بیشتر مواقع، ماستیت طی سه ماه اول بعد از تولد نوزاد در مادران شیرده بروز می‌کند، اما می تواند بعدا نیز در مدت شیردهی بروز کند.

عفونت پستان در مادران شیرده باعث احساس خستگی و بدحالی در آنها می‌شود که مراقبت از نوزاد را برای آنها سخت می‌کند.

گاهی اوقات عفونت پستان باعث می‌شود مادر به نوزاد خود دیگر شیر ندهد، اما باید گفت که می توان شیردهی به نوزاد را در طی ماستیت نیز ادامه داد.

علائم ماستیت

نشانه های عفونت پستان می توانند به طور ناگهانی شروع شوند و عبارتند از:

- احساس گرمی و درد پستان هنگام دست زدن به آن

- احساس ناراحتی و ناخوشی

- ورم پستان

- احساس درد و سوزش مداوم پستان یا فقط هنگام شیردادن به نوزاد

- قرمزی و التهاب پستان

- تب 3/38 درجه سانتیگراد یا بیشتر

اگر چه ماستیت طی چند هفته اول شیردهی بروز می‌کند، ولی می تواند هر موقع از دوران شیردهی نیز بروز کند. ماستیت اغلب در یک سینه دیده می‌شود، نه هر دو سینه.

چه موقع نزد پزشک برویم؟

معمولا چند ساعت قبل از احساس درد و قرمزی پستان، علائمی مشابه بیماری آنفلوانزا در شخص بروز می‌کند و خیلی زود دچار ترکیبی از علائم می‌شود. در این زمان باید به پزشک متخصص مراجعه کرد.

مصرف آنتی‌بیوتیک‌های خوراکی معمولا خیلی در درمان ماستیت موثرند.

اگر دو روز بعد از مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها علائم ماستیت بهبود نیافت، باید مجددا به پزشک مراجعه کنید تا مطمئن شوید این مشکل در اثر یک بیماری خطرناک دیگری نباشد.

علل ماستیت

1- بسته شدن مجرای شیردر پستان: اگر در طی شیردهی، یک پستان به طور کامل از شیر خالی نشود، یکی از مجاری شیر در پستان می تواند بسته شود و شیر را برگرداند که باعث عفونت پستان می‌شود.

2- ورود باکتری به پستان: باکتری‌های موجود در سطح پوست مادر یا دهان نوزاد می توانند از طریق ترک (شکاف) پوست نوک سینه یا سوراخ مجرای شیر، وارد مجاری شیردر پستان مادر شوند و در آنجا رشد کرده و باعث عفونت گردند.

این باکتری‌ها برای نوزاد ضرری ندارد و هر فردی آنها را دارد. این باکتری‌ها فقط در بافت پستان شما نیستند.

عوامل خطر ماستیت

عواملی که می توانند احتمال بروز ماستیت را افزایش دهند عبارتند از:

1- شیردادن به نوزاد طی چند هفته اول بعد از تولد

2- زخم یا ترک پوست نوک پستان، هر چند که ماستیت می تواند بدون ترک پوستی هم بروز کند.

3- شیردادن به نوزاد فقط در یک حالت که باعث می‌شود شیر پستان کاملا تخلیه نشود.

4- بستن سینه‌بند سفت که از جریان شیر جلوگیری می‌کند.

5- خستگی بیش از حد مادر

6- ابتلا به ماستیت در شیردهی قبلی: اگر قبلا دچار ماستیت شده باشید، به احتمال زیاد مجددا دچار آن خواهید شد.

عوارض ماستیت

اگر عفونت پستان به طور مناسب و سریعا درمان نشود، یا در اثر بسته بودن یک مجرای شیر در پستان اتفاق افتاده باشد، می تواند باعث آبسه پستان (تجمع چرک) شود.

آبسه معمولا باید توسط عمل جراحی تخلیه شود. لذا برای جلوگیری از بروز آبسه در پستان، بلافاصله بعد از مشاهده علائم ماستیت به پزشک متخصص مراجعه کنید تا تحت درمان قرار بگیرید.

تشخیص ماستیت

 پزشک ماستیت را بر اساس علائم جسمی مثل تب و لرز و درد و قرمزی پستان تشخیص می دهد.

همچنین باید مطمئن شود که دچار آبسه پستان نشده باشید.

یک نوع نادر سرطان سینه (سرطان سینه التهابی) نیز باعث قرمزی و ورم سینه می‌شود که ممکن است در ابتدا با ماستیت اشتباه گرفته شود.

همچنین پزشک ماموگرافی را توصیه می‌کند و ممکن است نیاز به نمونه برداری از بافت سینه باشد تا پزشک مطمئن شود که سرطان سینه ندارید.

