فرزند ابراهیم خلیل

خداوند در قرآن در مورد ابراهیم علی نبینا وآله و علیه السلام می فرمایند:

« إن إبراهیم لحلیم أوّاه منیب » (1) یا « إن إبراهیم لأوّاه حلیم » (2) .

مراد از كلمه « أواه » شاید كسی باشد كه زیاد اهل گریه و آه كشیدن است و شاید مراد كسی باشد كه زیاد دعا می كند با حالت عجز و لابه و می بینیم كه خداوند در این آیات كه مربوط به دعاهای ابراهیم بوده از او به خاطر بسیار اهل دعا بودن مدح نموده است آیه اول مربوط است به درخواست و دعای ابراهیم نسبت به نجات لوط و آیه دوم مرتبط به دعای ابراهیم در مورد « آزر » بت پرست می باشد .

در حدیثی صحیح از امام باقر علیه السلام می خوانیم:

زراره از امام باقر علیه السلام نقل می كند كه آن حضرت فرمود:

خداوند می فرماید:

« إن الذین یستكبرون عن عبادتی سیدخلون جهنم داخرین »؛ همانا كسانی كه از عبادت من روی گردان باشند بزودی با خواری و ذلت وارد جهنم می شوند .

منظور خدا از عبادت همان دعا كردن است و دعا برترین عبادت می باشد!

زراره می گوید در ادامه معنی این آیه را از حضرت سۆال نمودم :

« إن إبراهیم لأواه حلیم »

حضرت فرمود:

أواه كسی است كه بسیار دعا می نماید (3) .

پس از مطالب بالا می فهمیم كه أواه كسی است كه بسیار اهل دعا و ناله می باشد در این دو امر حضرت سجاد علیه السلام میراث دار ابراهیم نبی می باشد به همین خاطر است كه در زیارتنامه های معصومین خطاب به آنان عرض می كنیم « السلام علیك یا وارث ابراهیم خلیل الله » و همچنین می فهمیم كه حضرت سجاد علیه السلام وقتی به دعا می پردازند در واقع به برترین عبادت می پردازند و ایشان « دعّاء » بوده اند، كه این كلمه به اصطلاح صیغه مبالغة می باشد یعنی آن حضرت بسیار، اهل برترین عبادت بوده اند ، اما اینكه دعا برترین عبادت است در بسیاری از روایات مورد اشاره واقع شده است (4) .

و اما این كه آن حضرت بسیار اهل ناله و گریه بوده اند ؛ در روایتی از امام صادق علیه السلام می خوانیم كه :

بسیار گریه كنندگان عالم پنج نفر بودند: آدم و یعقوب و یوسف و فاطمه دختر محمد و علی بن الحسین علیهم السلام ... (5) .

در ادامه این حدیث آمده كه حضرت سجاد علیه السلام 40 سال می گریست هیچ طعام و شرابی در مقابل حضرت قرار نمی گرفت مگر این كه آن حضرت به خاطر حادثه عاشورا می گریست !!

درسنامه زندگی

دعاهای آن حضرت در صحیفه سجادیه درس زندگی به همراه دارد و در واقع حضرت با موضوعاتی كه در مورد آنها دعا انشاء نموده اند به ما فهمانده اند كه آن موضوعات از چه اهمیتی برخوردارند مثل دعا برای پدر و مادر  ، دعا برای فرزندان ، دعا برای مرز داران ، دعا برای همسایگان و امثال آن كه حتی مراجعه به فهرست صحیفه نیز خالی از لطف نیست !

و اساسا در عالم اسلام دعا با نام مبارك علی بن الحسین علیهماالسلام گره خورده است و با آن مزین شده است !

لكن باید دانست كه دعاهای علی بن الحسین علیهماالسلام صرفا جنبه فردی نداشته بلكه زمینه سازی سیاسی نیز در آن موجود بوده است در همین رابطه به برخی جملات مقام معظم رهبری استناد می جوییم:

« بدون شك هدف نهایی حضرت سجاد علیه السلام ایجاد حكومت اسلامی است و همان گونه كه در آن روایت امام صادق علیه السلام آمده است خدای متعال سال هفتاد را برای حكومت اسلامی در نظر گرفته بود و چون در سال شصت [ و یك ] حضرت حسین بن علی علیهماالسلام به شهادت رسید به سال صد و چهل و هفت ، صد وچهل و هشت به تأخیر افتاد ، این كاملا حاكی از این است كه هدف نهایی امام سجاد و سایر ائمه علیهم السلام ایجاد حكومت اسلامی است اما حكومت اسلامی در آن شرایط چگونه بوجود می آید ؟

این به چند امر نیازمند است:

اول : باید اندیشه درست اسلامی كه ائمه علیهم السلام حامل واقعی آن هستند و همین اندیشه است كه باید مبنای حكومت اسلامی قرار بگیرد ، تدوین و منتشر شود .

بعد از این كه در طول سالیان متمادی، جامعه اسلامی از تفكر درست اسلامی جدا مانده، چگونه می توان حكومتی بر مبنای تفكر اصیل اسلامی بوجود آورد، در حالی كه زمینه سازی فكری میان مردم انجام نگرفته باشد و آن احكام اصیل تدوین نشده باشد .

بزرگترین نقش امام سجاد علیه السلام این است كه تفكر اصیل اسلامی یعنی توحید ، نبوت ، مقام معنوی انسان ، ارتباط با خدا و بقیه چیزها را تدوین كرده است و مهمترین نقشِ صحیفه سجادیه همین بود .

شما صحیفه سجادیه را در نظر بگیرید ، سپس اوضاع فكری اسلامی مردم آن دوران را هم در نظر بگیرید ، خواهید دید اینها چقدر با هم فاصله دارد ... » (6) .

خلاصه این كه امام سجاد علیه السلام كه فرزند ابراهیم نبی است همانند او بت شكن تاریخ نیز هست و با طراحی زیركانه و بسیار عجیب خود جامعه شیعه را كه بعد از حادثه كربلا رو به انقراض و متلاشی شدن می رفت از آن دوران خفقان و ظلمانی تاریخ عبور داد و به عصر صادقین علیهماالسلام رساند و آن جامعه را آماده دریافت فیوضات امام صادق و باقر علیهماالسلام نمود !!

پی نوشت ها:

1-هود /75 .

2- توبه / 114 .

3- كافی ج2ص466 .

4- همان ، باب فضل الدعاء حدیث  1و2و8وباب أن الدعا سلاح المۆمن .

5- خصال صدوق ، ص 272و273 .

6- كتاب انسان 250 ساله ص 195 .