گرفتگی عضلات پس از ورزش
گرفتگی عضلات معمولا به دلیل وارد شدن فشاری بیش از حد توان یک عضله یا فراتر از حد متعارفی که به طور معمول از عضلات استفاده می کنیم، ایجاد می شود.
می‌گویند اگر ورزش کنیم، شاداب و سرحال خواهیم شد و خستگی‌های روزانه‌مان هم رفع می‌شود؛ ولی خیلی‌ها پس از ورزش نه‌تنها با این وضع روبه‌رو نمی‌شوند که حتی شرایطی برعکس آن را تجربه می‌کنند. همان‌هایی که پس از ورزش تا چند روز باید درد و گرفتگی عضلات بدنشان را تحمل کنند و ناچارند با خستگی ناشی از آن بسازند.
چنین افرادی معمولا همین وضع را بهانه ای می کنند برای فرار از ورزش و هیچ وقت به سمت آن نمی روند. در حالی که مسلما اگر ورزشی مناسب انتخاب و به شیوه ای صحیح هم انجام شود، هیچ یک از این مشکلات بروز نخواهد کرد.
دکتر حبیب مفخم، متخصص طب فیزیکی و توانبخشی در این باره توضیح می دهد:
گرفتگی عضلات معمولا به دلیل وارد شدن فشاری بیش از حد توان یک عضله یا فراتر از حد متعارفی که به طور معمول از عضلات استفاده می کنیم، ایجاد می شود.
گرفتگی عضلات به انقباض دردناکی در عضله گفته می شود که پس از انجام دادن فعالیت های جسمی، حرکتی بروز می کند.
ورزش کنید، اما آهسته و پیوسته!
هر روز از صبح تا شب، پشت میز نشسته و مشغول کار است. تنها فعالیتی که دارد، چند قدم راه رفتن است که از پشت میز کار بلند می شود و به سالن غذاخوری می رود. هیچ وقت حتی چند قدم پیاده روی نمی کند؛ ولی این هفته برنامه کوهنوردی گذاشته و آخر هفته می خواهد با دوستانش راهی قله شود.
فکر می کند، انجام چنین برنامه هایی به نفعش است و سلامت او را حفظ می کند، در حالی که دکتر مفخم می گوید: هنگامی که فرد از نظر جسمی آمادگی لازم را نداشته باشد و در همین حال، مشغول انجام فعالیت های جسمی فراتر از حد عادتش شود، با مشکلاتی مانند درد، خستگی، کوفتگی و گرفتگی عضلات روبه رو خواهد شد.
این دردها با فعالیت و حرکت تشدید می شود، ولی با استراحت هم خیلی بهبود خاصی پیدا نمی کند و در نتیجه طبیعی است که افراد احساس ناخوشایندی داشته باشند.
علت اصلی ایجاد چنین وضعی، انجام فعالیت جسمی، حرکتی در سطحی بیش از توانمندی فرد یا فراتر از برنامه معمول حرکتی اوست.
با این توضیح مشخص می شود که بهترین روش پیشگیری از بروز چنین عارضه ای، انجام برنامه های ورزشی به شکل منظم و مناسب است. افزایش سطح توانمندی عضلانی نیز روش دیگری است که می تواند برای پیشگیری از گرفتگی عضلات مفید و موثر باشد.
ورزش کنید، اما در محیط مناسب
ممکن است فردی مشغول انجام فعالیت های معمول ورزشی شود و از نظر توانایی و قدرت عضلانی هم مشکلی نداشته باشد؛ ولی باز هم با این عارضه روبه رو شود.
دکتر مفخم در این باره یادآور می شود: گاهی فعالیت جسمی بیش از حد توان فرد نیست، ولی با توجه به این که ورزش و فعالیت در شرایط مناسبی انجام نشده، می تواند به بروز این مشکلات منجر شود.
پس اکنون که تابستان در راه است و کم کم گرمای هوا طاقت فرسا می شود، خوب است این نکته را در نظر داشته باشیم. چون به گفته این پزشک متخصص، انجام فعالیت های ورزشی در محیط های گرم می تواند زمینه ساز بروز این مشکل شود. در واقع، زمانی که در محیطی گرم مشغول ورزش می شوید، با توجه به تعریق شدید و در صورت دریافت نکردن آب کافی و الکترولیت هایی مانند سدیم باید منتظر ایجاد چنین دردهایی نیز باشید.
بنابراین توصیه می شود حتما در شرایط مناسب مشغول انجام ورزش و فعالیت بدنی شوید و استفاده از مایعاتی را که حاوی املاح است، فراموش نکنید.
مصرف مایعات مناسب به مقدار کافی یکی از شیوه هایی است که می تواند از گرفتگی عضلات پیشگیری کند و پس از بروز این مشکل نیز برای ترمیم و بهبود هرچه سریع تر عارضه، استفاده از مایعات و املاح موثر خواهد بود.
امتحان ها تمام می شود، عضلات می گیرد
کم کم دوره امتحانات هم به پایان می رسد و دانش آموزان با موفقیت این روزها را پشت سرمی گذارد. پس از آن هم نوبت تعطیلات تابستانی و استراحت است، اما با توجه به این که بچه ها در این مدت به نسبت بی حرکت بوده و فقط مطالعه کرده اند، ممکن است دچار گرفتگی های عضلانی شوند.
دکتر مفخم با اشاره به این موضوع، می گوید: پس از پایان دوره امتحانات، بچه ها همان برنامه های حرکتی قبل را دوباره از سرمی گیرند و مشغول فعالیت و حرکت می شوند، ولی به دلیل دور شدن از این برنامه های حرکتی در مدت امتحانات، ممکن است دچار گرفتگی عضلات شوند.
هنگام استراحت هم عضلات می گیرد
بعضی دچار گرفتگی عضلات می شوند، اما نه هنگام ورزش و فعالیت. آنها وقتی در حال استراحت یا خواب شبانه هستند با درد و گرفتگی روبه رو خواهند شد.
به گفته دکتر مفخم، این نوع گرفتگی های عضلانی هم از نظر ماهیت و هم از نظر علت بروز با گرفتگی های ناشی از ورزش و فعالیت کاملا متفاوت است.
بسیاری از این افراد ممکن است قبل از خواب دچار انقباض عضلانی در ناحیه ساق پا شوند که فرد را ناآرام و بیقرار می کند. در این وضع او ناچار است دائم پاهایش را حرکت دهد تا کمی آرام تر شود. چنین شرایطی ناشی از اختلالی به نام سندرم پای بیقرار است که یکی از انواع اختلالات حرکتی به حساب می آید.
از طرف دیگر، گاهی اوقات بیماران شکایت می کنند و می گویند هنگامی که خوابیده اند یا در حال استراحت هستند، با احساس دردی ناگهانی بویژه در عضلات ساق از خواب بیدار می شوند.
این متخصص طب فیزیکی در این باره توضیح می دهد: این دردها معمولا بسیار آزاردهنده و ناتوان کننده است و معمولا برای کسانی ایجاد می شود که مشاغل ایستاده دارند یا فعالیت روزانه زیادی داشته اند.
به عنوان نمونه خانم خانه داری که مهمانی ای را پشت سرگذاشته است و در عین حال از کفشی نامناسب هم استفاده کرده، ممکن است به دلیل وارد شدن فشار زیاد روی عضلات ساق پا، دچار چنین مشکلی شود.
گاهی اوقات هم کمبود املاحی مانند منیزیم می تواند به بروز چنین گرفتگی هایی در عضلاتی مانند ساق پا منجر شود. در این مواقع، با انجام حرکات و ورزش های کششی مناسب و همچنین برطرف کردن کمبود املاح، مشکل پیش آمده قابل درمان یا پیشگیری است.
اگر عضلات تان گرفت
می گویند گرفتگی عضلات مشکلی شایع است و تقریبا همه افراد چنین وضعی را تجربه کرده اند؛ ولی خیلی ها نمی دانند هنگامی که عضله ای می گیرد، چه کار باید کرد و چطور می توان درد آن را تسکین داد.
دکتر مفخم ضمن بیان این که استراحت یکی از مهم ترین مسائل برای درمان گرفتگی عضلات است، توضیح می دهد: استفاده از گرما هم می تواند در این باره کمک کننده باشد و به همین دلیل توصیه می شود از کیسه آب گرم استفاده شود. همچنین معمولا استفاده از داروهای مسکن غیراستروئیدی مانند بروفن به مقدار کم نیز به این افراد توصیه می شود.
قبل و بعد از انجام برنامه های ورزشی حتما باید حرکات کششی مناسب انجام شود، چون این کار نه تنها از بروز آسیب های ورزشی پیشگیری می کند که حتی برای جلوگیری از ایجاد دردهای بعد از ورزش نیز مناسب است.
علاوه بر این، استفاده از کفش و لباس مناسب و انتخاب بهترین مکان و زمان برای ورزش و مصرف مقدار کافی مایعات در پیشگیری و درمان این عارضه تاثیر بسزایی دارد.
بخش سلامت تبیان
منبع : جام جم - نیلوفر اسعدی بیگی
مطالب مرتبط:
