وجود با بركت شیطان!!

از میان آیات بیست گانه 71 تا 90 سوره حِجر از صفحه 266 ، خداوند، پس از شرح سرگذشت عبرت انگیز سه قوم از اقوام پیشین، یعنی حضرات لوط، شُعَیب و صالح(ع) كه گرفتار بلا شدند، به مسأله توحید اشاره می كند.

دهنده ای كه به گُل، نَكهَت و به گِل، جان داد                  به هرچه آن چه سزا دید حكمتش، آن داد

هیچ موجود نازیبا در عالَم نیست! اگر به نظر ما هم چیزی زشت و نازیبا آمد، از آن نظر است كه ما تنها، حومه وجود خود را می بینیم و رابطه آن را تنها با خود به حساب می آوریم. مانند مورچه ای كه تنها زیر پای خود را می بیند و از ورای آن ناآگاه است. ما هم اگر احاطه به نظام كلّی عالم داشتیم، می فهمیدیم كه:

جهان، چون خطّ و خال و چشم و ابروست              كه هرچیزی به جای خویش نیكوست

خود او فرموده: در عالم خلق حضرت رحمان، هیچ چیز لازم در وجودِ مخلوقی، نادیده گرفته نشده است.

هر مخلوقی، در حدّ خود، جامع و كامل آفریده شده است. در نتیجه، كُلُّ مَخلوقٍ حَسَن، هرچه كه قلم صنع و خلق خدا روی آن آمده است، نیكو و حسن شده است.

حتّی شیطان كه از دید ما، زشت و نازیباست، از دید همین آیه 85 ، مخلوق خداوند است و حَسَن! از بركات وجود شیطان است كه انسان ها، متّقی و باوَرَع و پرهیزگار می شوند و در غرفه های بهشتی جایگزین می گردند.

تمام قهرمانان تقوا و ورع، از میدان مبارزه با شیطان نام و عظَمتی به دست آورده اند. طبیعی است كه قهرمان كُشتی شدن، با در خانه لمیدن حاصل نمی شود، بلكه به میدان آمدن و با حریف قوی پنجه در پنجه افكندن و احیاناً ضربات سنگین خوردن لازم است. آنان كه در عالم، به عنوان قهرمانان ایمان و تقوا و عفّت و صداقت و امانت و معرفه الله و مَحبّه الله شناخته شده و به مقامات عالی از فضائل انسانی رسیده اند، از این راه بوده كه با شیطان وسوسه گر در افتاده و او را با نیروی ایمان خود به زانو درآورده اند و استعداد اوج گرفتن در آسمان تقرّب به خدا را در وجود خودشان شكوفا ساخته اند.

اگر حضرت یوسُف صدّیق(ع) در قرآن قهرمان عفّت معرّفی شده و مدال پرافتخار إنَّهُ مِن عِبادِنا المُخلَصین، او از بندگان مخلَص ماست، از جانب خداوند منّان به او عنایت شده، از آن جهت بوده كه در میدان مبارزه با شیطان، با قوّت تمام ایستاده و او را به زانو درآورده است. و لذا در قسمت پایانی سوره یوسف، به عنوان ارائه نتیجه داستان و نشان دادن اساس و پایه اصلی این پیروزی معنوی، از زبان خود یوسف (ع)  می فرماید: حقیقت، آن كه هركه تقوا و صبر را پیشه خود سازد، این چنین، به هدف نائل می گردد. چرا كه خداوند، اجر نیكوكاران را ضایع نمی كند.

صبر كه در این آیه، رمز موفّقیّت یوسف(ع) ذكر شده، یعنی در برابر هجوم شدائد و مشكلات استقامت داشتن، دندان روی جگرنهادن و پا روی شهوات نفسانی گذاشتن.

خلاصه، این كه تمام قهرمانان بهشتی، از بركت مبارزه با وسوسه های شیطان به مقام قهرمانی رسیده اند. از این جهت، شیطان نیز دارای خیر است و خلقتش حَسَن است.

بنابراین، طبق آیه 85 ، موجودات و مخلوقات خدا، كلاً دارای حُسن در خلقتند و در عالم خلق خدا شرّ محض اصلاً وجود ندارد! هرچه كه هست، یا خیر محض است یا خیرش غالب بر شرّ است كه شیطان، از نوع دوم می باشد.