سوالات حقوقی حقوقدانان از کاندیدا ریاست جمهوری
پژوهشکده حقوق شهردانش که مۆسسه غیردولتی بوده و زیرنظر وزارت علوم ، تحقیقات و فناوری فعالیت می نماید متشکل از تعدادی از حقوقدانان برجسته کشور است و فعالیتهای بسیاری را در پژوهشها و توسعه دکترین حقوقی انجام داده است و بیش از ده هزار نفر از حقوقدانان و فرهیختگان جامعه حقوقی کشور در سایت این مۆسسه عضویت دارند.
بیش از شصت درصد این اعضا دارای درجه دکتری یا کارشناسی ارشد در یکی از رشته های حقوق هستند و در مشاغل مختلفی در تهران و اقصی نقاط کشور بعنوان عضو هیأت علمی دانشگاهها، قاضی ، وکیل، سردفتر یا نظایر آنها فعالیت دارند.
این مۆسسه در طی یک فراخوان از کلیه اعضای خود درخواست نمود که بعنوان اعضای جامعه حقوقی کشور سۆالات مورد نظر خود برای پرسش از داوطلبان ریاست محترم جمهوری اسلامی ایران را ارائه کنند که با استقبال مواجه شده و سۆالات بسیاری از سوی حقوقدانان عزیز طرح گردید. این سۆالات در کمیته ای از کارشناسان مورد بررسی قرارگرفته و بعد از حذف یا ادغام موارد تکراری، تنها تعدادی از آنها انتخاب گردید. بدین ترتیب آنچه ذیلاً ارائه می گردد تعداد 19 سۆال است که می توان گفت اهم سۆالات جامعه حقوقدانان یادشده است.
کاندیداهای ریاست جمهوری با مراجعه به این سوالات می‌توانند با پاسخ گویی به سوالات مطرح شده برنامه‌های خود را پیرامون مسائل حقوقی كشور ارائه کنند که این سوالات به شرح زیر است:
متن سوالات پژوهشکده حقوقی شهردانش از داوطلبان محترم ریاست جمهوری اسلامی ایران
1. یكی از مهمترین ملزومات توسعه پایدار كشور قانونمداری همه افراد جامعه در كلیه سطوح است، به نظر شما وضعیت قانونمداری و قانونگریزی در رفتارهای اجتماعی مردم ما در چه وضعیتی است؟ نقاط قوت و ضعف کشور ما در این زمینه چیست؟ شما چه برنامه ای برای تقویت قانونمنداری و كاهش قانونگریزی در کشور دارید؟
2. بر اساس مفاد اصل 113 قانون اساسی رئیس جمهور پس از مقام رهبری عالی ترین مقام کشور است. از نظر جنابعالی نوع رابطه رئیس جمهور با دو قوه دیگر چگونه است؟ و چه اختیاراتی برای نظارت بر اجرای قانون اساسی در دیگر قوا دارد؟ مكانیزم اجرایی مورد نظر جنابعالی برای پیگیری اجرا و نظارت بر اجرای قانون اساسی چیست؟
3. در قوانین کشور ما، برای برخی از موارد احتمالی که ریاست جمهوری اسلامی ایران از قوانین تخطی نماید ضمانت اجرا یا راهکار مناسب و فوری در نظر گرفته نشده است. به نظر شما برای علاج این مسئله در مواجهه با دستورات احتمالی ریاست محترم جمهوری که برخلاف قوانین کشور اعم از قانون بودجه یا سایر قوانین باشد چه روشی باید در پیش گرفته شود؟ توصیه شما چیست؟
