تقطیر جزء به جزء
در این مقاله می خواهیم شما را با تقطیر جز به جز آشنا کنیم، بهتر است ابتدا با مفهوم تقطیر آشنا شویم سپس به تقطیر جز به جز بپردازیم.
تقطیر یک فرآیند فیزیكی برای جداسازی مواد از همدیگر است.اساس عمل تقطیر متفاوت بودن دمای جوش مواد است. برای آن که چگونگی انجام فرآیند تقطیر را یاد بگیریم، باید با چگونگی رفتار مواد هنگام جوشیدن و متراکم شدن آشنا شویم.
تقطیر جزء به جزء
برای جداکردن موادی که نقطه جوش آن ها خیلی به هم نزدیک باشد از تقطیر جزء به جزء استفاده می کنند. اختلاف این روش با تقطیر ساده آن است که در این حالت از یک ستون تقطیر جزء به جزء استفاده می شود.
ستون های تقطیر جزء به جزء انواع متعددی دارند ولی در تمام آن ها چند خصلت کلی مشاهده می شود. این ستون ها مسیر عمودی را به وجود می آورند که باید بخار در انتقال از ظرف تقطیر به مبرد از آن بگذرد، این مسیر به مقدار قابل ملاحظه ای از مسیر دستگاه تقطیر ساده طویل تر است.
 |
هنگام انتقال بخار از ظرف تقطیر به بالای ستون مقداری از بخار متراکم می شود. مایع متراکم شده، در حالی که به پایین ستون می ریزد دوباره در تماس با بخاری که از پایین به بالا در جریان است به طور جزئی تبخیر می شود و به سمت بالا می رود و طی این میعان و تبخیر شدن های متوالی بخار از جزء فرار تر غنی تر می شود، یعنی هرچه به سمت بالای ستون پیش می رویم غلظت جزء فرار تر بیشتر و هر چه به سمت پایین می آییم غلظت جزء غیر فرار بیشتر می شود.
در آزمایشگاه برای جداسازی مایعات فرار اغلب از دستگاه تقطیر جزء به جزء استفاده می شود. یک ستون تقطیر یا جداسازی شامل یک استوانه عمودی حاوی دسته ایی از بشقابک ها، یا حلقه های فولادی زنگ نزن، گلوله های شیشه ایی و یا تكه های سرامیک می باشد، كه این مواد دارای سطح ویژه گسترده ای بوده و تماس خوبی را بین مایع ـ بخار در طول واحد تقطیر ممكن می سازند. دربالای ستون یک مبرد و در پایین آن یک واحد تبخیر كننده به نام بازجوشان reboiler قراردارد.
 |
بالای ستون چون ازمنبع گرمایش دورتر است سردتر از پایین ستون می باشد و تركیب درصد مایع و بخار در حال تعادل دربالای ستون با تركیب درصد مایع و بخار در حال تعادل درپایین ستون می باشد. بنابراین در بالای ستون درصد ماده ایی كه دمای جوش كمتری دارد بیشتراست.
در صنعت برای تقطیر در مقیاس تجارتی و جداسازی مخلوط چند ماده از برج تقطیر جزء به جزء استفاده می شود.
مرکز یادگیری تبیان - تهیه و تنظیم: فاطمه گودرزی
