لوح فشرده امام على علیه السلام
تولید شركت نرم افزارى سحر
قابلیتها و تواناییهاى این برنامه عبارتند از:
1ـ متن كامل نهج البلاغه امیرالمؤمنین علیه السلام كه به دو زبان فارسى و انگلیسى ترجمه شده است.
2ـ امكان جستجوى الفاظ در نهج البلاغه به سه زبان فارسى، عربى و انگلیسى.
3ـ بهرهگیرى از امكان جستجوى موضوعى به سه زبان فارسى، عربى و انگلیسى.
4ـ متن كامل دعاى كمیل همراه با قرائت دعا.
5ـ تصاویرى از سخنان و كلمات حضرت على علیه السلام از آثار خوشنویسان معروف.
6ـ داستانهایى به همراه صوت و تصویر از زندگانى حضرت على علیه السلام و همچنین بهرهگیرى از تصاویر متحرك در بازگویى این داستانها.
7ـ امكان استفاده آسان و سریع جهت دسترسى به اطلاعات مورد نظر.
لوح فشرده مناجات على علیه السلام
تولید مركز تحقیقات كامپیوترى علوم اسلامى
در لوح فشرده مناجات على(ع) دعاى كمیل، مناجات شعبانیه و مناجات منظوم حضرت على علیه السلام جمعآورى شده است كه مجموع دعاهاى آن در مدت یكساعت و ده دقیقه قرائت مىشود .
لوح فشرده دانشنامه جامع نهج البلاغه
تولید مركز تحقیقات رایانهاى حوزه علمیه اصفهان
«دانشنامه جامع نهج البلاغه» كاملترین نرم افزار چند رسانهاى از نوع خود مىباشد كه براى اولین بار، با امكانات منحصر به فرد و نوین، در برگیرنده صدها جلد كتاب به صورت تطبیقى، هزاران موضوع با ساختار درختى، قدیمىترین نسخه خطى، آیات و احادیث نبوى، مصادر، اعلام، امثال و حكم نهجالبلاغه و دهها امكان پژوهشى و كاربردى دیگر توسط «مركز تحقیقات رایانهاى حوزه علمیه اصفهان» تولید و در اختیار جامعه محققین و فرهیختگان میهن اسلامى قرار گرفت.
پس از تولید نرم افزارهاى بصائر«1» (ترجمه تصویرى قرآن كریم) و قرآن منظوم، این مركز در شهریور ماه سال 1378 بر آن شد كه با استعانت از باب العلم، مولى الموحدین على علیهالسلام، نرم افزارى تهیه كند كه اضافه بر فراهم نمودن امكانات پوهشى، بتواند محصول اندیشه دهها شیفته امیر المؤمنین على علیهالسلام را به بهترین شكل در اختیار پژوهشگران قرار دهد .
هم اكنون پس از شانزده ماه تلاش بى وقفه، این نرم افزار در رمضان المبارك سالى كه از سوى مقام معظم رهبرى حضرت آیت الله خامنهاى (مد ظله العالى)، مزین به نام مقدس على بن ابى طالب علیهالسلام شد (سال 1379 هجرى شمسى) با امكانات زیر عرضه شده است:
1ـ تطبیق متون
همان گونه كه بر آشنایان نهج البلاغه روشن است، سه اشكال عمده در استفاده از نسخ گوناگون نهج البلاغه و تطبیق آنها با یكدیگر وجود دارد به گونهاى كه معمولا یافتن ترجمه و یا شرح قسمتى از نهج البلاغه در یك كتاب(خصوصا اگر به صورت موضوعى) و خارج از ترتیب معمول تألیف شده باشد، همچون بهج الصباغه، تألیف علامه شوشترى (قدس) بسیار زمان بر بوده و ساعتها وقت محقق را مصروف خود خواهد كرد. این سه اشكال مهم عبارتند از:
الف)عدم هماهنگى بین «ترتیب» و «شماره» خطبه، نامه و یا كلمات قصار موجود در نسخ گوناگون نهج البلاغه.
ب) متفاوت بودن متن خطبه، نامه و كلمات قصار (به خصوص در ابتدا و انتها) در كتب گوناگون .
ج) تفاوت متون از لحاظ معنى و مفهوم بر حسب مصادر اخذ شده (تفاوت در نسخ بدل).با توجه به موارد فوق به نظر مىرسد كه حل این مشكل امرى ضرورى است و لذا در این نرم افزار كلیه متون ترجمه و شرح (نظم و نثر) كه در برگیرنده «27 عنوان»، و مشتمل بر صدها جلد كتاب در «7 زبان» فارسى، عربى، انگلیسى، فرانسوى، ایتالیایى، اسپانیایى و اردو مىباشند با یكدیگر تطبیق و به گونهاى سازماندهى و طبقه بندى شدهاند كه كاربر مىتواند ترجمه و شرح هر قسمت از نهج البلاغه را از مترجم و یا شارح مورد نظر خود به صورت منفرد و یا حتى به صورت تطبیقى با یكدیگر ملاحظه نماید.با استفاده از این روش به راحتى مى توان دو ترجمه، دو شرح و یا ترجمه و شرح مؤلفین مختلف را با یكدیگر مقایسه و تطبیق نمود.
