ادب از كه آموختی؟
اگر مكنت زیادی از دنیا ندارید پس بهتر است دامن قدرت را بچسبید و برای خود یك كرسی در این مسند دست و پا كنید؛ تفاوت را حتما در رفتار كاركنان و زیردستان خود احساس خواهید كرد.
به هیچ وجه انكار نكنید كه اینها همه برای شما احترام خواهند آورد! حالا دیگر سوال تكراری و ملال آور علم بهتر است یا ثروت، به خاطره ها پیوسته است. كسی بی دلیل به شما احترام نخواهد گذاشت! خب همه اینها درست؛ اما لطفا بی خیال شوید! چیزهای دیگری هست كه باید چند بار گفت تا شاید، البته شاید تلنگری باشد به خود.
قدیمی ها می گفتند؛ كسی جلوی پدر و مادر، خود را در آینه نگاه نمی كرد، به احترام ورود آنها از جا بلند می شد و اول از همه سلام می گفت. بی اذن شان سخن نمی گفت و درشتی نمی كرد!... اما انگار حالا احترام گذاشتن ها هم مجازی شده یا به گونه ای تغییر فرم داده است.
نمونه اش محبت و احترام بی پایان ما در شبكه های اجتماعی مجازی است كه نثار یكدیگر می شود، «كامنت» می گذاریم و «لایكشان» می كنیم تا ارادتمان را نشان دهیم و... همه این قراردادها، نشانه احترام شده است! دیگر هیچ فرصتی برای گپ زدن با پدر خسته از كار روزانه نیست؛ مادر هم.
«حرمت داشتن»، «بزرگ داشتن» و «بزرگداشت آمده»؛ معانی است كه دهخدا برای احترام ذكر كرده است. احترام یعنی یك سلام ساده، یك نگاه مهرآمیز و احترام یعنی دوست داشتن همنوع. احترام از كجا سر بر می آورد؟ خانواده، جامعه و تكنولوژی های نوین در این خصوص چه اندازه نقش دارند؟
خانواده فرصت ندارد!
آیا فرم احترام تغییر شكل داده است؟ پاسخش ساده نیست! بسیاری بر این باورند كه خانواده به عنوان كوچك ترین نهاد اجتماعی، نقش نخست را در تربیت و نقش پذیری كودكان ایفا می كند، اما باید اندكی با تردید به این موضوع نگاه كرد.
به طور مثال خانواده هم اكنون تنها نقش بسیار كمی در انتخاب مدل لباس و موی سر فرزندان خود دارند؛ آیا اصلا باید نقشی در این زمینه ها ایفا می كردند یا خیر؟ با این همه یك اصل تردیدناپذیر وجود دارد و آن این كه «احترام به بزرگ ترها كمرنگ شده است» خواه والدین یا برادر بزرگ باشد یا غریبه ای سالخورده! «احترام را باید در خانه آموخت، در مدرسه تمرین و در جامعه كامل كرد»
این را آندره موروآ، نویسنده فرانسوی می گوید، اما حالا پدر و مادر فرصت چندانی برای آموزش احترام به فرزندان خود ندارند، آنها گاهی از فرط كمبود وقت، والدین خود را نیز به سرای سالمندان سپرده اند و به این ترتیب به فرزندان خود به شكل غیرمستقیم یاد می دهند در آینده با خودشان چطور رفتار كنند.
این نوع الگو دادن به آنها تبعات بسیاری دارد و این همه در حالی است كه در متون دینی و ادبی احترام به والدین و بزرگ ترها بسیار سفارش شده است؛ نه این كه دیگر ادیان و ملل از این توصیه ها بی نصیب باشند، اما ادب و احترام ایرانیان همیشه در جهان شهره بوده است.
گوش به روایت پدربزرگ كه بدهیم چنین خواهد گفت: «از دیدن خود در آینه نزد بزرگ تر شرم داشتیم، سلام می دادیم، در حضور والدین هیچ گاه پا دراز نمی كردیم، بی اذن آنها سفر و كار ممنوع بود و...» سخنانی از این دست بسیارند، اما عمل به این فرموده ها رنگ چندانی ندارد.
احترام به دیگران را باید از همان دوران كودكی به آنها آموخت. بنابراین نقش خانواده در آموزش ادب و احترام به كودكان انكارناپذیر است. نقش خانواده در الگو دادن به كودكان، نه از راه اجبار بلكه به شیوه های نرم قابل تحقق است.
اصولا مگر تكریم و احترام دیگران ارزش نیست و نمی خواهیم این ارزش را در كودكان ایجاد كنیم؟ آیا ایجاد چنین ارزشی تنها با گفتن میسر است؟ آیا می توان با بی احترامی به كودك و تحقیر شخصیت او، چنان تربیتش كرد كه به دیگران احترام بگذارد و حقوق آنها را رعایت كند؟ هنگام آموختن هر مهارتی، بدانید به جای این كه درس های لازم زندگی را برای او شرح دهید، باید از رفتار خود به صورت عملی استفاده كنید.
بخش خانواده ایرانی تبیان
منبع : جام جم آنلاین با تلخیص
مطالب مرتبط:
