نایب رئیس اتاق بازرگانی ایران:
سوالات مناظره اقتصادی مشکلی نداشت
مناظره اقتصادی کاندیداهای ریاست‌جمهوری جزو پرحاشیه‌ترین مناظره‌های انتخاباتی بود چراکه بسیاری از کاندیداها از نحوه برگزاری مناظره راضی نبودند و اعتراض خود را اعلام کردند. با این وجود بسیاری از کارشناسان اقتصادی معتقدند سوالات مطرح شده در این مناظره جزو اصلی‌ترین دغدغه‌های اقتصادی کشور بوده و حتی سوالات بخش دوم مناظره هم علمی بوده است.
درباره مناظره کاندیداها و مهم‌ترین مباحث اقتصادی که باید کاندیداها به آن توجه کنند گفتگویی با پدرام سلطانی نایب‌رئیس اتاق بازرگانی ایران انجام دادیم. سلطانی از اینکه کاندیداها، اقتصاد را محور شعارها و اظهارات خود قرار دادند بسیار خوشحال است.
انتظار فعالان اقتصاد از دولت آینده چیست؟
اقتصاد کلان یک شاخص‌هایی دارد و نباید به اقتصاد کنونی بیمار کشور تک‌بعدی نگریست. تا زمانی که اقتصاد کلان کشور بناست روند اصولی به خود نگیرد و نرخ ارز که منجر به رشد تورم، گرانی است، تثبیت نگردد و همچنین قانون هدفمندی یارانه‌ها به خوبی اجرا نشود و انضباط مالی دولت محقق نشود، اقتصاد ما به همین بی راهه ادامه می‌دهد. هم‌اکنون نقدینگی فراوان و سرسام‌آور موجب شده مشکلات اقتصاد به هم تنیده شود. بنابراین رئیس‌جمهور آینده نباید در حل مشکلات اقتصاد کشور تک بعدی نگاه کند و اولویت کار خود را بدون در نظر گرفتن اقتصاد کلان به یک بخش اقتصادی یا چند تا بپردازد.
نظر شما درباره تمرکز کاندیداها در مباحث اقتصادی چیست؟
خیلی خوشحالم که همه کاندیداهای ریاست‌جمهوری به بحث اقتصاد کشور پرداخته و اکثر قریب به اتفاق به مساله گرانی، تورم، مسکن، بحث سرمایه‌گذاری توجه داشتند. این موضوع ما را خوشبین می‌کند که در آینده با مشکلات کمتری مواجه شویم. اگر رئیس‌جمهور آینده قول و فعل درستی داشته باشد و به بخش‌های اقتصادی، تولید، تجارت، سرمایه‌گذار و غیره توجه کند تا انگیزه‌ها گل کند و اقتصاد کشور بهبود یابد می‌توانیم به آینده اقتصاد امیدوار باشیم. کاندیداها به بخش خصوصی توجه کردند کاملا مشهود بود و این نکته خیلی خوبی است که بخش خصوصی را باور کردند همه کاندیداها راه حل اقتصاد بیمار کشور را توجه به بخش خصوصی اعلام کردند و امیدوارم رئیس‌جمهور آینده این قول و قرارها را فراموش نکند.به طور کلی در مناظره اقتصادی سوالات خوبی مطرح شد و کاندیداها هم پاسخ‌های خوبی دادند. البته بعضی از نامزدها با دستی پر و اطلاعاتی قوی در مباحث اقتصادی به میدان آمدند.