2ـ موضوع بندى
موضوع بندىهاى موجود بر روى نهج البلاغه كه اكثرا قدیمى مىباشند، بسیار كلى و معمولا بیانگر موضوع یك خطبه، نامه و یا كلمه قصار بوده و یا حد اكثر معرف چند زیر موضوع مهم در یك بند از سخنان حضرت مىباشند. البته اخیرا موضوع بندیهاى جدیدترى ارایه شده كه زیر موضوعهاى بیشترى را شامل مىشود و از ساختار بهترى نیز برخوردار هستند. گفتنى است كه در اكثر فهرستهاى موضوعى موجود كه به لحاظ محتوا و نظام نوشتارى نیاز به دقت فراوانى دارد، متأسفانه از طرف مؤلف و یا ناشر دقت كافى صورت نگرفته و معمولا اشتباهات زیادى را با خود به همراه دارد. با بررسى تمامى موضوع بندىهاى موجود، از جمله فهرستهاى موضوعى منتشر شده توسط آقایان: لبیب بیضون، اویس كریم، انصاریان، معادیخواه و دشتى، بعضى از آنها به صورت خاص و یا به صورت مشترك مورد تصحیح و استفاده قرار گرفتند و یك موضوع بندى با «ساختار درختى» با بیش از 1600 موضوع اصلى و 10000 موضوع فرعى آماده و در برنامه گنجانده شده. در ساختار درختى موجود كاربر به راحتى مىتواند ارتباط بین موضوعات را مشاهده نموده و موضوعات نزدیك و مشابه یكدیگر را پى گیرى نماید و به سادگى قسمتهایى از نهج البلاغه را كه شامل موضوعات انتخابى مىباشد همراه با شرح و ترجمه مورد نظر ملاحظه نماید (ارجاع از موضوع به متن).
نكته قابل توجه دیگر آن است كه كاربر مىتواند از طریق یك متن مشخص از نهج البلاغه، به موضوعات آن قسمت دلخواه دسترسى پیدا كند. به عبارت دیگر موضوعات هر بخش از نهج البلاغه به طور جداگانه قابل دسترسى است (از متن به موضوع) و با انتخاب هر یك مىتوان به ساختار درختى موضوعات نیز رجوع كرد.
3ـ متن داراى اعراب
در این نرم افزار متن نهج البلاغه با اعراب كامل و با قابلیت فیش بردارى و چاپ (به همراه اعراب) و نمایش به پنچ خط زیباى فارسى و عربى، در اندازهها و رنگهاى متفاوت در اختیار كاربر مىباشد. همچنین قابلیت مشاهده متن بدون اعراب نیز پیش بینى شده است.
4ـ كلمات فعال در متن
الف) لغت نامه: متن عربى نهج البلاغه به گونهاى طراحى شده است كه بیش از 5000 لغت مشكل، در آن به صورت رنگى، مشخص و فعال مىباشد و كاربر مىتواند با كلید زدن بر روى هر یك از این لغات در داخل متن اصلى، معناى عربى و یا فارسى آن لغت را مشاهده نماید.
ب)نسخ بدل: لغات و یا عباراتى كه در نسخ گوناگون نهج البلاغه به صورت متفاوتى آمدهاند، به صورت رنگى مشخص و فعال مىباشند و كاربر با زدن كلید بر روى هر یك مىتواند موارد اختلاف را در «یازده نسخه» معتبر دیگر مشاهده نماید.
ج) آیات قرآن: آیات شریفهاى كه توسط حضرت در نهج البلاغه استفاده شده، به صورت رنگى در متن عربى مشخص و فعال مىباشد و كاربر با زدن كلید بر روى هر یك مىتواند تلاوت آیه را استماع و آدرس آیه را مشاهده نماید.
ه) احادیث نبوى: احادیث نبوى كه به طور مستقیم توسط امام نقل شدهاند و یا تلویحا مورد استفاده قرار گرفتهاند، در متن نهج البلاغه فعال بوده، احادیث مشابه، سلسله سند حدیث مورد نظر (كه با واسطهاى غیر از نهج البلاغه منتقل شدهاند) و شرح مبسوطى از آن را با زدن یك كلید مىتوان مشاهده نمود.
