دشت هویج بی هویج!

دشت هویج که به آن دشت گرچال هم گفته می شود، در بالای روستای افجه لواسان در ارتفاع 2 هزار و چهارصدمتری از سطح دریا، در بالای ناحیه گلندوک لواسان  قرار دارد. مسیر رسیدن به دشت هویج یک راهپیمایی سبک دارد که تقریبا برای اکثر افراد قابل اجراست. دشت در قدیم محل کشت وسیع هویج بوده اما امروز این محصول در دشت دیده نمی شود.

چرا گرچال؟

گُرچال از ترکیب دو نام گُر + چال گرفته شده‌است. گُر و یا آگِر در گویش ایرانیان باستان به معنای آتش (هنوز هم واژه گُر گرفتن به معنی شعله‌ور شدن آتش در زبان پارسی به کار می‌رود) و چال هم به معنای جایگاه بوده‌است که این دشت را در گذشته گرچال به معنای جایگاه آتش یا آتشدان می‌نامیده‌اند. گمان بر این است که علت این نامگذاری گرمتر بودن این دشت نسبت به قله‌های اطراف است.

با این حساب، بهتر است گشت خود را در ساعات اولیه روز آغاز کنید تا گرما سرعت شما را کند نکند. این گشت از میان باغ های میوه و جوی های آب که برای آبیاری باغ ها هدایت می شوند انجام می پذیرد. در طول مسیر، لوله آب لوله کشی برای مصارف بهداشتی وجود دارد. در همان ابتدای مسیر آبشاری به نام پسچوبک مشرف به دره وجود دارد که نباید دیدن آن را از دست بدهید. در گشتی که به این دشت دارید، دره شمالی افجه را هم حتما ببینید. این منطقه برای گردشگرانی که به قصد کوهنوردی وصعود به قله آتشگاه ساکار یخچال یا مهرچال را دارند بهترین مسیر است.

گذرگاه شاهان

گفته می شود این دشت، در زمان شاهان صفوی، شکارگاهی پررونق بوده و با طی مسیری به دریاچه و دشت لار می رسیده است. آثار کاروانسراهای صفوی در طول مسیر در انتهای دره در کنار دیواره صخره ای قابل مشاهده است. در ضلع شمالی دشت، گردنه افجه بشم قرار دارد که راهی مالرو در آن موجود است؛ این راه، افجه و دشت هویج را به دشت لار لواسانات و دیگر ارتفاعات البرز مرکزی مرتبط می‌سازد. روایت است که ناصرالدین شاه و دیگر شاهان قاجار از این گردنه برای رفت و آمد با کالسکه به دشت لار و سایر ییلاق‌های آن نواحی استفاده می‌کرده‌اند. به این مسیر مالرو که در برخی جاها حالت سنگفرش دارد راه شاه عباسی نیز می گویند.

پس از آبشار پسچوبک و طی مسیری یک کیلومتر و نیمی یال کوه که مشرف به دشت هویج است مشاهده می شود. در این ناحیه آبشاری به ارتفاع 15 مترو پوشش گیاهی جالب اطراف آن وجود دارد، درختان افرا لطافت و زیبایی خاصی به این منطقه داده اند. آبشار دیگری در منطقه بنام موآب وجود دارد که از قله ساکا سرازیر شده و در اکثر مواقع سال پرجوش و خروش است.

در شمالغرب دشت، در امتداد راهی که به قله آتشگاه می رود دشت " سبوستان" قرار دارد. دشتی که آبشار چرند به ارتفاع 50 متر از آن جاری است و پر از درختان میوه مثل آلو، گیلاس و گردو است. در همین ناحیه، حمام قدیمی دوره صفوی وجود دارد. این حمام هنوز مورد استفاده اهالی روستا قرار گرفته و فعال است.

دشت هویج به نوعی جزو املاک مردم روستاهای اطراف است کسانی که با باغداری و میوه چینی روزگار می گذرانند پس رعایت حقوق مردم را فراموش نکنید و مراقب باشید که به درختان و املاک مردم آسیب نرسانید.

محله چراغان

در روستای افجه که معماری زیبا و جالب توجهی دارد می توانید از محله چراغان دیدن کنید که بسیار دیدنی است. و حالا که تا به اینجا آمده اید حتما سری به سقاخانه حضرت ابالفضل و چنار کهنسال آن که عمرش را 500 سال می دانند بزنید.

قلعه ساکا، قصر قدیمی است که بر قله سربند برروی ارتفاعات امامه وجود دارد. قدمت آن حتی به قرن دوم یا سوم هجری هم می رسد. این قلعه تا زمان صفوی مورد استفاده قرار می گرفته و آن را از ملات آجر، خشت و گل و ساروج ساخته اند و با سفالهای لعابدار سبز و آبی تزیین کرده بودند. در ادامه مسیر، قصر ناصری وجود دارد که در شمال افجه و مشرف به باغ های روستا است. قصر متعلق به ناصرالدین و به دستور و نظارت اعتمادالدوله ساخته شده است و اکنون مبنایی مخروبه است. از ارتفاعات دشت قله دماوند قابل مشاهده است.

غار موزه وزیری

بازدید از غارموزه تجربه منحصربفردی است، هم از لحاظ فضای شگفت انگیز آن و هم از بابت حضور هنرمند و خلق اثر هنری در هنگام بازدید. غار موزه در مسیر روستای کندعلیا، بخشی از دیواره رشته کوههای البرز را به خود اختصاص داده است. پس از طی مسیری کوتاه به  دروازه ای چوبی میرسید که شما را به غار موزه راهنمایی می کند.

هنگام بازدید از این موزه جالب می توانید در فضای باز چای و نسکافه بخورید. همینطور از  بالای خانه درختی که در محوطه حیاط غارموزه وجو دارد منظره ای کوهستانی بی نظیری  را ببینید.

ورودی غار موزه دهان یک شیر است که  در آستانه دیواره کوه ساخته شده؛ غاری که نه به دست طبیعت که با دست های ناصر هوشمند وزیری، استاد مجسمه ساز ایجاد شده است. دهلیزهای این غار موزه از میان سنگ سخت گرانیت البرز، عشق به فرهنگ ایران را در دل خود جا داده است. او در شیب کوه، غاراش را با دهلیزهایی 40متری وسعت بخشیده است.

درون غار موزه مجسمه های چوبی، گچی، سیمانی، سنگی و فلزی در معرض دید شما قرار می گیرند، مجسمه هایی  از شخصیت های بزرگ و اسطوره ای ایران و مجسمه های از حیوانات که به دست استاد ساخته شده  در درون غار به چشم می خورد.

وزیری برای قلعه فلک‌الافلاک نزدیک به 50 مجسمه براساس فولکلور منطقه با لباس‌های محلی، برای موزه رختشورخانه زنجان، در پارک جمشیدیه، پارک ملت، پارک ساعی، پارک براجین قزوین، پردیسان تهران، عسلویه، ماهشهر و موزه‌های تاریخ طبیعی، مجسمه های زیادی ساخته است و از تمام کارهایش دست کم نمونه ای کوچک در این مجموعه وجود دارد.

چطور برویم؟

دشت هویج، مسیری سهل الوصول و امن دارد که از تهران آغاز و در لواسانات امتداد می یابد.  ساکنان شمال و شرق تهران فاصله چندانی با دشت هویج ندارند. بطور کلی تهرانی ها و ساکنان اطراف این شهر، کافی است از طریق یکی از اتوبان های منتهی به اتوبان شهید بابایی وارد جاده لشکرگ شوند، مسافران شمال شهر نیز با قرار گرفتن در اتوبان ارتش و پس از آن، جاده سوهانک، و گذشتن از گردنه قوچک به میدان لشکرک برسند.

مسافرانی که از کرج یا شمال کشور عازم دشت هویج می شوند می توانند پس از اطمینان از باز بودن جاده بالای دیزیین، با گذشتن از میگون، فشم، اوشان و زرده بند به میدان لشکرک برسند.

در اینجا مسیر مستقیم را باید ادمه داد و با استفاده از تابلوها که مسیر رسیدن به افجه را مشخص می کنند و گذشتن از میدان بسیج به سمت چپ بچیپید تا به افجه برسید.

پس از رسیدن به این روستا یک دو راهی می بینید. باید مسیر خاکی را ادامه دهید و پس از پارک کردن وسیله نقلیه پیاده روی را آغاز کنید. مسیری نیز برای عبور ماشین وجود دارد البته به شرطی که ماشین تان شاسی بلند و دو دیفرانسیل باشد.

فراوری: الهام مرادی

بخش گردشگری تبیان

برگرفته از:

خبرگزاری میراث فرهنگی

تاریخ کوهنوردی ایران