وزن پایین برنامه اقتصادی کاندیداها

مرکز ثقل ایده ها و طرح های هر هشت کاندیدای ریاست جمهوری بی تردید در ذیل اقتصاد تعریف می شود. حتی در دومین مناظره ای که از رسانه ملی بین هشت کاندیدای ریاست جمهوری پخش شد اگرچه با عنوان «موضوعات اجتماعی و فرهنگی» بود اما باز هم بی طعم « اقتصاد » به پایان نرسید. اینکه برنامه هایی که تا کنون در رابطه با اقتصاد از سوی کاندیداهای یازدهمین دوره ریاست جمهوری مطرح شده تا چه اندازه کارآیی داشته است سبب شد به سراغ یحیی آل اسحاق برویم تا او در این رابطه توضیح دهد. آل اسحاق خود در روزهای واپسین سال گذشته برای شرکت در انتخابات ریاست جمهوری اعلام آمادگی کرده بود و حتی به عنوان نامزد حزب موتلفه نامش بر سر زبان ها افتاد؛ در نهایت برای ثبت نام در وزارت کشور حضور پیدا نکرد. او در تفسیر تاکید کاندیداهای یازدهمین دوره ریاست جمهوری بر موضوعات اقتصادی به اصالت زنجانی خود اشاره می کند و می گوید: « پالان دوزی هم علم می خواهد، به نظر شما اقتصاد علم نمی خواهد؟ » آنچه در ادامه می خوانید متن کامل گفت و گو با یحیی آل اسحاق، رییس کنونی اتاق بازرگانی و وزیر اسبق بازرگانی است:

این روز ها یازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری در راس اخبار داخلی است. در گفتمان انتخاباتی آنچه بیشتر مشهود است نقد های اقتصادی است که مطرح می شود. تحلیل شما از این موضوع چگونه است؟

در یک جمع بندی کلی باید گفت که این روز ها اقتصاد موضوع نخست کشور است. اقتصاد سال ها در حاشیه بوده و توجه ویژه به آن نشده است. در حال حاضر این ضرورت به خوبی درک شده که باید رییس جمهوری آینده، نگاه و رویکرد اقتصادی داشته باشد. به هر حال جمع بندی بخش های مختلف فرهنگی، سیاسی، اجتماعی ما را به این نقطه رسانده که راهی به جز سامان دهی به اقتصاد نداریم. وضعیت کنونی اقتصاد بیش از پیش مدیریت می خواهد و باید آن را سامان دادو قاعدتا تاثیر این سامان دهی در بخش های مختلف جامعه نیز قابل توجه خواهد بود. با سامان دهی بخش اقتصاد می توان انتظار داشت که عملکرد بخش های دیگر هم به شکل چشم گیری بهبود پیدا کند. نمی توان اهمیت آن را نادیده گرفت. همین اهمیت هم در گفتمان کاندیدا های یازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری به خوبی مشخص است. اکثریت بر موضوع اقتصاد و دغدغه آن تاکید دارند.

حتی درمناظره دوم کاندیدا های ریاست جمهوری که پیرامون موضوعات فرهنگی و اجتماعی تدارک دیده شده بود شاهد این بودیم که بسیاری از صحبت ها در نهایت به موضوع اقتصاد ارتباط پیدا می کرد و تاکید بر سامان دهی اقتصاد بود. یعنی ریشه موضوعات اجتماعی و فرهنگی در نهایت در عملکرد اقتصادی خلاصه می شد. قبول دارید؟

بله. به صراحت از اقتصاد صحبت شد. چرا که اهمیت اقتصاد مهم ترین وجه برنامه های کاندیدا ها را می تواند تشکیل دهد. به شخصه اصالتا زنجانی هستم. یک ضرب المثلی در بین ما اهالی زنجان وجود دارد که با چاشنی طنز مطرح می شود. آنهم اینکه روزی یک « پالان دوز » که دقت زیادی روی کارش داشته در واکنش به همشهری اش که دلیل این همه وسواس را از او می پرسد می گوید: « پالان دوزی هم علم است. » خب این ضرب المثل بیشتر جنبه طنز دارد اما وقتی « پالان دوزی » هم نیاز به علم دارد آیا به نظر شما « اقتصاد » علم نمی خواهد؟ بی تردید اقتصاد هم علم می خواهد. بنابراین اینکه فقط شاهد گفتمان اقتصادی کاندیدا ها باشیم کفایت نمی کند بلکه باید این علم را مردم ببینید.

