طلبه انقلابی در سیره بزرگان(3)
«عبودیت و بندگی»
یکی از خصوصیات طلبه عصر انقلاب، انس او با مبدأ هستی است، بدون شک هر عملکرد انقلابی پایه و اساسی می‌خواهد وگرنه به خمودگی و سستی می‌انجامد، و این رابطه با خالق هستی است که روح تحرک و مقاومت را در انسان‌ها زنده می‌کند.
حرکت انقلابی منوط به بیدار و زنده بودن است، و قرآن کریم زنده بودن انسان را در سایه اطاعت از خداوند و رسولش دانسته است:
«یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا اسْتَجیبُوا لِلَّهِ وَ لِلرَّسُولِ إِذا دَعاكُمْ لِما یُحْییكُم» (1)
هرگز کسی که در عمل با خداوند فاصله دارد نمی‌تواند دم از انقلابی بودن بزند و اگر هم چنین ادعایی بکند، این ادعا از زبان وی فراتر نمی‌رود.
اصلا انقلاب برای تحقق بندگی خداوند است، بندگی‌ای که هدف خلقت انسان است(2)
بزرگان حوزه همیشه نسبت به این امر احساس ضرورت نموده و نسبت به آن واکنش نشان می‌داده‌اند؛ آیت الله مجتهدی(ره) می‌فرمودند: یک روز قبل از اذان صبح دیدم آیت الله العظمی بروجردی(ره) در حیاط مدرسه فیضیه قدم می‌زنند، فردای آن روز شیخ محمود اردکانی آمد و گفت دیشب آقای بروجردی(ره) اینجا آمده بودند و شکایت داشتند که چرا برق چند حجره خاموش بوده و طلبه‌ها برای نماز شب بیدار نشده‌اند. (3)
در سیره بزرگان انقلابی ما به خوبی فناء شدن در مبدأ لا یزال هستی مشهود است، آنان که وقتی به عبادت می‌ایستادند خودی نمی‌دیدند.
امام خمینی(ره)
امام خمینی (ره) ارتباط عمیقی با خداوند داشتند که حتی وجهه سیاسیشان نیز نتوانست چهره معنوی ایشان را مخفی کند. بدون شک این انس و الفت با خالق بود که امام(ره) را به رهبری الهی مبدل ساخته بود، رهبری که در سخنرانی‌ها،تصمیمات و رفتارهای خود از احدی واهمه نداشت و غیر خدا را در نظر نمی‌گرفت.
آیت الله گرامی در مورد امام(ره) می‌فرمایند:
«اتصال امام(ره) به خداوند موجب آرامش و اطمینان عجیبی شده بود، امام(ره) نسبت به نماز شب بسیار مقید بودند و همچنین در خواندن نماز اول وقت خیلی مراقب بودند». (4)
گریه‌های نیمه شب امام(ره) برای کسانی که با ایشان از نزدیک آشنایی داشتند امری عادی بود اما برای کسانی که خیلی امام(ره) را نمی‌شناختند عجیب می‌نمود؛ در آستانه انقلاب و بازگشت امام(ره) به ایران مهماندار هواپیمای فرانس ایر، از گریه امام در هواپیما متعجب شده بود و می‌پرسید: آیا امام(ره) از چیزی ناراحت هستند؟
آیت الله توسلی بعد معنوی امام(ره) را این‌گونه معرفی می‌کنند:
«من 40 سال خدمت ایشان بودم و به چشم خود شاهد بودم که امام(ره) رها از تمام قیود مادی بودند. تهجد امام(ره) تا آخرین لحظه حیات ترک نشد.
نمازشان همیشه اول وقت بود و پیوسته 2 ساعت مانده به اذان صبح بیدار می شدند و در این فاصله قرآن می‌خواندند. هنگام راه رفتن ذکر می‌گفتند و نیم ساعت راه رفتنشان را با ذکر تنظیم می‌کردند، نه با ساعت». (5)
یکی از همراهان امام(ره) در نجف اشرف اظهار می‌دارد که ایشان در هر روز ماه مبارک رمضان 10 جزء قرآن می‌خواندند، برنامه عبادی ایشان در ماه رمضان این بود که شب تا صبح نماز و دعا می‌خواندند و بعد از نماز صبح و مقداری استراحت، صبح زود برای کارهایشان آماده بودند. (6)
آیت الله گلپایگانی(ره)
مرحوم آیت الله گلپایگانی(ره) حدود هفتاد سال موفق بودند پیش از اذان صبح به حرم مشرف شوند، این سیره ایشان بود تا اواخر عمرش و تا آخر عمر هیچ‌گاه سحرخیزی و نماز شب را ترک نکردند. نوافل را ترک نمی‌کرد و نمازهای مستحبی را به جای می‌آورد. در زمان ایت الله بروجردی(ره) که هنوز مرجعیت ایشان مشخص نبود، ایام البیض ماه رجب را در مسجد امام حسن عسکری(ع) معتکف می‌شدند. ایشان در ماه رجب اعمال ام داوود را به جای می‌آورد.