4. اگر تشخیص دهید که التزام بر اجرای قانون در مواردی منتهی به کاهش و یا سلب محبوبیت شما نزد گروهی از مردم شود و اهالی یک منطقه یا یکی از صنوف از تصمیم شما آزرده شوند و یا اگر تشخیص دهید که اجابت انتظارات گروهی از مردم تنها خارج از ضوابط قانونی میسر باشد، موضع شما چه خواهد بود؟ برای مثال فرض کنید که اگر خواست اهالی یک شهر مغایر با قانون تقسیمات کشوری باشد، شما چه خواهید کرد؟ یا اگر خواست اهالی یک منطقه، در اختیار گرفتن معادن منطقه آنها توسط اهالی محلی و سلب صلاحیت از بهره برداران قبلی آنها برخلاف قانون معادن باشد شما چه خواهید کرد؟ یا اگر اجابت درخواست گروهی از مردم و جلب رضایت آنها تنها با انجام پرداختهایی خارج از قانون بودجه میسر باشد شما چه خواهید کرد؟
5. نحوه تعامل صحیح با مجلس شورای اسلامی در نگاه شما چگونه است؟ اگر احیاناً نماینده یا نمایندگانی از مجلس شورای اسلامی رأی دادن به لوایحی که از نظر شما تصویب آنها برای پیشبرد سیاستهایتان و مصلحت کشور اهمیت زیادی دارد یا رأی اعتماد به وزیران شما را منوط به امتیاز گرفتن برای حوزه انتخابی خویش کنند، شما مصلحت کشور را در چه می دانید و چه واکنشی خواهید داشت؟
6. با توجه به اینكه اصل سوم قانون اساسی یكی از عالی‌ترین اصول در احقاق حقوق ملت است، و با توجه به اینکه ریاست جمهوری اسلامی ایران به موجب اصل 113 ناظر بر اجرای قانون اساسی است لطفاً ارزیابی خود را از میزان موفقیت به دست آمده تا کنون در حصول بندهای ذیل اصل 3 قانون اساسی بالاخص مفاد بندهای 1 – 3- 4 و 8 از اصل مذکور بیان فرمایید؟ اگر اعتقاد شما بر این است که در برخی از این موارد هنوز اهداف مورد نظر تحقق کامل نیافته‌اند چه برنامه یا دیدگاهی برای نیل به آن اهداف دارید؟ به گمان شما در صورتیکه شما بعنوان منتخب ملت به ریاست جمهوری اسلامی ایران برگزیده شوید، در خاتمه دوران تصدی شما تا چه میزان در دستیابی به تحقق کامل این اهداف پیشرفت خواهیم كرد؟
7. نگاه شما به حقوق اقلیت ها چگونه است؟ آیا شما در احراز مشاغل دولتی توسط اقلیت های قومی یا مذهبی میزانی از محدودیت را قائل هستید؟ تا چه اندازه به برابری فرصت ها و آزادی مراسم یا اعمال مذهبی برای اقلیت های قومی یا مذهبی شناخته شده در قوانین کشور معتقد هستید؟ آیا به نظر شما اقلیتها بدون محدودیت مجاز به برپاکردن معابد یا مراکز مذهبی خود در شهرها یا مناطقی که جمعیتی از آنها زندگی می کنند هستند؟
8. چنانچه حفظ حقوق و آزادی‌های مدنی شهروندان که در قوانین کشور از جمله قانون اساسی محترم شمرده شده است در برهه ای از زمان از نظر كارشناسان و مشاوران شما در تزاحم با حفظ نظام که از واجبات است قرار گیرد؛ شما چگونه بین این دو تعادل برقرار می کنید. اساسا دیدگاه شما راجع به نظام تعادلی صحیح بین این دو چیست؟
