تاثیر انتخابات بر روی پرونده هسته‌ای ایران

انتخابات ریاست جمهوری در ایران یکی از حساس ترین رویداد های سیاسی کشور محسوب می شودکه قطعاً شور و حالی دوباره به ملت ،مقامات سیاسی و فضای سیاسی کشور حاکم خواهد کرد. شاید ازمهمترین سوالاتی که در این مقطع حساس ذهن هر ایرانی را به خود مشغل کند این است که راه حل هر رئیس جمهور برای برون رفت از مشکلات جاری کشور از جمله مسایل سیایت خارجی چیست؟

مسلما یکی از فرایند های مهمی که در چند سال اخیر با سیاست خارجی ایران گره خورده است و در صدر اخبار ایران قرار گرفته است، مسا یل هسته ای ایران است. که اهمیت آن به دلیل پیوند خوردن با امنیت ملی ، اقتصادی و حمایت عامه مردم افزون تر شده است.

تردیدی نیست که انرژی هسته ای در میان انرژی های جدید از جایگاه خاصی بر خوردار است و برای ایران که دارای انرزی فسیلی نفت و گاز فراوان است، از دو سو اهمیت دارد: از یک سو تضمینی برای آینده پس از انرژی فسیلی است و از سوی دیگر ایران با استفاده از این انرژی می تواند گام های بلندتری برای تحقق چشم انداز توسعه خود بردارد. بنابراین به صورت یک امر قطعی می توان پذیرفت که این امر در صدر مسائل رئیس جمهور آینده قرار می گیرد.

در ارتباط با تاثیر انتخابات در روند پرونده هسته ای ایران ذکر چند نکته ضروری می رسد:

فعالیت های هسته ای ایران بر اساس ضرورت های استراتژیک و قابلیت های اقتصادی و تکنو لوژیک ایران شکل گرفته و جمهوری اسلامی ایران ثابت کرده است  که می تواند با تکیه بر نیرو های داخلی ، فناوری هسته اش را بومی کند و تمام تلاش خود را برای رسیدن به تکنولوژی هسته ای کرده و می کند. بنا براین مشخص است که فعالیت هسته ای ایران با تکیه بر غنی سازی اورانیوم که با هدف مشخص صلح آمیز و تکنولوژیکی و در چارچوب فتوای هسته ای مقام معظم رهبری مبنی بر حرام بودن سلاح هسته ای صورت گرفته است، از مصادیق خدشه ناپذیر نظام و در اصل ساختار قرار می گیرد. در این زمینه سازمان انرژی اتمی با ایجاد مراکز و آزمایشگاه های مختلف تحقیقاتی، تولیدی و خدماتی در این امر اهتمام کامل ورزیده است. در نتیجه روحیه انقلابی ، استکبار ستیزی و پایبندی به ارزش های انقلاب اسلامی در شخص رئیس جمهور می تواند به موفقیت بیشتر مذاکرات کمک کرده و در چانه زنی های سیاسی حداقل امتیاز را به طرف مقابل بدهد.

از این نکته نیز نباید غافل شد آنچه بیش از هر عاملی ، بر حداکثر سازی قدرت سیاست های دولت  در روابط بین الملل تاثیر خواهد داشت، حضور همه جانبه مردم در انتخابات وفرایند مشارکت است که قدرت چانه زنی دولت جدید و تصمیم سازی وی را به حداکثر می رساند.

فارغ از این نکات سایر جنبه های انتخابات تاثیر چندانی بر فعالیت های هسته ای ایران نخواهد گذاشت واین نیز همراستا بر اظهار نظر علی اکبر صالحی وزیر امور خارجه ایران است که در تاربخ 7 اردیبهشت مطرح کرده بودند: "موضوع هسته ای ربطی به انتخابات ندارد و هر دولتی منویات نظام و خواسته مردم را اجرا می کند." بنابراین مسئله انرژی هسته ای برای ایران یک امر اساسی است و تبدیل به یکی از اهداف ایران شده و در راستای منافع ملی است.

اما آنچه نباید از نظر دور داشت این است که جمهوری اسلامی ایران در این راه با محدودیت هایی همیشگی روبه رو است. چرا که غربی ها و در راس آنها امریکا نگاهی مبتنی بر فلسفه رئالیسم دارند که رهیافت مسلط یر سیاست بین الملل محسوب می شود و مبتنی بر رئالیسم تهاجمی قدرت های بزرگ است.  از این نگاه امریکایی ها معتقدند قابلیت (capability) زمینه های لازم برای توانایی (ability) را بوجود می آورد. بنابراین ، این بازیگران به راحتی غنی سازی اورانیوم در ایران را مورد پذیرش قرار نمی دهند ودراین راه جمهوری اسلامی ایران را با محدودیت هایی روبه رو کرده اند که تبلور آن قطعنامه های تحریمی علیه ایران است.

بنا بر آنچه گفته شد مشخص می شود که به هرحال تحولات هسته ای ایران با فراز و نشیب هایی فراوان در جریان بوده و همچنان نیز در جریان است . اما با تمام اینها ، جمهوری اسلامی برنامه گسترده ونسبتاٌ ثابتی را در خصوص توسعه هسته ای و در چارچوب نظام ، فرمایشات مقام معظم رهبری  ومصالح عمومی دارد.

ایران همواره فعالیت های هسته ای اش را در چارچوب آژانس به انجام رسانیده و آژانس تمام فعالیت های هسته ای ایران را monitoring می کند. این امر می تواند موجب شفاف سا زی و اعتمای سازی بیشتر در سیاست های ایران شود. از طرف دیگر ایران در مقابل قشار های خارجی دست به اقدامات ابتکاری نیززده است که در این زمینه انتخابات  می تواند تاثیراتی داشته باشد. انتخابات و دولت جدید  چون قادر به حاکم کردن ادبیات گفتمانی جدیدی در سیاست خارجی  خواهد بود می تواند احتمال تغییر در برخی تاکتیک ها  وروش های مذاکره به وجود آورد و فضای مذاکره را در چارچوب ابتکارت خود قرار دهد.

رئیس جمهور احتمالی می تواند قدرت مانور بیشتری را در فرایند هسته ای ایران ایجاد کرده و با افزایش قدرت تصمیم سازی در روابط بین الملل به سمت کمتر کردن ریسک های موجود حرکت کند وفضای اعتماد سازی را با خرید زمان گسترش بخشد و روند پرونده هسته ای را سامان بخشد. با مد نظر قرار دادن این امر که هرگونه تحرک استراتژیک ایران می تواند تاثیراتی را در بازیگران بین المللی به جا گذاشته و منجر به واکنش سیاسی و امنیتی علیه ایران گردد، با تاکید بر شفاف سازی  فعالیت های خود و پایبندی کامل به قوانین و حقوق آژانس بین المللی انرژی اتمی بهانه ای به دست کشور های دیگر جهت اعمال محدود سازی ندهد و یا حد اقل هزینه آن را برای دشمن افزایش دهد تا آنهارا به تامل بیشتر وادار کند.

حضور حداکثری مردم در انتخابات و دفاع همه جانبه ملت از دولت با نمایش اقتدار و وحدت در 24 خرداد می تواند دولت جدیدی را در رویکرد هسته ای خود قدرتمند کند.