و)امثال و حكم: تمامى امثال و حكم نهج البلاغه به صورت رنگى در متن، فعال بوده و كاربر قادر است با انتخاب هر یك، شرح و توضیح مبسوطى از محتوا، شأن بیان، نكات ادبى و دیگر مطالب مربوط به آن مثل را مشاهده نماید.
ز) اعلام: اسامى تمامى افراد شخصیتهاى مهمى كه در نهج البلاغه ذكر شده به صورت فعال در متن مشخص بوده، كاربر با انتخاب هر یك مىتواند نكات برجسته و شرح مختصرى از زندگى وى را مشاهده نماید.
5- معجم المفهرس
این برنامه داراى معجمى است كه تمامى لغات نهج البلاغه (بیش از 74000 كلمه) را همراه با جمله مربوطه و به صورت مرتب شده به گونهاى در اختیار كاربر قرار مىدهد كه در ضمن مشاهده آدرس كامل آن لغت، با زدن یك كلید، به متن شامل لغت مىتوان دسترسى پیدا كرد . این معجم همچنین داراى قابلیت جستجوى حرفى و كلمهاى نیز مىباشد.
6ـ مصادر و اسانید
با توجه به اهمیت مصادر و اسانید نهج البلاغه، در این برنامه امكان دسترسى تطبیقى به اسناد و مصادر هر قسمت از نهج البلاغه فراهم شده است. به گونهاى كه كاربر قادر است با انتخاب هر بخش از نهج البلاغه اسناد و مآخذ آن بخش را به طور مبسوط مشاهده و مورد مطالعه قرار دهد.
7ـ نسخه خطى
از آنجا كه نسخ قدیمى از صحت و اعتبار خاصى برخودار بوده و یكى از ابزارهاى مهم تحقیقى محسوب مىشوند، در این برنامه قدیمىترین نسخه خطى موجود از نهج البلاغه (مربوط به قرن پنجم ه ق) به صورت تطبیق شده در اختیار محققین قرار مى گیرد. یعنى با انتخاب هر قسمت از متن اصلى مىتوان نسخه خطى مربوط به آن بخش را با امكان بزرگ نمایى مشاهده و مورد بررسى قرار داد.
8ـ فهارس
جهت دسترسى بهتر به اطلاعات، تمامى آیات، احادیث نبوى، امثال و حكم، اعلام و مصادر نهج البلاغه در فهرستهاى جداگانهاى مرتب شدهاند به گونهاى كه كاربر قادر است بدون مراجعه به متن اصلى مطالب مورد نظر خود را به طور یكجا انتخاب و مشاهده نماید.
9ـ مقالات علمى
در این بخش مجموعهاى از مقالات درباره موضوعات مربوط به نهج البلاغه، سید رضى (رحمة الله علیه)، شارحان و مترجمان نهج البلاغه، پیامهاى حضرت امام خمینى (قدس سره)و مجموعه سخنرانیهاى مقام معظم رهبرى (مد ظله العالى) درباره نهج البلاغه و تعدادى چند از مقالات كنگره نهج البلاغه و....در اختیار كاربر قرار دارد.
10ـ امكانات چاپ در این برنامه جهت چاپ قسمتهاى مختلف (متن اصلى، موضوعات، ترجمهها، شرحها و ...)امكانات منحصر به فردى همچون پیشنمایش متن، چاپ متن اعراب دار، امكان حاشیه گذارى و تنظیم فاصله خطوط و اندازه قلمها و...در اختیار استفاده كنندگان قرار مىگیرد.
11ـ محیط كاربرى 3 زبانه
در این نرمافزار امكان اجراى همزمان یا مستقل برنامه به سه زبان فارسى، عربى و انگلیسى وجود دارد.
12ـ قابلیت نصب در تمامى ویندوزهاى «~ x ~»9 و 2000
در حال حاضر اكثر برنامههاى تولیدى تنها در یكى از ویندوزهاى عربى، فارسى و یا انگلیسى قابل نصب و اجرا هستند. اما این برنامه به گونهاى طراحى شده است كه در تمامى ویندوزهاى«~ x ~»9 و 2000 قابل نصب و اجرا مىباشد.
13ـ سایر امكانات
محیط كاربرى كاملا آزاد و قابل طراحى، از دیگر خصوصیات این برنامه است. امكان تغییر اندازه و انتخاب پنجرهها، اندازه و رنگ قلمها، پشت زمینههاى نمایشى و... از جمله خصوصیات یاد شده مىباشند.
مركز تحقیقات رایانهاى حوزه علمیه اصفهان این تلاش ناچیز را به امید تجلى هر چه بیشتر فرهنگ اهل بیت عصمت و طهارت علیهم السلام در جامعه اسلامى، به پیشگاه باب العلم، على علیه السلام تقدیم نموده است.