نقدی که وجود دارد این است که چهره های غیر اقتصادی حرف های اقتصادی می زنند. منظور شما هم همین است؟

ببینید به هر حال شاید برخی کاندیدا های ریاست جمهوری علم اقتصاد را نداشته باشند اما این موضوع قابل حل است. وقتی درک کرده اند که موضوع « اقتصاد » دغدغه نخست این روزهای ماست خوب می توان با کارشناسان خبره این موضوع را نشان داد. ما کارشناسان خبره اقتصادی کم نداریم. تعداد شان حتی زیاد هم هست. هر کدام از کاندیداهای ریاست جمهوری می توانند به آنها مراجعه کنند و نسخه لازم برای درمان اقتصاد را دریافت کنند. هیچ مشکلی نیست. باید زمان گذاشت و پیگیر بود قطعا می توان نتیجه گرفت. ظرفیت ها وجود دارد اما باید استفاده کرد. به هر حال هر کدام از کاندیدا ها مزیت هایی دارند. یک نفر شان در حوزه روابط خارجی عملکرد بسیار خوبی داشته است. یا فرد دیگری در بخش فرهنگ یکی از بهترین های حال حاضر ایران است. این مزیت ها در بین کاندیداهای دیگر هم وجود دارد.

هر هشت نفر هم از دوستان شما هستد؟

هر هشت نامزد ریاست جمهوری هم از دوستان و عزیزان من هستند اما باید در بخش اقتصاد، ما کارشناسانی که به آنها مشاوره می دهند را ببینیم تا متوجه شویم چه رویکردی در بخش اقتصادی دارند. اینکه یک جمله کلی گفته شود تورم زیاد است، بیکاری رشد داشته است کفایت نمی کند. باید جزیی و دقیق به بررسی آنچه مطرح می شود پرداخت و راهکار ارائه کرد. اینکه یک کلیاتی مطرح شود قطعا بسنده نخواهد کرد. آنهم در شرایطی که گفته می شود « اقتصاد » موضوع نخست است.

برآورد شما از برنامه هایی که در حوزه اقتصاد به طور خاص از سوی کاندیداهای ریاست حمهوری مطرح شده چگونه است؟

همانطور که اشاره کردم هر هشت کاندیدا از دوستان من هستند که مطالبی را در حوزه اقتصاد عنوان کردند. تمامی آنها هم برای شخص من محترم هستند. نکته ارزشمندی است که تمامی عزیزان اولویت کاری خود را در مسایل اقتصادی قرار داده اند. خوشبختانه هر هشت کاندیدای یازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری آسیب‌های اقتصادی را به خوبی می‌شناسند و این موضوع را در خرد و کلان مطرح می‌کنند.

همین سبب شده یک گفتمان مشترک را مشاهده کنیم؟

این هم قابل تامل است. تقریبا تمامی کاندیداها در اولویت اول خود تورم، بیکاری ، معیشت مردم و آسیب‌های اقتصادی بخش‌های مختلف را به عنوان برنامه اقتصادی مطرح کرده اند که این مورد نیز قابل قبول است اما یک نگرانی در این میان وجود دارد.

نگرانی از چه بابت؟

موضوعی که به شخصه گمان می کنم جای نگرانی دارد این است که در مجموع مسائلی که این روزها مطرح می شود به طور عمومی یکی از کاندیداها موردی را مطرح کرده و بقیه هم آن را دنبال کرده و رسانه‌ها و برنامه‌های تصویری ، رادیویی خود بازگو می کنند.

