اختلال املانویسی
نوشتن املا به دلیل انتزاعی بودن آن برای کودک فعالیتی دشوار است و هم‌چنین با توجه به خودمداری کودکان، نوشتن مطالبی که دیگران بیان می‌کنند، برای آنان مشکل است.
زبان نوشتاری در سلسله مراتب توانایی‌های زبانی (گوش دادن، صحبت کردن، خواندن، نوشتن) پس از سایر شکل‌های زبانی یاد گرفته می‌شود.
مشکل در گوش دادن، سخن گفتن و خواندن، تأثیر منفی بر یادگیری زبان نوشتاری می‌گذارد.
بهره‌گیری از حافظه برای نوشتن کلمه از خواندن آن کلمه دشوارتر است زیرا در نوشتن املای یک کلمه، عمل تبدیل صرفاً از طریق حافظه می‌باشد و نشانه‌های جانبی و زمینه‌ای نیز وجود ندارد.
مهارت‌های لازم در املانویسی
برای نوشتن املا مهارت‌هایی لازم می‌باشد که عبارتند از:
- توانایی نگهداری توالی کلمات در ذهن
- به کارگیری درست ابزار نوشتن
- درک محدودیت فضای کاغذ و خطوط آن
- ترسیم شکل هر حرف و کلمه و نیز تطبیق آن شکل با آن چه در حافظه دیداری موجود است.
- هماهنگی دست و چشم
عوامل مشکل‌ساز در املانویسی
افرادی که ناتوان برای نوشتن کلمات از حفظ یا به صورت دیکته هستند، ممکن است به دلایل زیر باشد.
ـ اشکال در حافظه دیداری:
این افراد کلماتی که دارای صدای مشابه ولی شکل متفاوت هستند را به یاد نمی‌آورند. مثل «ط» با «ت» این افراد رونویسی خوبی دارند.
ـ ضعف در تمیز دیداری:
افراد دارای این مورد در ادراک ریزه‌کاری‌ها و جزئیات کلمه حفظ کرده مشکل دارند. مثل «جانه» به جای «خانه»
ـ ضعف حساسیت شنیداری:
یعنی فرد در شنیدن صداها حساس نیست. مثل «مسباک» به جای «مسواک»
ـ اشکال در حافظه شنیداری:
این افراد کلماتی که در جملات گفته می‌شود را فراموش می‌کنند و در دیکته کلمه و حرف جا می‌اندازند.
ـ نقص در توجه و دقت:
این افراد در دیکته، علامت تشدید، نقطه، سرکش را جا می‌اندازند.
ـ نفهمیدن مفهوم کلمه
ـ درست تلفظ نشدن کلمه از طرف معلم
ـ هجی کردن و تکرار کردن کلمات هنگام نوشتن دیکته
ـ کمبود فضای آموزشی و درست ننشستن
ـ متناسب نبودن متن دیکته از نظر کمیت و مقدار با سن کودک
ـ کودک در هنگام نوشتن دیکته در فکر فرو می‌رود.
ـ سرعت تند معلم در گفتن دیکته
انواع خطاهای املایی
1ـ خطاهای آوایی: در این نوع شکل کلمه دارای املای درست است ولی غلط خوانده می‌شود.
2ـ خطاهای دیداری: در این نوع اصوات درست بیان می‌شود ولی شکل کلمه غلط است.
3ـ جانشین‌سازی حروف: مشکل در شنیدن، تمیز شنیداری و ادراک دیداری وجود دارد.
4ـ اضافه کردن و حذف کردن حروف: شامل اضافه کردن یک حرف به کلمه و حذف یک حرف می‌باشد.
5ـ خطای زنجیره‌ای: مشکل در سازماندهی زنجیره‌ای و توالی حروف می‌باشد.
6ـ خطاهای غیرمنطقی: مشکل در فرآیندهای آواشناسی و حافظه دیداری می‌باشد.