9. دیدگاه شما نسبت به نقش سازمان های غیردولتی و موسسات مردم نهاد در اداره امور اجتماعی و فرهنگی کشور چیست؟ ارزیابی شما از یک نگاه بدبینانه در کشور که توسعه این سازمانها را به جهت احتمال نفوذ دشمنان در تزاحم با امنیت ملی قرار می دهد چیست؟در مقابل ارزیابی شما از دیدگاه دیگری که توسعه این موسسات در همه بخشها را بهترین راه فراهم آوردن مشارکت مردم و نخبگان در امور اجتماعی - فرهنگی می داند و معتقد است در هر کجا که ممکن است دولت باید نقش خود را به نفع این موسسات کاهش دهد چیست؟ حضرتعالی وضعیت كنونی کشور را به لحاظ میزان نقش موسسات مردم نهاد و سهم آنها از اداره امور فرهنگی- اجتماعی کشور تا چه حد مطلوب میدانید؟
10. مطمئناً جنابعالی در پیروی از سیاستهای نظام که بر اساسی فرامین رهبری و مصوبات قانونی فراهم آمده اند معتقد به ادامه روند خصوصی سازی هستید. لطفاً دیدگاه خود را در توسعه روند خصوصی سازی به بخشهایی نظیر بهداشت، آموزش، فرهنگ و هنر و پژوهش بیان فرمایید. دیدگاه شما نسبت به سرمایه گذاری سرمایه داران در امور تخصصی نظیر بهداشت، آموزش، فرهنگ و هنر، تحقیق و پژوهش و نظایر آنها البته با شرط رعایت موازین تخصصی که در آیین نامه های مربوطه قابل پیش بینی است از جمله بکارگیری متخصصان هر یك از این حوزه‌ها چیست؟
11. به رغم وجود قوانین بالادستی از جمله قوانین برنامه توسعه و سند چشم انداز 20 ساله گاهی شاهد تغییرات وسیع در سیاست‌ها هستیم. به نظر شما تغییر وسیع سیاست‌ها در پی تغییر رئیس جمهور یا وزرا تا چه میزان شایسته و موجه است و مرز آن با تغییرات نابجا در کجاست؟ از نظر جنابعالی برقراری ثبات در سیاست ها به نحوی که با تغییر اشخاص همه سیاستهای یک دستگاه دستخوش تغییر نشوند، در كشور ما چگونه قابل تأمین است؟
12. راه حل شما برای اینکه فرصت های برابر پیش روی متخصصان، کارشناسان و نخبگان در احراز مشاغل مدیریتی قرار گیرد و کشف استعدادهای ناشناخته انسانی کشور چیست؟ از نظر جنابعالی عضویت در ستادهای انتخاباتی جنابعالی یا خویشاوندی یا صمیمیت های قبلی تا چه حد می توانند به عنوان یکی از معیارها در انتخاب افراد و مسۆولان لحاظ گردند؟ چه معیارهای دیگری را برای استفاده از سرمایه های انسانی کشور در نظر دارید؟
13. برخی از دغدغه خاطرها نیاز به توجه ویژه و فوری دارند، از جمله قوانین معطل مانده مربوط به حفظ محیط زیست در حوزه های مختلف و بالاخص كنترل آلودگی هوا كه هر ساله زندگی جمعیت كثیری از مردم را تحت تأثیر قرار می‌دهد، و یا نارسایی های موجود در برخی قوانین یا سیاست‌ها در تأمین حقوق افراد دارای معلولیت كه به طور مستقیم یا غیرمستقیم زندگی یك دهم از جمعیت كل كشور را تحت شعاع خود قرار می‌دهد. آیا جنابعالی نگاه ویژه ای به این دغدغه‌ها دارید؟ آیا در این موارد برنامه خاصی مورد نظر شما هست؟