در این رابطه اگر بخواهیم مصداقی صحبت کنیم می توانید مثالی بزنید؟

به طور نمونه کاندیداهای ریاست جمهوری همگی بر موضوع تورم تاکید داشته اند. در پاسخ به اینکه برای تورم چه می شود کرد، تنها راه کنترل تورم را کنترل نقدینگی اعلام کرده اند و با استناد به همین موضوع به بیان برنامه‌های خود پرداخته اند. یا همین موضوع را در رابطه با اشتغال و بیکاری هم می توان مطرح کرد. درباره اشتغال به دفعات شنیده ایم که می گویند باید برای برنامه شغل ایجاد کرد اما هیچ کدام شیوه دندان گیری را اعلام نکرده اند که مردم احساس کنند واقعا این افراد به عمق مسئله واقف هستند. همانطور که اشاره کردم در یک جمع بندی کلی می توان تاکید کرد که وزن برنامه های اقتصادی کاندیداهای ریاست جمهوری پایین است.  مردم هنوز اعتماد و قوت قلبی پیدا نکرده اند که فرضا بگویند اگر فرزندم را به این افراد بسپارم به نحوه احسن از وی مراقبت می کند. بر این اساس به صراحت می توان گفت که برنامه های اقتصادی کاندیدای ریاست جمهوری در خور اعتماد نیست.

اینکه بعضا وعده هایی مطرح می شود مبنی بر اینکه اقتصاد در یک مدت زمان مشخص و معین سامان دهی می شود را تا چه اندازه شدنی می دانید؟

اقتصاد دارای زمان بندی کوتاه، میان  و بلند مدت است که وضعیت معیشت مردم، سلامت و بهداشت مردم ، وضعیت تجاری و غیره باید  در کوتاه مدت در دستور کار هر دولتی که روی کار می آید باشد. هر دولتی روی کار آمد باید در کوتاه مدت مشکلات معیشت و روزمره مردم راظرف 6 ماه حل کنند. مایحتاج مردم که شامل 24 قلم کالا است باید به هر نحوی که شده تامین شود یا درباره تامین مواد اولیه بخش تولید باید برنامه کالاهای ریاست جمهوری اعلام شود. هر رئیس جمهوری روی کار آمد باید ظرف شش ماه مشکلات حوزه تولید، مردم و بازار را برطرف کند؛ گرانی ارزاق عمومی باید حل شود بنابراین رئیس جمهور آینده باید از روز اول برنامه داشته باشد و براساس آن برنامه کار خود را شروع کند. البته باید ریشه های مشکلات اقتصادی حل شود از همین رو تیم اقتصادی دولت بعدی باید برای حل تمام مشکلات اقتصادی برنامه داشته باشد و به شعار دادن اکتفا نکند؛ آنچه این روزها از کاندیداهای محترم ریاست جمهوری شنیده ایم چندان دندان گیر نیست.

به نظر شما اعلام کابینه اقتصادی می تواند موثر باشد؟ اصلا این موضوع که گفته می شود باید کابینه اقتصادی را معرفی کنند قبول دارید؟

بی تردید هر یک از کاندیدای ریاست جمهوری باید تیم اقتصادی قوی در کنارشان داشته باشند. اگر تیم اقتصادی قوی در کنار این افراد باشند آنها می‌توانند از پس این برنامه ها بر بیایند؛ پیشنهاد بنده این است که این کاندیداها همراه با معرفی خود تیم و مسئول اقتصادی خود را نیز معرفی کنند.

ویژگی شاخص اعضای کابینه اقتصادی چه باید باشد؟

اعضای تیم اقتصادی کاندیداها باید تجربه اقتصادی هم داشته باشند. در حال حاضر تهدیدهای خارجی تماما اقتصادی است. علاوه بر آن مشکلات داخلی هم اقتصادی است. اگر برآورد دوست و دشمن این نباشد که کاندیدای ریاست جمهوری از پس این مشکلات بر می آیند به مشکل می خوریم .