همچنین در مناظره اقتصادی کاندیداها به استقلال بانک مرکزی و سیاست‌های آن، بودجه و برنامه‌ریزی اشاره کمی کردند. دولت نباید هم سیاستگذار و قانون‌گذار باشد هم مجری بلکه شوراهای عالی وظیفه سیاست‌گذاری را باید بر عهده بگیرند. دولت باید فقط مجری باشد. این رویکرد باید مشخص شود تا دولت نظرات خود را تحمیل نکند
چه بخش‌هایی در مناظرات اقتصادی مغفول ماند؟
در مناظره کاندیداها البته بخش‌های سیاسی مرتبط با اقتصاد مخصوصا تحریم‌ها کمتر دیده شد. باید، اقتصاد خود را به دنیا پیوند دهیم و این یک موضوع انکارناپذیر است. امروزه کشورهایی در دنیا موفق و پیشرو هستند که اقتصاد پویا و ارتباط خاص با جهان دارند چرا که دنیا اکنون به هم تنیده شده است و اگر کشوری با دنیا ارتباط ندارد به سختی می‌تواند توسعه یابد و پیشرفت کند. تبادلات بین‌المللی قوی نیاز است که باید به جد به آن توجه کرد. رویکردها باید به گونه‌ای باشد که اقتصاد بر سر سیاست سایه بیندازد. اگر نهالی زیر سایه سیاست بارور شود شاید ثمر کمتری بدهد اما چنانچه در سایه اقتصاد باشد بی‌تردید می‌توانند هم تنومند و هم پر بار شود. البته این مساله به معنای این نیست که ارزش‌های خود را فدای سیاست و دیپلماسی کنیم.
گویا موضوعات دیگری هم بود که کاندیداها در مناظرات خود به آن اشاره نکردند.
بله موضوعاتی مانند نارضایتی مردم از گرانی‌ها، نبود ساماندهی بازار و معاملات با دنیا جزو مسائلی بود که کمتر به آن اشاره شد. تیم اقتصادی دولت آینده باید متشکل از افراد حرفه‌ای با تجربه و متخصص باشد. اگر شخص رئیس‌جمهور تفکر توجه به اقتصاد را داشته باشد اما تیم اقتصاد آن کمتر، به آن توجه کنند کاری از پیش نمی‌رود. بنابراین ترکیب هیات دولت باید بیشتر اقتصاددان باشند تا درد مردم را بدانند و خلأهای اقتصادی کشور را بشناسند و قابلیت‌ها و ظرفیت‌ها را بدانند تا به آن توجه کنند.
همچنین در مناظره اقتصادی کاندیداها به استقلال بانک مرکزی و سیاست‌های آن، بودجه و برنامه‌ریزی اشاره کمی کردند. دولت نباید هم سیاستگذار و قانون‌گذار باشد هم مجری بلکه شوراهای عالی وظیفه سیاست‌گذاری را باید بر عهده بگیرند. دولت باید فقط مجری باشد. این رویکرد باید مشخص شود تا دولت نظرات خود را تحمیل نکند.
به حوزه نفت و فرآورده‌های آن در مناظره‌ها کمتر توجه شد. توسعه نفت و گاز پتروشیمی و استفاده از منابع پایین‌دستی بسیار مهم هستند.
گویا به بحث ارز و ساماندهی بازار ارز هم کمتر پرداخته شد.
بله. در دولت اینده اگر بانک مرکزی روش درست و اصولی را برای ساماندهی ارز در پیش نگیرد اقتصاد کشور فلج خواهد شد. 3 نرخی بودن ارز اکنون اقتصاد را به نابودی می‌کشاند. بانک مرکزی 9 اولویت را تامین ارزی می‌کند در حالی که این موضوع مفسده دارد. این اولویت‌ها باید در راس برنامه دولت آینده قرار گیرد.
الزام دولت باید کاملاً در یک روش انضباط صرفه‌جویی ارزی و بودجه منقبظ باشد. سیاست چندنرخی ارز توجیه اقتصادی ندارد و سود جریان را بیشتر می‌کند. این موضوع باید مدیریت شود. سال گذشته 6 میلیون تن گندم وارد کشور شد اما در سال ما قبل آن ما فقی یک میلیون تن گندم وارد کردیم. این افزایش واردات ناشی از چیست؟ ناشی از عدم برنامه‌ریزی مفسده وارداتی است. اکنون کالاهای اساسی قاچاق خروجی داریم خیلی از تولیدات اینها هم اتلاف منابع ارزی کشور است. باید کنترل شود.
