گرافیک و جنبش کسب حق رای

ابتدا به شرح حال و هوای اجتماعی آن دوره می پردازیم:

با افزایش آگاهی از آن که نخستین و مهم ترین گام در راه گسترش آزادی زنان ، کسب حق رای است مبارزات برای حق رای زنان در بریتانیا بین سالهای 1906 تا 1914م. افزایش چشمگیر یافت. در آن زمان زنان به صورت گروهی، با استفاده از امکانات گرافیکی عمومی ، آداب و رسوم اجتماعی را زیر سوال بردند و این نخستین اقدام ارزشمند در قرن بیستم بود. در این میان،  هنرهای بصری، طبیعت پیچیده این مبارزه را آشکار می ساخت.

قانون سال 1832م فقط مردان طبقه متوسط را که تنها یک پنجم از جمعیت را در بر می گرفت دارای حق رای می دانست. با وجود کوشش های انجام شده در نیمه قرن نوزدهم، طرح تساوی حقوق زنان با مخالفت دولت ها روبه رو شد و حتی قانون های سال 1867م و 1884م. نمایندگی مردها را بیشتر کرد.

از مشهورترین مبارزان این جنبش می توان به " میلیسنت فاسِت" ، رئیس انجمن ملی مبارزه ، برای کسب حق رای زنان در 1897م و " اِملاین پانکهرست" ، موسس انجمن سیاسی اجتماعی زنان در 1903م اشاره کرد. گروه سومی نیز به نام انجمن آزادی زنان در 1907م. شکل گرفت .

پس از سالها مبارزه، موقعیت زنان همچنان بدون تغییر ماند، چرا که اعضای صاحب مقام حزب های سیاسی همواره نظر خود را تغییر می دادند. اما با ورود به قرن نوزدهم مبارزات شدت گرفت تا زمانی که واکنش هایی مستقیم انجام پذیرفت.

در آن دوره انجمن سیاسی اجتماعی زنان، یک گروه افراطی بود. در سال 1905م وقتی در یک جلسه رای گیری در سالن تجارت آزاد منچستر "کریستابل پانکهرست" و "آنی کنی" با مسخره گری اوضاع را برهم زدند، روزنامه "دِیلی مِیل" واژه "سافرجت" 1 را به عنوان اختصار "سافرجیست" ابداع کرد و اگرچه در آغاز این واژه مورد تحقیر قرار گرفت، کم کم در اذهان مردم جا افتاد و برای توصیف کسانی که به "عمل به جای حرف" معتقد بودند بکار رفت، به طوری که امروزه از این جنبش با عنوان "جنبش حق رای "2 نام برده می شود.

اما هنر گرافیک در این میان چه کرد و چگونه توانست در گیر و دار این جنبش ، ثمربخش باشد؟

وقتی پوسترهای به جای مانده از این دوران را بررسی می کنیم، هیچ طرحی به تنهایی نمی تواند تمام راهبردهای هنرمندان مدافع حق رای زنان را بیان کند. در عوض طرح ها، مجموعه ای پیچیده از شرایط را نشان می دهند و آثار از تصاویر "پری –رفیلایت" 3 زنان تا اعتراض های مشابه آگهی های معاصر و یا تصاویر کودکانه و تقلیدهایی از چاپ عمومی کتاب های "چَپ" گسترش می یابد.

در پاسخ ، مبارزان مخالف حق رای زنان، شیوه های گرافیکی مشابهی را به کار بردند، تا کارهای ایشان را به مسخره بگیرند.

در سالهای پایانی قرن نوزدهم ، زنان طبقه متوسط توانستند در طیفی بی سابقه ، به مدارس هنر و صنایع دستی راه یابند. انجمن هنرمندان مدافع حق رای زنان، انجمنی برای زنان شاغل بود. این انجمن برای کمک به انجمن ملی مبارزه برای کسب حق رای زنان شکل گرفته بود و به پوسترایی که نشان دهنده آرمان ایشان بود، جوایزی می داد. در هر دو مبارزات موافق و مخالف حق رای زنان، از استعاره بصری استفاده می شد.

کارگاه هنری "سافریچ"4 فعالیت های خود را برای حمایت از انجمن آزادی زنان از زمینه هنرهای زیبا ، به کارهای گرافیکی تغییر داد. یک اصل اساسی ، ارزان و مناسب بودن ، شیوه های نسخه برداری بود. در مقایسه ، تعداد هنرمندانی که به آرمان انجمن سیاسی اجتماعی زنان وابسته بودند، بسیار اندک بود. این انجمن ، واکنش مستقیم و مسخره بازی در انظار عمومی را ترجیح می داد. توجه به حرکت مردمی که به صورت یک قانون درآمد، تا 6 فوریه 1918محقق نشد. همه مردان بالای بیست و یک سال حق رای داشتند و نیز تمام زنان بالای سی سال که صاحب خانه بودند، دانش آموختگان دانشگاه و کسانی که سالیانه پنج پوند درآمد داشتند نیز می توانستند رای بدهند. سرانجام در سال 1928م زنان مانند مردان و با شرایطی مساوی ، حق رای پیدا کردند.

در اینجا از میان انبوه پوسترهای طراحی شده در این سالها به معرفی دو پوستر می پردازیم:

پوستری طراحی شده توسط "جوان هاروی درو" را با عنوان "زنان موهبت هایشان را در پشت درهای کشورشان گذاشته اند" مشاهده می کنید. این پوستر در سال 1909م  به گونه ای طراحی شده بود که بتواند حوادث مختلف انجمن حق رای هنرمندان را منعکس کند. ترسیم چهره شخص برگرفته از زیبایی زنان قرون وسطی است که با نهضت هنر و صنایع دستی پیوند می یابد.

پی نوشت‌ها:

1- عضو گروه مدافع حق رای برای زنان

2- The Suffrage Movement

3- پیشا رافائلی

4- یک انجمن هنر و صنایع دستی که برای اعطای حق رای زنان تلاش می کرد.

منابع:

یک قرن طراحی گرافیک/ جرمی آینسلی

تاریخچه ای از طراحی گرافیک/ ریچارد هولیس

گرافیک مطبوعاتی/ دکتر کامران افشار مهاجر

vads.ac