مرحله به مرحله با مرورگرها
مرورگرهای وب بیشتر از آنكه تعدادی صفحههای خالی بهنظر برسند، به طرز وحشتناكی پیچیده هستند و كاملا میتوانند واقعیت كدهای دیوانهكننده اینترنت را شكل داده و آن را به یك ظاهر ماتریسگونه تبدیل كنند؛ ظاهری كه امروزه نمیتوانیم بدون آن زندگی كنیم. ولی چگونه به اینجا رسیدهایم؟
موزائیك در سال 1993 (Mosaic)
اگر جزو اولین كاربران اینترنت در ایران بهشمار بیایید، حتما باید از موزائیك خاطراتی داشته باشید. برای بسیاری از افراد این اولین چیز ارزشمند در رایانهشان بهشمار میرفت. این مرورگر كه توسط دانشگاه مركز ملی ایلینویز برای نرمافزارهای كاربردی ابرمحاسباتی توسعه داده شده بود هم درگستره وسیعی در دسترس بوده و هم از فناوریهای روز بهره میبرد.
این اولین مرورگری بود كه هم توانایی نمایش متن را داشت و هم تصویر. همچنین طرحبندیای كه در مرورگرهای امروزی استفاده میشود، اولین بار در این مرورگر بهكار گرفته شد. این مرورگر در اجرای راحت در رایانههای مایكروسافت پیشگام بود كه این موضوع باعث شد اینترنت در اولین سالهای زندگی خود شكست نخورد. موزائیك برای سالها محبوبیت خود را حفظ كرد و توانست به زمینه پیشرفتی برای مرورگرهای دهه 90 تبدیل شود.
پیمایشگر نتاسكیپ در سال 1994 (Netscape)
جملهای در آن روزها در مرورگری وب رایج بود: «این سایت اگر در نتاسكیپ دیده میشد، حتما بهتر نمایش داده میشد!» پیمایشگر نتاسكیپ تمام كارهایی را كه موزائیك در آنها موفق بود میتوانست بخوبی انجام دهد و البته تقریبا توسط همان تیم موزائیك توسعه داده شده بود. به همین دلیل و با هدایت سرگروه توسعه موزائیك، پیمایشگر نتاسكیپ توانست كاركرد موزائیك را بخوبی بهبود بخشد و اینترنت را به یك مكان پر از رنگ و البته پویا تبدیل كند.
این مرورگر از بارگذاری صفحات بهصورت لحظه به لحظه پشتیبانی میكرد و این قابلیت را نه تنها برای ارتباطات سریع سطح دانشگاهی، بلكه برای مودمهای دیالآپ (Dial-up) با سرعت 4/14 كیلوبیت بر ثانیه كه در دسترس عموم بود، ارائه كرد. این مرورگر در همهجا در دسترس بود؛ فقط كافی بود به اینترنت متصل باشید تا بتوانید از آن استفاده كنید. یك وبگرد در آن زمان دیگر چه چیزی میخواست؟
پیمایشگر نتاسكیپ 3 در سال 1996
دو سال پس از انتشار اولین پیمایشگر نتاسكیپ، نسخهای بیرون آمد كه باعث شد اینترنت در همهجا حضور پیدا كند؛ چیزی كه همه كاربران اینترنت از آن انتظار داشتند. آن سالها برای نتاسكیپ بسیار هیجانانگیز بود چرا كه 75 درصد كاربرانی كه وارد دنیای رو به گسترش آنلاین میشدند این كار را از طریق محصولات نتاسكیپ انجام میدادند.
البته پیمایشگر 3 نسبت به نسخه 2 خود موفقیت كمتری را كسب كرد، ولی در عوض توانست تا حدودی محبوبیت بیشتری بهدست بیاورد؛ هرچند نتوانست خطاهایی را كه در نسخههای قبلی بهوجود آمده بود بخوبی و بهطور كامل برطرف كند.
اینترنت اكسپلورر 3 در سال 1996
دقیقا در همان سال و ماهی كه پیمایشگر نت اسكیپ 3 وارد كارزار شده بود، مایكروسافت توانست با اینترنت اكسپلورر 3 اولین ورود خود را به این میدان كه امروزه آن را «جنگ مرورگرها» مینامیم تجربه كند و بعد از آن نتاسكیپ دیگر هیچگاه نتوانست خود را ترمیم كند.