آیت الله کریمی جهرمی در مورد ایشان می‌نویسد: شب زنده داری و تهجد و گریه‌ها و اشک‌های جاری او و تلاوت قرآن و دعاهای مختلف او ترک نمی‌شد، ایشان تقید به گفتن اذان داشتند و صدای مبارکشان به هنگام طلوع فجر به اذان بلند می‌شد.(7)
شهید نواب صفوی(ره)
شهید نواب صفوی حالات عجیبی داشت، هنگامی که حرف می‌زد مثل کسی بود که در مقابل هزاران مستمع سخن می‌گوید. با شور و حرارت جدی حرف می‌زد و هنگامی که سخن به توحید و یگانگی خداوند می‌رسید همه وجودش از باور و اعتقاد سرشار بود. به هنگام نماز چنان عاشقانه با معبود به راز و نیاز می‌پرداخت که جز به او به هیچ چیز و هیچ کسی توجه نداشت. در قنوت اشک می‌ریخت و آرزوی شهادت در راه خدا و به خون خود غلطیدن را می‌کرد. (8)
همسر ایشان می‌گوید: «آقا هنگامی که به عبادت می‌پرداختند و به رکوع و سجده می‌رفتند، زار زار می‌گریستند و حالت عجیبی پیدا می‌کردند که این حالت هر بیننده‌ای را به تعجب وامی‌داشت. ایشان غالبا روزه بودند، ولی نمی‌گذاشتند کسی بفهمد. گاهی از من هم پنهان می‌کردند، حتی بیشتر بدون سحری روزه می‌گرفتند. نماز شب ایشان هرگز ترک نمی‌شد. صوت قرآن ایشان هر شنونده‌ای را مجذوب می‌ساخت و زیارت عاشورا را هرگز فراموش نمی‌کردند؛ زمانی که زیارتنامه می‌خواندند گویی در صحنه نبرد عاشورا هستند و حضرت سیدالشهداء را از نزدیک می‌بینند. همیشه می‌گفتند کاش روز عاشورا در رکاب جدم بودم و شهید می‌شدم. ایشان در تمام قنوت‌هایشان و در دعاهای سجده شهادت را از خداوند می‌طلبیدند. (9)
پس از شهادتش، همسر وی بر سر مزارش گفت: «نواب بعضی از شبها، دو ساعت تمام در رکوع و سجده به سر می‌بردم». (10)
استاد شهید مطهری(ره)
آیت الله شهید مطهری اهل دعا و توسل بودند، شبی به شهید مطهری خبر دادند که یکی از دوستانشان را به 10 سال زندان محکوم کرده‌اند یا قرار است محکوم کنند، استاد خیلی ناراحت شدند و فرمودندک برایم قرآن و مفاتیح بیاورید، و آن‌گاه با توجه دعای توسل را خواندند.
ایشان مقید بودند که قبل از خواب قرآن بخوانند ، شبهای جمعه علاوه بر قرآن، دعا هم می‌خواندند. خصوصیت بارز ایشان مداومت بر نماز شب بود، ولو این که دیر می‌خوابیدند، حتما نماز شب می‌خواندند، استاد بسیار منظم بودند، مثلا نماز شب را می‌خواندند و بعد از نماز صبح اگر می‌خوابیدند سر ساعت مشخصی بیدار می‌شدند و می‌فرمودند: صبحانه را فلان وقت برایم بیاورید. (11)
مرحوم علی اکبر ابوترابی(ره)
حجت الاسلام مجید انصاری از خاطرات مرحوم ابوترابی(ره) می‌گوید: یکی از ویژگی‌های برجسته و ممتاز ایشان دائم الذکر بودن ایشان بود، هر چند همواره ذکر بر لب ایشان بود اما مقصود، ذکر به معنای توجه به مبدأ هستی و به خداوند متعال است. وقتی با آن رأی بالا نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی می‌شود کمترین تغییری در روش زندگی، و در ذکر مداوم او پیش نمی‌آید.
حد فاصل بین جلسه علنی و کمیسیون‌ها که حدودا دو ساعتی طول می‌کشد و جلسه‌ای تشکیل می‌شود برای نماز ظهر و ناهار، من بیشتر مرحوم ابوترابی را در حال سجده در نمازخانه مجلس می‌دیدم تا در غذاخوری و خوابیدن. (12)
منابع:
1- انفال-24
2- «ما خَلَقْتُ الْجِنَّ وَ الْإِنْسَ إِلاَّ لِیَعْبُدُون» (ذاریات-56).
3- آداب الطلاب، شاکر برخوردار فرید، ص141.
4- مجله یاران، بنیاد شهید، شماره 7، خرداد 1385، ص18.
5- همان، ص35.
6- سیمای فرزانگان، رضا مختاری، ص159
7- نوری از ملکوت، مهدی لطفی، ص127 و 128.
8- مجله یاران، شماره 2، دی‌ماه 1384، ص31.
9- همان، ص21.
10- همان، ص15
11- همان، شماره 5 و 6، ص39.
12- مجله یاران، شماره 9، مرداد ماه 1385، ص19.
تهیه وتولید:مسلم زمانیان- گروه حوزه علمیه تبیان
