وظیفه پدر در مقام تربیت
مسئله پدری و عهده داری سرپرستی فرزندان، مسئولیتی خطیر و موفقیت در آن مستلزم آگاهی، فداکاری و اخلاق و اعتقاد است.. او مسئول است اعتماد را درون خانواده بیاورد، مراقب فرزندان باشد و زمینه را برای استقلال و آزادی فراهم و مخاطرات را از آنها دور سازد.
1-شأن و مقام پدر
زحماتی که هر پدری متقبل می شود، از یک سو وظیفه ی دینی و از سوی دیگر وظیفه اخلاقی است. از نظر دینی کودکان بر گردن پدر حقوقی دارند که در منابع دینی مفصل بیان شده است. از نظر اخلاقی نیز کودکان در حقیقت همانند مهمان‌هایی هستند که به دعوت پدر و مادر بر سر این سفره که همان خانواده است حاضر شده اند. حالا که حضور پیدا کرده اند، پدر بیش از همه وظیفه دارد از این مهمان ها بخوبی و به وجه شایسته و نیک پذیرایی کند.
یک پدر نمونه پدری است که افزون برآموزش اخلاق و رفتار خوب به فرزندان بتواند روزی خانواده اش را نیز از راه حلال به دست آورد. زیرا این روزی حلال در سرنوشت فرزندان بسیار مۆثر است. اگر ادعایی را که فرزندان می کنند، برآورده شود تا حد زیادی در اثر همین روزی حلالی است که پدر برایشان آورده است و لذا فرزندان همیشه باید قدردان چنین پدری باشند.
2-اسلام و احترام پدر
اسلام برای پدرانی که وظیفه خود را به درستی انجام می دهند، ارزش و احترام خاصی قائل است. این ارزش و احترام به حدی است که در آیات قرآن پس از انجام وظیفه عبادت و احترام به خدا و اطاعت از فرمانش از لزوم احترام به والدین یاد شده است.
و لذا بر فرزندان لازم است که حکم پدر را رعایت کنند و بدون اجازه او، جز در واجبات کاری انجام ندهند. همچنین فرزندان وظیفه دارند بال رحمت و عنایت خود را در زیر پای پدر و مادر بگسترانند و با دلسوزی و محبت در همه حال رعایت احترام آنها را داشته باشند و از هر کاری که موجب تکدر خاطر آنها می شود حتی‌گفتن«اف» به شدت پرهیز کنند .
3-اهمیت پدر در جنبه الگویی
کودک در مسیر رشد از افراد بسیاری اثر می پذیرد و تحت تأثیر دیده ها و شنیده‌های بسیاری است. همه ی آنهایی که اطراف او هستند و به نحوی در او اثر دارند مدل و الگوی کودکند. اما پدر از همه ی آنها مهمتر ومۆثرتر است و این اهمیت و تأثیر تا سنین نوجوانی همچنان بر جای خویش است.
پدران در برابر شخصی خود مسئولند. و با افکار و رفتارشان کودک را جهت می دهند، و موجبات رشد و یا سقوط فرزندان را فراهم می آورند
این امر آن چنان از نظر روانشناسان تربیتی گسترش دارد که برخی از آنها رفتار فرزندان را انعکاسی از رفتار پدران دانسته اند و گفته اند: تو اول کودک خود را به من بنمای تا بگویم تو که هستی. نحوه استدلال پدر، به کارگیری وسایل و ابزار، کینه‌توزی و خودخواهی او و… همه در کودک مۆثر است.
براین اساس پدران در برابر شخصی خود مسئولند. و با افکار و رفتارشان کودک را جهت می دهند، و موجبات رشد و یا سقوط فرزندان را فراهم می آورند.
4-نقش اجتماعی و اخلاقی پدر
انسان موجودی اجتماعی است. به این معنا که در اجتماع زندگی می کند و در آنجا به مرحله رشد و کمال می رسد. اجتماع و فرهنگ در او مۆثر است و او می تواند تا حدود زیادی در اجتماع تأثیر گذار باشد. در آن تحول ایجاد کند. در سنین کودکی هیچ چیز بهتر از آموزش عملی نیست. پدر وظیفه دارد از راه عمل کردن به کودک یاد دهد که چگونه باشد و به چه صورتی عمل کند. در مواردی می تواند از داستانها و قصه ها استفاده کند و به صورت غیر مستقیم فرزندان را آموزش دهد و گاهی نیز می تواند به صورت مستقیم آموزش دهد. توجه با این نکته ضروری است که راه آموزش در سنین مختلف یکی نیست. راه آموزش در خردسال باید از طریق جملات کوتاه باشد و در پایان دوره کودکی می‌توان آموزش را با عمل، آمیخته کرد.
5-وظیفه و نقش پدر:
نقش پدر در تربیت کودک بسیار مهم است. آنها می توانند در رها کردن کودک از قید و بند احساسات بطور مفید وارد عمل شده و به او بیاموزند هنگام ناامیدی چگونه بدون درگیر کردن احساسات با مشکل کنار بیایند. معمولاً پدران در دوران نوپا کردن کودک به دلیل قادر نبودن کودک به تکلم، در برقراری رابطه با او دچار مشکلاتی است.
اما باید توجه داشت در این زمان آنها می توانند با کودک بازی کرده در رابطه ی خود را با او نزدیکتر کنند.
پژوهش ها نشان می دهد که تأثیر بر فرزند ماندگار است و کودکان براستی به پدر نیاز دارند، اما به یاد داشته باشید، وجود هر پدری مفید است. زندگی کودکان تحت تأثیر پدرانی که از نظر عاطفی حضور دارند، برای فرزندان خود ارزش قائل می‌شوند و در ناراحتی ها و نگرانی ها می توانند فرزندانشان را آرام کنند بسیار بهتر می شود اما در عوض پدرانی که خشونت می ورزند، عیب جو هستند، فرزند خود را آسیب برسانند.
کم رنگ شدن نقش پدر در تربیت فرزندان
زنجیره عاطفی خانواده که بر اثر تعامل اعضای خانواده باید ایجاد شود، با غیبت‌های مکرر پدر دچار نقض می شود و بحران فاصله بین نسل ها براثر کمبود گفتمان مناسب و مداوم بین والدین و فرزندان روی می دهد. در بحران نسلی پدرها زبان پسرها و مادران زبان دختران را نمی فهمند و نظام ارزشی، دیدگاه و نگرش آن ها به زندگی متفاوت خواهد بود. آنچه نسل به نسل از پدران به پسران منتقل می شد، اکنون ناگفته باقی مانده و این خلاء توسط رسانه های ارتباطی پر شده است. تلویزیون، ماهواره و اینترنت هم اکنون تأثیر تربیتی زیادی روی فرزندان دارد که نتیجه آن را امروز در جامعه خود شاهدیم. در پایان باید گفت تا زمانی که نهادهای اجتماعی نتوانند کارکردهایی را که وظیفه خاص آن‌هاست انجام دهند، شاهد نقصان در روابط خانواده خواهیم بود و خانواده از کارکردهایی اصلی تربیتی خود باز می‌ماند.
فرآوری: نوریه نوچمنی
بخش خانواده ایرانی تبیان
منابع:
1- کتاب سیره و کلام پیامبراعظم نوشته عباس چراغ چشم.
2 – کتاب نقش پدر در تربیت – نوشته دکتر علی قائمی.
مطالب مرتبط:
