زرده تخم مرغ چرا زرد است؟

نوع جیره غذایی ، شکل نگهداری و بیماریهای مختلف بر رنگ زرده تخم مرغ تاثیر می گذارد

زرده تخم مرغ ، ماده بسیار خوشرنگ و خوشمزه ای است که بسیاری اوقات زینت بخش سفره های ماست ، آیا تا به حال به این فکر افتاده اید چرا زرده تخم مرغ این همه زرد است؟

رنگ زرده تخم مرغ ، حاصل از موادی به نام گزانتوفیل هاست که از غذایی که مرغ می خورد تامین می شود . رنگ زرده هم با توجه به رنگدانه موجود درغذا، از زرد کمرنگ تا نارنجی متغیر است.

این مواد پس از جذب از دستگاه گوارش وارد جریان خون پرنده می شود و به همان شکل در زرده تخم مرغ ذخیره می گردد. بافت چربی در بدن مرغ یکی از محلهای اصلی ذخیره رنگدانه است.

با توجه به این که مرغ در روز بیش از شب غذا می خورد ، در روز رنگدانه بیشتری به تخمدان انتقال می یابد و این موضوع باعث می شود زرده به صورت خطوط تیره و روشن باشد .

دلایل  موثر بر پررنگی و کمرنگی زرده تخم مرغ

عوامل متعددی در تعیین رنگ زرده موثر هستند که می توان آنها را به عوامل ژنتیکی ، مدیریتی و تغذیه ای تقسیم بندی کرد :

الف: خصوصیات ژنتیکی نژاد مرغ:

1-   تفاوت در ظرفیت ژنتیکی: انواع نژادهای مرغ تخم گذار در میزان پگمانتاسیون زرده اختلاف دارند. این عامل تا 14 درصد تغییرات تراکم زرده را به خود اختصاص می دهد .

2-   وجود تفاوت های فردی در میان پرندگان: ظرفیت ژنتیکی در جذب و پگمانتاسیون زرده در مرغ های یک نژاد متفاوت است .

ب: شکل مدیریت مرغداری:

1-   استرس: هر نوع استرس گرمایی (، استرس ناشی از واکسن و ...) و هر نوع سوء مدیریت که باعث عصبی شدن این پرندگان شود باعث کاهش رنگ زرده( به علت کاهش انتقال رنگدانه به تخمدان) می شود.

2-   سیستم های پرورش و نگهداری: رنگ زرده تخم مرغ هایی که در قفس نگهداری می شوند ، بهتر از رنگ زرده تخم مرغ هایی است که روی سیستم بستر پرورش می یابند.

3-   زمان نگهداری و انبار تخم مرغ: افزایش زمان نگهداری و انبار تخم مرغ باعث کاهش کیفیت رنگ زرده خواهد شد .

4-   سلامت و بهداشت مرغها : ابتلا به بیماری به ویژه بیماری هایی که در دستگاه گوارش اختلال ایجاد می کنند. به ویژه کوکسید یوز ، باعث کاهش تولید و جذب رنگدانه ها در روده می شوند و در نتیجه ، رنگ زرده کاهش می یابد . ( کاهش شدید در تبدیل لوئیتین به استرآن در داخل ژرژنوم ) .

ج : جنس جیره غذایی

1-   مقدار چربی ذخیره : با افزایش چربی جیره به علت افزایش جذب رنگدانه ، زرده  پررنگ تر خواهد شد. علت آن افزایش جایگزینی کاروتنوییدها در زرده تخم مرغ است.

2-مقدار ویتامینA جیره: افزایش ویتامینA باعث کاهش رنگدانه زرد خواهد شد.

3-    تاثیر برخی مواد غذایی خاص: پودر گوشت ، کنجاله سویا، زغال و گوگرد باعث کاهش رنگ زرده تخم مرغ خواهد شد.

4-   رابطه غذای دریافتی و تعداد تخم مرغ : با افزایش تولید ، مواد رنگدانه در هر تخم مرغ کاهش می یابد.

5-اکسیداسیون رنگدانه : به علت سهولت اکسید اسیون رنگدانه ها ، استفاده از آنتی اکسیدان (VITE ) در جیره ضروری است.

6-   مقدار رنگدانه جیره : مقدار رنگدانه در جیره ، مهمترین عامل تعیین کننده رنگ زرده است که باید از طریق جیره تامین شود.رنگدانه های موجود در جیره دو دسته هستند. دسته اول رنگدانه های موجود در مواد تشکیل دهنده جیره است و دسته دوم موادی که به عنوان تامین رنگ زرده به جیره اضافه می شود. که این دسته نیز خود به دو دسته دیگر تقسیم بندی می شوند. مواد اصلی جیره ، نقش بسیار مهمی  در تعیین رنگ زرده دارند. مرغهایی که از جیره غذایی با گندم و سورگوم بالا مصرف می کنند تخم مرغهایی با  زرده  کمرنگ دارند. برگ یونجه و ذرت و منابع اصلی رنگدانه در جیره است. برگ یونجه و ذرت به ترتیب حاوی لوتئین و زاگزانتین است. لازم به ذکر است با افزایش پروتئین ذرت ، مقداررنگدانه آن افزایش می یابد .

رنگدانه های مصنوعی مانند کانتاگزانتین آپو8 کاروتنال که از سوی شرکتهای تجاری مختلف در سراسر جهان تولید می شود، با افزودن مقدارتوصیه شده به جیره ، به راحتی رنگدانه را تامین می کند و می توان با تغییر داد و معمولا پس از سه روز از اضافه کردن آن به جیره  ، اثر خود را ظاهر می کنند .