بهترین رازدار خدا است و فقط حرف دلت را با او مطرح نما که ستار العیوب و بینا به حال بندگانش است.

5- اعتراف کردن به گناهان در نزد بنده خدا روشی است مرسوم در بین کنیسه ها و این روش صحیحی نیست.

این گونه از گناه خارج شویم

امام صادق (علیه السّلام) می فرماید: در نیایش، نخست ستایش کردن حق تعالی است، بعد از آن، ثنای بر او، سپس اقرار به گناه، بعد از آن، خواستن حاجت. به خدا سوگند! که بیرون نمی آید بنده از گناه مگر به اعتراف کردن به گناهان.

ابن فهد در عدّة الداعی می گوید: در اقرار به گناه پنج فایده است:

1. بریدن از خلق و پیوستن به حق تعالی؛

2. دل شکستگی؛

3. حصول رقّت قلب - که نشانه اخلاص است- و به اخلاص، دعا مستجاب می گردد؛

4. بسا که موجب گریه می شود و آن سیّد آداب دُعاست؛

5. موافقت و اطاعت امر امام صادق علیه السّلام که فرمود: در نیایش اول ستایش است و بعد ثنا، سپس اقرار به گناه.

گفته شده:

«مَن اَقَرّ لله باِسائتِه، جادالله علیه بِمَغفِرتِه؛ کسی که به بدی خود در نزد خدا اقرار کند، خدا هم به آمرزش بر او، کرم می فرماید.»

امیرالمومنین علی (علیه السّلام) در پیشگاه حق سبحانه می گوید:

«فَقَد جَعَلتُ الاقرار بالذَنب إلیکَ وَسیلَتی ...؛

همانا من اعتراف به گناه را نزد تو، وسیله خود ساخته ام تا مرا بپذیری ... .»

و نیز امام باقر علیه‌السلام می‌فرمایند:

«به خدا سوگند از گناه نمی‌رهد، مگر کسی که به آن اعتراف دارد» (گزیده‌ی میزان الحکمه، ج1، ص171)

منابع:

سایت حوزه

شیعه نیوز

سایت آموزه

عدّة الدّاعی، ص131

وسائل الشیعه، ج4، ص1127

مناجات شعبانیه

عرفان و عبادت، ص552-553