کنکوری از جنس محبت

هر چه به زمان کنکور نزدیک می شویم، تب و تاب آزمون در میان داوطلبان بیشتر می شود. در کنار کنکوری ها، گروه دیگری نیز به طور کم یا زیاد با این موضوع درگیر و در این تب و تاب شریک هستند.این گروه، والدین هستند. با توجه به این که خرداد ماه از مهم ترین فصل های آمادگی برای کنکور است و برنامه مطالعاتی و آمادگی داوطلبان در این ماه به دلیل امتحانات داوطلبان دانش آموز و مرور و جمع بندی مطالب و نیز دوره تست زنی، بسیار خاص و  مهم است، این ماه از اهمیت خاصی برای هر داوطلب برخوردار است و ممکن است که کنکوری ها با توجه به توان و میزان مطالعه شان، در شرایط خاص خود به سر ببرند؛ در چنین شرایطی نقش والدین بسیار مهم تر و پررنگ تر از گذشته است و چگونگی ایفای این نقش و همراهی مناسب با داوطلب می تواند بخوبی بر شرایط و وضعیت او در روزهای مانده تا کنکور نقش و تأثیر مهمی داشته باشند.

اگر به عنوان یک پدر یا مادر، آینده تحصیلی فرزندتان برای شما مهم است، می توانید در این مقطع حساس از آمادگی در کنکور، او را به خوبی همراهی کرده و در موفقیتش سهیم باشید. برای این کار می توانید با توجه به نکات زیر، نقش مهمی در این خصوص داشته باشید.

از برنامه فرزندتان کاملاً مطلع باشید

با توجه به اینکه برنامه داوطلبان کنکور در ماه خرداد خاص و مهم است، شما والدین عزیز می بایست از اهمیت این ماه و نحوه برنامه ریزی فرزندتان آگاهی کافی داشته باشید. اگر شما در این زمینه اطلاعات کافی ندارید، می توانید با مشورت و آگاهی گرفتن از مشاوران، این کار را انجام دهید.

در اینجا برای آگاهی کلی شما می گوییم که اگر فرزند شما طبق یک برنامه اصولی و جامع مطالعه کرده باشد، در حال حاضر می بایستبه مرحله مرور مطالب و جمع بندی و تست زنی سرعتی رسیده باشد؛ اما ممکن است که به هر دلیلی، فرزند شما برنامه و روند مطالعاتی دیگری برای خود داشته باشد. این عوامل ممکن است عقب ماندن او از برنامه مطالعاتی اولیه، ضعف او در قسمت خاصی از برنامه یا دروس و نظایر آن باشد. مطلع بودن از برنامه مطالعاتی فرزندتان باعث می شود که اگر در آمادگی برای کنکور دچار مشکل شده یا احتیاج به کمک و همفکری دارد، این کار را انجام دهید و یا بی دلیل و بدون اطلاع از او ایراد نگیرید؛ در ضمن این موضوع را نیز به خاطر داشته باشید که حتی اگر فرزند شما تا کنون و بدون دلیل خاصی و صرفاً به خاطر بازیگوشی و علاقه نداشتن به درس و کنکور پیشرفت خوبی نداشته است، شما می توانید با صحبت کردن منطقی او را به درس خواندن علاقه مند کنید؛ پس در چنین شرایطی که کنکور نزدیک است و ممکن است اضطراب و دلهره فرزندتان به دلیل درس نخواندن و عدم آمادگی زیاد باشد، برنامه خوبی را با راهنمایی مشاور برای مدت باقی مانده ریخته و او را با آرامش به حداقل آمادگی برسانید.

کوچکترین موفقیت ها و زحمت های فرزندتان را تحسین کنید

هر چه داوطلبان به کنکور نزدیک می شوند، به دلیل فشار دروس و مطالعه مستمر، از نظر جسمی و روحی خسته شده یا ممکن است دچار استرس شوند؛ در چنین شرایطی، رفتار شما با فرزندتان تأثیر بسزایی در روحیه و توان او خواهد داشت و ممکن است که باعث به دست آوردن انرژی بیشتر و یا برعکس، تضعیف روحیه او گردد. به خاطر داشته باشید که بزرگترین انرژی برای ادامه بهتر فعالیت ها، فقط و فقط از طرف والدین دانش آموز انتقال می یابد. همان گونه که در بالا اشاره شد، از آنجایی که یک ماه باقی مانده تا برگزاری آزمون سراسری از حساسیت خاصی برخوردار است و از طرف دیگر، فرزند شما ممکن است در آزمون های آزمایشی شرکت کرده باشد، نوع رفتار شما درباره هماهنگی او با برنامه اش یا نتیجه ای که در این آزمون های می گیرد، تأثیر زیادی بر روحیه و توان مطالعاتی او در این یک ماه می گذارد.