پیمایشگر، مسلما تا آن زمان برترین محصول در این زمینه بود. بهنظر میرسید مایكروسافت به كمی زمان نیاز داشت تا بتواند اینترنت را بهطور كامل بفهمد و درك كند. بههمین دلیل نسخههای 1 و 2 اكسپلورر كمتر از حد انتظار بودند. با وجود این یكپارچگی كامل آنها با ویندوز به مایكروسافت یك پایگاه مردمی خوب اعطا كرد. هنگامی كه سومین نسخه نمایان شد (كه همانند نسخههای قبلی خود هزینهای برای كاربران نداشت و قابلیتهای جدید زیادی مانند پشتیبانی از فایلهای چندرسانهای، اپلتهای جاوا، كنترلهای اكتیو ایكس (ActiveX) و افزونههایی همچون میل اینترنتی را با خود آورده بود) بازی بهسود مایكروسافت برگشت. پیمایشگر در اینترنت همهچیز بود، ولی قبل از پایان قرن كاملا فراموش شد.
فایرفاكس0/1در سال 2004
اینترنت اكسپلورر توانست قبل از شروع هزاره جدید، دنیای مرورگری را از آن خود كند و این انحصار را بعد از آن نیز ادامه داد؛ زیرا میتوانست با محصولات خود مشتریانش را راضی نگه دارد. بعد از مدتی برخی كاربران دریافتند سنگینی اكسپلورر بیش از حد است و برخی دیگر نگران مسائل امنیتی آن بودند یا از اینكه این مرورگر بهعنوان بخشی از ویندوز به كاربران «تحمیل» میشد، اظهار نارضایتی میكردند.
البته كه تحمیل نشده بود، ولی هنگامی كه یك رقیب تازه نفس و منبع باز در سال 2004 وارد میدان شد، این كاربران ناراضی توانستند جایگزین مناسبی پیدا كنند. اولین نسخه فایرفاكس كه توسط موزیلا ارائه شد از حد ایدهآل خیلی فاصله داشت، ولی گذر زمان آن را به یكی از اصلیترین رقبای جنگ مرورگرها تبدیل كرد.
سافاری موبایل در سال 2007
«پیش بهسوی وبگردی! همه این كار را یاد گرفتهاند پس بیایید با هم سافاری را تجربه كنیم!»
با این كلمات، برایان ویلسون، تفكر استیو جابز را تا 40 سال بعد از معرفی اولین مرورگر اختصاصی اپل به جهان، موفقیتآمیز پیشبینی كرد. البته مشكل این است كه تا این زمان سافاری بهسمت محیط دسكتاپ حركت نكرده است. ولی محیطهای موبایل و دستگاههای متحرك، داستان دیگری دارند. جایی كه آیفونها و آیپدها و دیگر محصولات اپل بسیار محبوب هستند، سافاری موبایل فرمانروایی میكند و در دنیایی كه روزبهروز درحال گسترش است، این یك مزیت فوقالعاده محسوب میشود.
گوگل كروم در سال 2008
واقعیت این است كه براحتی میتوانیم یكی از آخرین نسخههای كروم را بهعنوان مرورگر خود انتخاب كنیم. در این سالها كروم راه خود را بهسمت قله موفقیت هموار كرده و توانسته است اینترنت اكسپلورر و فایرفاكس را براحتی از سر راه خود بردارد و به پراستفادهترین مرورگر جهان تبدیل شود. ولی بعد از ارائه تقریبا 30 نسخه در عمر پنج ساله این مرورگر، هیچكدام تاثیرگذارتر از اولین نسخه آن نبوده است.
گوگل تا مدتها حتی نیازی به مرورگر احساس نمیكرد. پس از مدتی با بهكار گرفتن بهترین توسعهدهندگان قبلی فایرفاكس، دستچینكردن بهترین كدها و استقرار موتور محبوب طرحبندی وبكیت، كروم را راهاندازی كرد. تا به امروز نیز كروم توانسته سبكی، سرعت و محبوبیت خود راحفظ كند. صعود این مرورگر بسیار چشمگیر است و اگر سیستمعامل گوگل كروم را نیز یك عامل در نظر بگیریم، پیشرفت این مرورگر وب در ابتدای راه است.
منبع: کلیک