برای توسعه اقتصادی رفتار دیپلماسی دولت آینده باید چگونه باشد؟
اکنون که تحریم‌ها، فشار مضاعف اقتصادی بر ایران وارد کرده است دولت آینده باید به مسائل اقتصادی و معیشتی بیش از پیش توجه کند. اعتقاد بر این است حرکت در مسیر دیپلماسی قوی پرواز اقتصادی را به دنبال دارد که با حرکتی حرفه‌ای مسائل کنونی کشور را حل کرد.
شما موافق اجرای طرح فدراتیو اقتصادی در کشور هستید؟
البته ایده خوبی است اما به شدت نیاز به بررسی دارد. این موضوع قابل تامل است باید بیشتر باز شود و حتی‌الامکان تمرکززدایی انجام دهیم. ایالت اقتصادی ایده مطلوبی به نظر می‌رسد اما باید دید قالب و شکل آن چگونه باید باشد. فدراتیو اقتصادی روشی است که در دنیا جواب داده است البته باید از تجربه کشورهای پیشرفته بهره‌گیری کرد هرچند باید این موضوع با کار کارشناسی شده همراه شود.
طور کلی نظر همه خوب بود . زمینه‌های ایجاد اشتغال به ثبات اقتصادی در اقتصاد کلان برمی‌گردد. باید به سمت سیاست‌های تثبیتی – سیاست‌های پولی و مالی – ارزی، تجاری برویم. این کار سختی نیست، نرخ بیکاری الان سرسام‌آور است که باید چاره‌اندیشید. ایران قابلیت‌ها و ظرفیت‌های بالایی دارد. بنابراین باید به حال مردم فکری کرد
کاندیداها در مناظره طرح‌های جالبی برای مسکن و هدفمندی یارانه‌ها اعلام کردند. نظر شما در این باره چیست؟
البته باید برنامه نامزدها را به‌طور کلی و بسیط دید. اگر پشت آن برنامه مشخصی و درست و اصولی نباشد با شکست مواجه خواهد شد. هدفمندی یارانه‌ها و تداوم ساخت مسکن مهر قانونی است و در قانون گنجانده شده است. البته ایده هدفمندی یارانه‌ها مطلوب بود اما چون انضباط مالی مدنظر قرار نگرفت و این موضوع در بحث مسکن نیز با استقراض بانک‌ها از بانک مرکزی نتوانست ثمر قابل توجهی را داشته باشد. هرچند برای مردم تا حدودی خوب بود اما در بحث تامین منابع، دولت بدون برنامه وارد عمل شد و هدفمندی، گرانی به وجود آورد. در بحث مسکن نیز بار مالی بسیار فراوان برای دولت به وجود آمد و حتی با کسری بودجه مواجه شدیم که این به ناکارآمدی کارشناسان و تیم اقتصادی دولت در برنامه‌ریزی برمی‌گردد. نامزدهای ریاست‌جمهوری باید به این موارد با دقت بپردازند.
یکی از مباحث مناظره اشتغال و تورم بود، نظر شما درباره پاسخ کاندیداها چیست؟
به طور کلی نظر همه خوب بود . زمینه‌های ایجاد اشتغال به ثبات اقتصادی در اقتصاد کلان برمی‌گردد. باید به سمت سیاست‌های تثبیتی – سیاست‌های پولی و مالی – ارزی، تجاری برویم. این کار سختی نیست، نرخ بیکاری الان سرسام‌آور است که باید چاره‌اندیشید. ایران قابلیت‌ها و ظرفیت‌های بالایی دارد. بنابراین باید به حال مردم فکری کرد. با رفتار سیاسی دیپلماسی درست و منطقی می‌توانیم به اهداف اقتصادی دست یابیم چرا که اگر تحریم‌ها تشدید شود اقتصاد کشور تحت شعاع قرار می‌گیرد و در سیاست شکوفایی اشتغال، توسعه، حمایت از تولید و تجارت شکست می‌خوریم.
منبع: پنجره
