تبیان، دستیار زندگی
برخى از مورخین ، ایرانیان را مبتكر این ارتباط مى دانند، ولى با این وجود، پست در كشور ما هـیـچـگـاه شـكـوفـایـى و تـوسـعه در خور را نداشته و خدمات پستى در مقاطع گوناگون تاریخى در اختیار نخبگان جامعه قرار داشته است
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

پست در ایران چه قدمتی دارد؟


 برخى از مورخین ، ایرانیان را مبتكر این ارتباط مى دانند، ولى با این وجود، پست در كشور ما هـیـچـگـاه شـكـوفـایـى و تـوسـعه در خور را نداشته و خدمات پستى در مقاطع گوناگون تاریخى در اختیار نخبگان جامعه قرار داشته است

پست

ارتـبـاط پـسـتـى در ایـران ، قدمتى سه هزار ساله دارد. برخى از مورخین ، ایرانیان را مبتكر این ارتباط مى دانند، ولى با این وجود، پست در كشور ما هـیـچـگـاه شـكـوفـایـى و تـوسـعه در خور را نداشته و خدمات پستى در مقاطع گوناگون تاریخى در اختیار نخبگان جامعه قرار داشته است . حتى در طـول 150 سـال گـذشـتـه كـه ارتـبـاط پـسـتـى در جـوامـع صـنـعـتـى ، نـقـش اسـاسـى در رونـد تـوسـعـه و پـیـشـرفـت داشـتـه ، در ایـران بـه عـلل گـونـاگـون ، نـاشـنـاخته و دور از دسترس مردم مانده است . سابقه فعالیتهاى مربوط به ارایه خدمات پست و تلگراف و تلفن در ایران به شـیـوه جـدیـد، تـقـریـبـا بـه یـك قـرن پـیـش بـر مـى گـردد. تـا پـیـش از سـال 1297 ه ‍ ق ، پـسـت در ایران به صورت اداره فعالیت داشت . در این سـال بـه واسـطـه مـوفـقـیـتـهـایـى كـه بـه دسـت آمـده بـود، نـاصـر الدیـن شـاه دسـتـور داد تـا مـوسـسـه پـسـت آن روز بـه وزارت تـبـدیـل شـود و اداره آن را بـه امـیـن المـلك ، وزیـر وظـایـف و رئیـس دارالشـورا سـپـرد. در سال 1303 ه ‍ ق ، كتابچه كوچكى در 52 صفحه به نام ((تعرفه اداره جلیله پست خانه ایران )) با چاپ سنگى منتشر شد. در این رساله نقشه هـایـى از كـلیـه تـلگـرافـخـانـه هـا، پـسـتـخـانـه هـا و چـاپـارخـانـه هـا و خـطـوط پـسـتـى آمـده بـود. بـه مـوجـب مـحـتـویـات آن رسـاله ، كـشـور در سال 1303 داراى 7 خط اصلى و پنج خط فرعى پست بوده است .

پـس از صـدارت امـیـر كـبـیـر، تـحـولات تـازه اى در پـسـت كـشـور ایـجـاد شـد، بـه نـحـوى كـه فـعـالیـت پـسـتـى كـشـورهـاى اسـتـعـمـارگـر تـعـطـیـل شد و پیكهاى پست ایران ، با نظم و نظامى كه امیر كبیر در تركیب وزارت پست ایجاد كرده بود، با سرعت و دقت بسیار، امور مراسلاتى را انجام مى دادند. در سـال 1327 ه ‍ ق اداره تلگراف به پست اضافه شد و نام وزارت پست و تلگراف به خود گرفت . در 1350 ه ‍ ق ، این وزارت طرح خرید سهام شركت تلفن را به مجلس داد. پـس از تـصـوب مـجـلس و خـریـد سـهـام شـركـت تـلفـن ، ایـن وزارتـخـانـه بـه وزارت پـسـت و تـلگـراف و تـلفـن تبدیل شد و از این سال به بعد توسعه همه جانبه اى یافت .

نـاصـر الدیـن شـاه دسـتـور داد تـا مـوسـسـه پـسـت آن روز بـه وزارت تـبـدیـل شـود و اداره آن را بـه امـیـن المـلك ، وزیـر وظـایـف و رئیـس دارالشـورا سـپـرد

روز جهانى پست

روز 17 مـهـر 1253 بـرابـر بـا 9 اكـتـبـر 1874 مـیـلادى بـراى اولیـن بـار بـه پـیـشـنـهـاد "هـنـریـخ ون اسـتـفـان " مـدیـر كـل پـسـت كـنـفـدراسـیـون آلمـان شـرقـى ، قـرار دادى بـا عـنـوان "قـرار داد بـرن " در زمـیـنـه تـاسـیـس «اتـحـادیـه كل پست» در «برن» سوئیس ، توسط 22 كشور جهان به امضا رسید. كـشـورهـاى امـضـا كـنـنـده بـر اسـاس تـوافـق بـه عـمـل آمـده ، یـك قـلمـرو پـسـتـى را تـشـكـیـل دادنـد. ایـن قـرار داد، آزادى تـرانـزیـت بـراى مـبـادله مـتـقـابـل مـراسـلات را در سـراسـر قـلمـرو اتـحـادیـه ، تـامـیـن و تـضـمـیـن مـى كـرد. نـام ایـن اتـحـادیـه پـس از 4 سال با پیوستن كشورهاى دیگر به "اتحادیه جهانى پست " تغییر كرد.

در سـال 1969 كـنـگـره تـوكـیـو در قـطـعـنـامـه 211 خـود بـه كـشـورهـاى عـضـو تـوصـیـه كـرد، روز 9 اكـتـبـر (17مـهـر) هـر سـال را بـه عـنـوان "روز جـهانى پست" تعیین كنند. به این ترتیب از سال 1970 و در روز جهانى پست ، بسیارى از اداره هاى پست در سراسر جهان به اقدامات گسترده اطلاعاتى و تبلیغاتى و تشریح نقش پست در زندگى بشر مى پردازند.

پـس از صـدارت امـیـر كـبـیـر، تـحـولات تـازه اى در پـسـت كـشـور ایـجـاد شـد، بـه نـحـوى كـه فـعـالیـت پـسـتـى كـشـورهـاى اسـتـعـمـارگـر تـعـطـیـل شد و پیكهاى پست ایران ، با نظم و نظامى كه امیر كبیر در تركیب وزارت پست ایجاد كرده بود، با سرعت و دقت بسیار، امور مراسلاتى را انجام مى دادند

اكـنون بیش از 170 كشور، عضویت این اتحادیه را دارند و ایران نیز در 22 مهر 1256 شمسى (13 سپتامبر 1877 میلادى ) به عنوان بیست و نهمین عضو، به این اتحادیه پیوست . دفـتـر بـیـن المـللى اتـحادیه از سال 1875، مجله ماهانه به نام "اتحادیه پستى" كه به هفت زبان زنده دنیا منتشر و یكى از قدیمى ترین مجلات جهان است .

بخش تاریخ ایران و جهان تبیان


منبع: موسسه مطالعات و پزوهش های سیاسی