تبیان، دستیار زندگی
یکی از اموری که دین مبین اسلام بدان سفارس فراوان نموده، وحدت و یکپارچگی مسلمانان و صلح و سازش در میان آنان است. از این طریق است که افراد جامعه به یاری یکدیگر یکدیگر توان بیشتری یافته و سریع‌تر به مقصود خویش دست می‌یابند.
عکس نویسنده
عکس نویسنده
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

سیاست صلح را هم بیاموزیم


یکی از اموری که دین مبین اسلام بدان سفارس فراوان نموده، وحدت و یک پارچگی مسلمانان و صلح و سازش در میان آنان است. از این طریق است که افراد جامعه به یاری یکدیگر یکدیگر توان بیشتری یافته و سریع‌تر به مقصود خویش دست می‌یابند.

صلح

نهج البلاغه و سفارش به صلح و آشتی

سخنان حضرت علی علیه السلام در کتاب نهج البلاغه در باب صلح بدین قرار است:

این سخن وصیّت امام علیه السلام به حضرات حسن و حسین علیهما السّلام پس از ضربت ابن ملجم كه لعنت خدا بر او باد مى‏باشد كه در ماه رمضان سال 40 هجرى در شهر كوفه مطرح فرمود: شما را، و تمام فرزندان و خاندانم را، و كسانى را كه این وصیّت به آنها مى‏رسد، به ترس از خدا، و نظم در امور زندگى، و ایجاد صلح و آشتى در میانتان سفارش مى‏كنم، زیرا من از جدّ شما پیامبر صلّى اللّه علیه و آله و سلّم شنیدم كه مى‏فرمود:«اصلاح دادن بین مردم از نماز و روزه یک سال برتر است».( نهج البلاغه / ترجمه دشتی/ نامه 47)

هرگز پیشنهاد صلح از طرف دشمن را كه خشنودى خدا در آن است رد مكن، كه آسایش رزمندگان، و آرامش فكرى تو، و امنیّت كشور در صلح تأمین مى‏گردد . لكن زنهار! زنهار! از دشمن خود پس از آشتى كردن، زیرا گاهى دشمن نزدیک مى‏شود تا غافلگیر كند، پس دور اندیش باش، و خوش بینى خود را متّهم كن حال اگر پیمانى بین تو و دشمن منعقد گردید، یا در پناه خود او را امان دادى، به عهد خویش وفا دار باش، و بر آنچه بر عهده گرفتى امانت دار باش، و جان خود را سپر پیمان خود گردان ، زیرا هیچ یك از واجبات الهى همانند وفاى به عهد نیست.( همان/ نامه 53)

قهر کردن ممنوع

روایات فراوانی در باب تحریم قهر میان مسلمانان وجود دارد از آن جمله؛ امام صادق (علیه السلام) فرمود: در قهر هیچ گونه خیرى نیست. مفضّل در ضمن سفارشى گوید: از امام صادق (علیه السلام ) شنیدم مى‏فرمود: چون دو نفر از یك دیگر با قهر جدا شوند یكى از آنها سزاوار برائت و لعنت است، و چه بسا هر دو سزاوار آن باشند، معتب «یكى از دوستان مخصوص آن حضرت» گفت: قربانت گردم آن كه ستمگر باشد سزایش همین است، امّا تقصیر مظلوم چیست؟ فرمود: چون او هم برادرش را به آشتى دعوت نكرده، و حرف هاى او را نادیده نگرفته است.

شما را، و تمام فرزندان و خاندانم را، و كسانى را كه این وصیّت به آنها مى‏رسد، به ترس از خدا، و نظم در امور زندگى، و ایجاد صلح و آشتى در میانتان سفارش مى‏كنم، زیرا من از جدّ شما پیامبر صلّى اللّه علیه و آله و سلّم شنیدم كه مى‏فرمود:«اصلاح دادن بین مردم از نماز و روزه یك سال برتر است»

از پدرم شنیدم كه مى‏فرمود: چون دو نفر با هم ستیز كنند و یكى بر دیگرى غالب آید، باید مظلوم به نزد رفیق ظالم خود رود و به او بگوید: اى برادر من ستمگر هستم، تا قهر و جدایى بین آنها از میان برود، همانا خداوند حكیم و عادل است و داد مظلوم را از ظالم مى‏ستاند. پیغمبر (صلی الله علیه ) فرموده است: هر گاه دو نفر مسلمان از همدیگر با قهر جدا شوند و سه روز در آن حال بمانند و آشتى نكنند، هر دو از اسلام خارج شوند و بین آنان دوستى دینى نمى‏ماند، پس هر كدام از آنها براى آشتى و سخن گفتن بر دیگرى سبقت جوید، در روز رستاخیز جلوتر از دیگرى به بهشت خواهد رفت. (آداب معاشرت از دیدگاه معصومان علیهم السلام (ترجمه وسائل ) /189 )