ممکن است که فرزند شما مطابق برنامه پیش نرفته و از آنچه که انتظارش می رفته بسیار عقب باشد، و یا اینکه با وجود مطالعه خوب، نتیجه راضی کننده ای در آزمون ها نگرفته باشد؛ اینجاست که شما والدین می توانید با رفتار مناسب و جملات امید بخش، زمان باقی مانده را برایش به زمانی تبدیل کنید که از آن نهایت استفاده را برده و بخشی از عقب ماندگی های درسی خود را جبران کند. به دانش آموز استرس وارد نکنید و دائم از او نپرسید: خواندی؟ تستت را زدی؟ چند درصد زدی؟ و ... در این صورت خانواده همراه با جامعه که کنکور را غول کرده است، این مسأله را بزرگ نشان داده و به دانش آموز استرس وارد خواهد کرد؛ در حالی که خانواده باید برای کسب آرامش، احساس امنیت و تأمین خاطر دانش آموز تلاش کند. تأثیر جملاتی نظیر «واقعاً خسته نباشی»، «اراده ات برای درس خواندن، تحسین برانگیز است»، آن چنان تأثیری در روحیه دانش آموز می گذارد که هیچ چیز دیگری نمی تواند در این حد مۆثر باشد. به خاطر روابط عاطفی موجود در خانواده، هرگاه دانش آموز تصور می کند که از نگاه والدینش فردی فعال، درس خوان، باهوش و تواناست، آرامشی وصف نشدنی به ان دست می دهد که جلوی بسیاری از اضطراب ها و استرس ها را می گیرد.

بدون اطلاعات یا صرفاً بر اساس برخی از شنیده ها قضاوت نکنید

به حساسیت های روحی داوطلبان در یک ماه آخر مانده به کنکور توجه کنید. در این ماه به دلیل نزدیکی به امتحان و استرس ناشی از آن و فشردگی برنامه مطالعاتی، حساسیت در داوطلبان بیشتر می شود؛ حتی گاهی این حساسیت، غیر منطقی است؛ چون سطح فعالیت ذهنی فرزندتان به خاطر درس خواندن، بالاست؛ به طوری که وقتی هم که او در حال استراحت است، مغزش به دنبال مطلبی می گردد که آن را پردازش کند. همین حرف های ساده و روزمره، اولین چیزی است که می تواند تأثیر ناخوشایندی در فرزندتان بگذارد.

این موضوع را در نظر داشته باشید که فرزند شما علاوه بر افراد خانواده، ممکن است که در طی روز با افراد دیگری برخورد و گفت و گو داشته باشد و آنان با سخنان خود درباره کنکور و مقایسه وضعیت او با دیگران، خواسته یا ناخواسته باعث تضعیف روحیه و ناراحتی او شوند؛ از این رو ممکن است که فرزندتان حرف های شما را دو پهلو و منظور دار تلقی می کند؛ چون ذهنش بشدت در حال تحلیل حرف های شماست. این حساسیت کاملاً طبیعی است؛ اما این شما هستید که باید حساسیت فرزندتان را مدیریت کنید و به او آرامش دهید؛ پس واقعاً به این حساسیت ها بها دهید؛ هر چند می دانید که صرفاً به خاطر اضطراب و استرس بالای فرزندتان این حساسیت ها ایجاد شده است، و سعی کنید مراقب حرف هایی که درباره کنکور و داوطلبان، پیشرفت بقیه داوطلبان و نحوه مطالعه آنان می شود، باشید و او را به خاطر این حساسیت بی جا شماتت نکنید؛ بلکه سعی کنید از رابطه او با افرادی که تأثیر منفی بر روحیه او می گذارند، جلوگیری کنید، اگر فرزند شما به خاطر شنیدن صحبت یا انجام رفتاری از سوی دیگران، دچار استرس و ناراحتی شده بود، با گفتن جملاتی که بر توانایی او تأکید می کند وی را آرام کنید و او را با هیچ داوطلب دیگری مقایسه نکنید.