14. بسیاری از حقوقدانان معتقدند که برخی از حقوق ملت ایران در مجامع بین”‹المللی به درستی و به قدر کفایت دنبال نشده است. شکایت علیه صادرکنندگان و استفاده کنندگان از جنگ”‹افزارهای شیمیایی علیه مردم ایران در طول دفاع مقدس، دریافت غرامت ناشی از جنگ تحمیلی مطابق حقوق بین‌الملل، شکایت از نقض بی”‹طرفی دولت آمریکا در جنگ ایران و عراق با حمله به سکوهای نفتی و مطالبه غرامت، شکایت از اعمال تحریم”‹های غیرمنصفانه و مغایر با موازین بشردوستانه علیه ملت ایران در مراجع بین المللی، شکایت از رفتار ناشایست و تبعیض”‹آمیز نسبت به اتباع ایران در برخی از فرودگاه”‹ها و مرزهای برخی از کشورها و امثالهم از این جمله‌اند. شما برای دفاع از حقوق ملت ایران در چارچوب حقوق و روابط بین”‹الملل در موارد یاد شده بویژه طرح دعوا علیه تحریم”‹های کنونی در دیوان بین‌المللی دادگستری مطابق موازین بین‌المللی با استفاده از حقوقدانان مجرب چه برنامه”‹ای دارید؟
15. با توجه به اهمیت نقد کارشناسانه عملكرد دستگاه‌های دولتی از نگاه مستقل و خارج از این دستگاهها و با توجه به خلاء ایفای شایسته این نقش توسط احزاب در کشور ما و از آنجایی که عملکرد جنابعالی و دولت شما ممکن است کمتر مورد نقد کارشناسانه احزاب مخالف قرار گیرد و این امر ممکن است که راه را بر انتقادات غیر سازنده بگشاید، شما چه راه حلی برای نقد علمی مستمر و سیستماتیك دولت خویش و نیز ارزیابی از انطباق رفتارهای دولت با قوانین دارید؟
16. به گفته متخصصان هرچه در تقویت دستگاه قضایی و سازمان‌های تابعه آن به ویژه در امور پیشگیری از جرایم سرمایه‌گذاری شود، سریعاً در برقراری عدالت و احساس امنیت و كاهش دعاوی و روان شدن چرخ توسعه كشور تأثیر خواهد گذاشت. به نظر می‌رسد نگاه دولت در لوایح بودجه به سهم دستگاه قضایی از بودجه عمومی كشور مبتنی بر باور فوق نیست و نیاز به تحول در نگرش دولت احساس می‌شود. نظر جنابعالی در اینباره چیست؟
17. مطالعه آمار وقوع جرایم در كشور نگرانی متخصصان این حوزه را بر انگیخته است. همچنین افزایش شكایت شهروندان از فساد مالی و رشوه در دستگاه‌های دولتی بر این نگرانی‌ها افزوده است. از طرف دیگر مطالعه برخی تحولات اجتماعی نظیر افزایش آمار طلاق نیز باعث تشدید این نگرانی‌هاست. دیدگاه شما در تحلیل علل موارد فوق چیست؟ و فكر می‌كنید برای یافتن راه حل‌های عملی و درمان این وضعیت چه مسیری را باید طی كنیم؟
18. در میان مشاوران و اطرافیان شما حقوقدانان چه جایگاهی دارند؟ اگر قائل به ضرورت استفاده از ظرفیت جامعه حقوقی کشور در تنظیم لوایح و مقررات هستید، چه طرح یا روش یا مکانیزم عملی برای توسعه فعالیت این افراد در این امر و نیز بکارگیری این ظرفیت برای جهت‌دهی جامعه به سمت نظم و عدالت در نظر دارید؟ آیا جنابعالی در صورتی که بعنوان ریاست محترم جمهوری ایران برگزیده شوید علاقمند به برگزاری نشستهای آزادی که با جمعیت‌هایی از حقوقدانان کشور ترتیب داده شود خواهید بود؟
19. آیا جنابعالی موافق هستید كه در صورت انتخاب به عنوان رئیس”‹جمهور کشور، در مدت تصدی مقام ریاست جمهوری توسط حضرتعالی، از تطبیق عملكرد شما با آنچه به این سوالات پاسخ فرموده اید سالیانه گزارش کارشناسی منصفانه ای به جنابعالی و افكار عمومی ارائه نماییم؟
بخش حقوق تبیان