امام صادق (علیه السلام) فرمود: پیوسته تا دو مسلمان با هم قهرند، ابلیس شاد است و چون آشتى كنند، زانوهایش بلرزد و بهم بخورد و بندهایش از هم بگسلد و فریاد كشد: اى واى بر من از آنچه به هلاكت رسد. (أصول الكافی / ترجمه كمره‏اى / ج‏5/ 30)

قهر کردن بیش از سه روز ممنوع

 پیغمبر (صلی الله علیه) فرمود: براى هیچ مسلمانى جایز نیست كه بیش از سه روز از برادر دینى خود قهر كند، پس اگر كسى ناچار از جدایى باشد، بیش از سه روز نباید از برادرش دورى جوید، و هر كه بیش از سه روز از برادر دینى‏اش جدا شود، آتش براى او سزاوارتر است. (آداب معاشرت از دیدگاه معصومان علیهم السلام (ترجمه وسائل ) / 189)  امام پنجم علیه السلام فرمود: هر مۆمنى بیش از سه روز قهر كند من از هر دو بیزارم، عرض شد یا ابن رسول اللَّه ستمكار سزاوار است گناه مظلوم كه طرف قهر واقع شده چیست؟ فرمود چرا نمیرود پیش ظالم و بگوید من تقصیر كارم تا با هم آشتى كنند. (الخصال / ترجمه كمره‏اى ،ج‏1 / 179)  روایتست براى مسلمانى كه قهر كند از برادرش بیش از سه روز و آنكه بآشتى پیشى گیرد پیشتر ببهشت رود. (آداب معاشرت ( ترجمه بحار الأنوار)  / ج‏2 / 119  )

چون دو نفر از یک دیگر با قهر جدا شوند یكى از آنها سزاوار برائت و لعنت است، و چه بسا هر دو سزاوار آن باشند، معتب «یكى از دوستان مخصوص آن حضرت» گفت: قربانت گردم آن كه ستمگر باشد سزایش همین است، امّا تقصیر مظلوم چیست؟ فرمود: چون او هم برادرش را به آشتى دعوت نكرده، و حرفهاى او را نادیده نگرفته است

فضیلت صلح و آشتى دادن میان مردم

حماد گوید: «ازامام صادق علیه السلام درباره لقمان و حكمتش كه خداوند از آن یاد كرده است، سۆال كردم. امام علیه السلام فرمود: به خدا سوگند! بدان كه به دلیل برترى نژاد، زیادى مال و خاندان، نیروى بدنى و زیبایى به لقمان حكمت داده نشد، بلكه او در كار خدا محكم و استوار بود ... هرگز از دو نفر نمى‏گذشت كه با هم نزاع و زد و خورد مى‏كردند، مگر آن‏كه میان‏شان آشتى مى‏داد و از آنان جدا نمى‏شد، مگر آن‏كه آن دو دوست‏دار یكدیگر مى‏شدند ...» پیامبر اكرم صلى الله علیه و آله فرمود: هركس در جهت آشتى گام بردارد، تا هنگام بازگشت، فرشتگان خدا بر وى درود مى‏فرستند و پاداش شب قدر به وى داده مى‏شود و هركس در جهت قطع ارتباط میان دو نفر گام بردارد، گناهش به اندازه پاداش اصلاح‏گر میان دو نفر است و لعنت خداوند براى وى نوشته مى‏شود تا وارد دوزخ شده و عذابش دو چندان شود. (منابع فقه شیعه -ترجمه جامع أحادیث الشیعة- ج‏23 / 891  / باب 2 ) امام صادق علیه السّلام روایت نموده كه امیر مۆمنان علیه السّلام مى‏فرمود: آشتى دادن میان دو نفر را از دو دینار صدقه دادن خوشتر دارم. پیامبر خدا صلّى اللَّه علیه و آله فرمود: سازش دادن میان مردم از یک سال نماز و روزه برتر است. (ثواب الأعمال / ترجمه حسن زاده / 339 )

قهر کردن و دوری از برادران دینی نتیجه عداوت و کینه و یا بخل و حسد است و از افعال ذمیمه می‌باشد و خود نشانه ای از بیماری بوده  و باید در پی درمان آن بود.

                                                                                                                                                      مریم  پناهنده

بخش نهج البلاغه تبیان


منابع:

1. نهج البلاغه/ ترجمه دشتی

2. معراج السعادة / ملا احمد نراقی

3. ثواب الأعمال / ترجمه حسن زاده

4. منابع فقه شیعه (ترجمه جامع أحادیث الشیعة)    ج‏23

5. آداب معاشرت از دیدگاه معصومان علیهم السلام (ترجمه وسائل )

6. أصول الكافی / ترجمه كمره‏اى /   ج‏5

7.آداب معاشرت ( ترجمه بحار الأنوار)  /  ج‏2

8. الخصال / ترجمه كمره‏اى /  ج‏1

مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.