فضای منزل را برای درس خواندن مهیا کنید

شاید در ماه های قبل، درصد کمی از وقت فرزندتان در منزل می گذشت و عمده زمان او را مدرسه سپری می شد، اما در یک ماه آخر، تمام روز را در منزل خواهد بود. صرف نظر از داوطلبان دانش آموز، پشت کنکوری ها نیر نسبت به سال قبل، زمان بیشتری را در خانه سپری می کنند؛ در چنین شرایطی، مطالعه، مهمانی دادن، زمان روشن بودن تلویزیون، مهیا بودن غذا در زمان مناسب و ... در این ماه اهمیت دو چندان پیدا می کند.

دعواهای ساده و گذرا بین پدر و مادر، حتی اگر موضوعی کوچک و معمولی باشد، در این زمان، تأثیر بسیاری بدی در روحیه فرزندتان می گذارد. به خاطر فعالیت بالای ذهن، حرف های ساده شما پرو بال می گیرد و گاهی یک دعوای ساده، به دغدغه و نگرانی فرزندتان منجر می شود، و چون آن را مطرح نمی کند، بشدت اضطراب خواهد داشت و تمرکزش پایین خواهد آمد؛ پس به اهمیت این زمان باقی مانده برای فرزندتان توجه داشته باشید و کانون خانواده و خانه را محیطی ساکت و مناسب برای مطالعه فرزندتان قرار دهید.

برای همراهی صادقانه، لازم است که شما هم مطالعه را در برنامه های خانوادگی تان در این دوره بگنجانید. وقتی که شما در کنار فرزندتان مشغول مطالعه کتاب، روزنامه یا مجله ای هستید یا وقتی استفاده از برنامه های تلویزیون، تفریح و سرگرمی، رفت و آمدها، نوع تغذیه و سایر فعالیت های خانوادگی بر اساس اولویت ها و مسائل مربوط به او تنظیم شود، او متوجه خواهد شد که زحمات او در نظر شما پر اهمیت بوده است، پس شما با رفتار و کردارتان انگیزه یادگیری را در او دو چندان خواهید کرد و بدین ترتیب عملاً او را در مسیر موفقیت قرار داده اید. او در این دوره به حمایت ها و موفقیت قرار داده اید. او در این دوره به حمایت ها و موفقیت های روزانه احتیاج دارد. اطلاع و شوق والدین از موفقیت های آنی و کوتاه مدت وی، او را در صعود تا آخرین پله های ترقی مصمم تر خواهد ساخت.

فرزندانتان را با دیگران مقایسه نکنید

مقایسه در اغلب موارد، مخرب است و انرژی و اعتماد به نفس فرزندتان را پایین می آورد. با توجه به حساسیت زمان باقی مانده در کنکور، مقایسه فرزندتان با دیگر داوطلبان باعث خواهد شد تا او انگیزه و توان خود را برای مطالعه و تلاش بیشتر از دست بدهد؛ پس سعی کنید که وضعیت علمی فرزندانتان را با خودش مقایسه کنید: آیا در مقایسه با ماه های گذشته پیشرفت داشته است؟

موفقیتش در درس هایی که در آن ها ضعیف بود چقدر افزایش داشته است؟ با توجه به این نکات، یادتان باشد کوچکترین موفقیت را پررنگ کنید و نشان دهید که او را در بخش هایی، بسیار موفق می دانید. این کار باعث می شود تا فرزند شما با انگیزه بیشتری به مطالعه ادامه دهد. به خاطر داشته باشید که تشویق و قدردانی از فعالیت های او باید دقیق و از سر باور باشد، نه تصنعی؛ زیرا اگر نتوانید باورتان را نسبت به کار او درست منتقل کنید قطعاً کار را مشکل تر کرده اید.

توان فرزندتان را در نظر داشته باشید

یکی از اشتباهاتی که معمولاً بیشتر والدین مرتکب آن می شوند، توقع بیش از اندازه از فرزندشان و انتقال  این توقعات به اوست. همین موضوع تأثیر بسیار مخربی بر داوطلب می گذارد و باعث می شود تا در تمام مدت آمادگی برای کنکور با استرس و فشار ناشی از توقعات والدین درس بخواند؛ در حالی که بخشی از انرژی و توانش را در فکر کردن به این موضوع تلف کرده است.

با توجه به نزدیک شدن کنکور ممکن است تب و تاب یک رشته یا دانشگاهی خاص برای شما بیشتر شده باشد و آن را به فرزندتان منتقل کنید. این موضوع ممکن است که بسیار خطرناک باشد؛ زیرا وقتی فرزند شما خود را محک زده و متوجه شود که در حال انتظار شما نیست از ادامه کار ناامید می شود؛ پس با توجه به توانایی های واقعی فرزندتان، در مواجهه با کنکور بیش از حد توانش از او انتظار و توقع نداشته باشید؛ چرا کهکمال گرایی سبب از دست دادن اعتماد به نفس او شده و در نتیجه، فاقد انگیزه لازم برای دست یابی به اهدافش خواهد شد.

مثبت اندیش باشید

به یاد داشته باشید که روحیه خوب، یکی از عوامل کلیدی و مۆثر در بهبود بهره وری انسان است. قوت یا ضعف  روحیه، به طور ملموس در نتایج فعالیت هایی که انجام می دهیم، تأثیر گذار است. یکی از منابع مهم شادی همین نگرش فکری و نوع نگاه ما به زندگی و آینده خود و فرزندانمان است.

برای رسیدن به این هدف باید از خودتان شروع کنید، به تلاش فرزندتان امیدوار باشید و این تفکر را به او نیز منتقل کنید. ممکن است که فرزند شما به دلیل حجم درسی زیاد، دچار استرس و ناامیدی شده باشد. شما والدین محترم باید به فرزندان خود کمک کنید تا به جای پرورش افکار منفی، به نتایج مثبت بیاندیشند و با اعتماد به نفس بالا، در جلسه آزمون حضور یابند.

به تغذیه فرزندتان توجه کنید

همان گونه که علاقه دارید فرزند شما نتیجه ای خوبی در کنکور به دست آورد، می بایست ملزومات این کار را نیز فراهم کنید. علاوه بر آسایش روحی و آرامش فکری فرزندتان، تغذیه او نیز، یکی از مهم ترین مسائلی است که شما می بایست به آن توجه داشته باشید؛ زیرا فعالیت مغزی و ذهنی او و یادگیری ماندگاری مطالب در ذهنش به طور مستقیم با نوع تغذیه او ارتباط دارد. سعی کنید که ساعات صرف صبحانه، ناهار و شام فرزندتان را در نظر گرفته و در همان ساعت غذا را آماده کنید و در محیطی گرم به صرف غذا مشغول شوید. از غذاهای مقوی، خوب و کم حجم استفاده کنید. صبحانه، ناهار، شام و میان وعده های مغذی و سبک را در برنامه غذایی فرزندتان بگنجانید و تا حد امکان او را از خوردن خوراکی هایی که از نظر غذایی خاصیتی ندارند، منع کنید.

اگر از نظر مالی در مضیقه هستید، می توانید بخشی از نیازهای غذایی فرزندتان را با قرص های مکمل، نظیر ویتامین ها و ... برطرف کنید.

در پایان برای نتیجه گیری بهتر از یک کنکور خانوادگی به این نکات توجه داشته باشید:

1-    به عضو کنکوری تان نشان دهید که اهمیت و سنگینی کار او را درک می کنید.

2-    هیچ کار خارج از برنامه مطالعاتی را به عضو کنکوری محول نکنید.

3-    موفقیت یا شکست عضو کنکوری را موفقیت یا شکست خود تلقی کنید و همه امکانات را برای حصول موفقیت او به کار بگیرید.

4-    محیطی آرام و با محبت را برای درس خواندن و استراحت فرزندتان مهیا کنید.

5-    شرایط و حساسیت های خاص او را درک کنید و به وی نشان دهید که او به عنوان یک فرزند و صرف نظر از قابلیت هایی که دارد، برایتان مهم است.

6-    پیاده کردن یک برنامه برای کنکور بسیار سخت است؛ پس اگر او در این یک ماه در قسمتی از برنامه اش دچار مشکل شد یا از برنامه عقب افتاد، حتماً با کمک مشاور او را راهنمایی کنید و از استرسش بکاهید.

مرکز یادگیری سایت تبیان