درمان ماستیت

1- آنتی‌بیوتیک‌ها: برای درمان ماستیت معمولا باید مدت 10 تا 14 روز آنتی بیوتیک مصرف کرد. 24 تا 48 ساعت بعد از مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها احساس بهتری خواهید داشت، ولی بایستی برای جلوگیری از عود مجدد ماستیت، آنتی‌بیوتیک‌ها را به طور کامل و سر موقع مصرف کنید، یعنی نباید به محض احساس کمی بهبودی، مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها را قطع کنید.

2- داروهای مسکن: طی مصرف داروهای آنتی بیوتیک، پزشک ممکن است برای کاهش درد پستان، داروهای مسکن ملایمی مثل استامینوفن یا بروفن را برای مادر تجویز کند.

3- تعدیل روش شیر دادن به نوزاد: هنگام شیردادن به نوزاد باید هر دو سینه کاملا خالی شوند و به طور صحیح سینه را در دهان نوزاد قرار دهید تا شیر بخورد. ممکن است پزشک روش شیردادن شما را بررسی کند و یا شما را به یک ماما در این زمینه معرفی کند تا شیوه درست شیردادن را به شما یاد دهد.

4- خود مراقبتی: استراحت و خواب کافی، شیردادن منظم به نوزاد و مصرف زیاد آب و نوشیدنی ها به بدن کمک می‌کند تا با عفونت پستان مبارزه کند.

اگر عفونت پستان بعد از مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها برطرف نشد مجددا نزد پزشک بروید.

شیوه زندگی و درمان‌های خانگی

اگر دچار عفونت پستان گشتید، همچنان به نوزاد خود شیر دهید و آن را قطع نکنید. این کار به رفع عفونت از سینه‌ها کمک می‌کند.

برای رهایی از این مشکل:

- به طور منظم به نوزاد خود شیر دهید.

- تا حد ممکن استراحت کنید.

- از پر شیر نگه داشتن سینه‌ها برای مدت طولانی خودداری کنید.

- وضعیت های مختلف شیردادن به نوزاد را استفاده کنید، مثل نشسته، خوابیده و ... .

- آب و مایعات زیادی بنوشید.

- اگر شما هنگام تخلیه شیر از سینه خود اذیت می شوید، قبل از شیر دادن به نوزاد یا دوشیدن شیر خود، از کمپرس گرم (مثل حوله گرم) روی سینه‌های خود استفاده کنید یا سینه‌های خود را زیر دوش آب گرم ماساژ دهید.

- از سینه بند مناسب و مخصوص شیردهی استفاده کنید، نه سینه بند سفت و محکم.

- اگر شیردادن به نوزاد از سینه مبتلا به عفونت، درد زیادی دارد، یا نوزاد شما از خوردن شیر از سینه مبتلا خودداری می‌کند، سعی کنید شیر خود را با دست یا شیردوش بدوشید تا سینه از شیر خالی شود.

پیشگیری از ماستیت

برای شیردادن صحیح به نوزاد و جلوگیری از بروز عوارض ناشی از آن، با یک ماما که در این زمینه اطلاعات دارد مشورت کنید. یک مشاور شیردهی نکات و توصیه‌های لازم را برای یک روش شیردهی مناسب به شما می گوید.

برای جلوگیری از عفونت سینه به توصیه‌های زیر عمل کنید:

- هنگام شیردادن به نوزاد، سینه‌ها را به طور کامل از شیر خالی کنید.

- اجازه دهید نوزاد به طور کامل شیر یک سینه را بخورد و سپس از سینه دیگر به او شیر دهید.

- اگر نوزاد فقط چند دقیقه از سینه دوم شیر خورد و یا اصلا نخورد، دفعه بعد که خواستید به نوزادتان شیر دهید، از این سینه شروع کنید تا شیر در آن جمع نشود و نماند.

- اگر شیر دادن را یک بار از یک سینه شروع کردید، دفعه بعد از سینه دیگر شیردهی را آغاز کنید، یعنی جای سینه‌ها را در هر نوبت شیردهی، عوض کنید.

- وضعیت و حالت شیر دادن به نوزاد را در هر نوبت شیردهی تغییر دهید، یعنی فقط در یک حالت به نوزاد شیر ندهید.

- در طی شیردهی، نوزاد را به طور مناسب و صحیح در آغوش بگیرید و مطمئن شوید که نوزاد به طور مناسب سینه را در دهان بگیرد و شیر بخورد.

- اجازه ندهید نوزاد از سینه شما به جای پستانک استفاده کند. نوزاد از مکیدن سینه مادر لذت می برد و حتی بدون اینکه گرسنه باشد؛ با انجام این کار احساس راحتی می‌کند. در نتیجه شیر سینه مادر را نمی خورد و شیر در سینه جمع شده و باعث عفونت و التهاب آن می‌شود.

مطالب مرتبط:

عفونت و ورم پستان در اثر شیردهی مادر

باورهای غلط در مورد تغذیه با شیر مادر

مشکل رایج مادران در دوران شیردهی