تبیان، دستیار زندگی
آیا می¬دانید علت اینکه اجسام با اندازه یکسان دارای وزن¬های متفاوتی هستند چیست؟ پاسخ این سوال چگالی است. چگالی یک جسم نسبت جرم به حجم آن است یعنی: حجم / جرم = چگالی. به نظر شما اگر یک سنگ و یک چوب پنبه که اندازه یکسانی دارند (حجم یکسان) را با هم مقایسه...
عکس نویسنده
عکس نویسنده
نویسنده : سارا قیصری
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

آزمایش‌هایی برای فهم چگالی مایعات، 1

آیا می‌دانید علت این که اجسام با اندازه یکسان دارای وزن‌های متفاوتی هستند چیست؟

پاسخ این سوال چگالی است.

چگالی یک جسم نسبت جرم به حجم آن است یعنی: حجم / جرم = چگالی.  به نظر شما اگر یک سنگ و یک چوب پنبه که اندازه یکسانی دارند (حجم یکسان) را با هم مقایسه کنید کدام یک سنگینتر است؟ مسلما سنگ سنگینتر است زیرا جرم بیشتری دارد. بنابراین می ‌توان گفت که سنگ چگالتر (دارای چگالی بیشتر) از چوب پنبه است زیرا با حجم یکسان جرم بیشتری دارد.

علت اصلی در نتیجه ساختار اتمی، مولکولی و ترکیب‌هایی است که سنگ را تشکیل می‌دهند و باعث می شوند که جرم بیشتری نسبت به چوب پنبه داشته باشد.

مایعات نیز چگالی دارند. شما می‌توانید با انجام چند آزمایش مختلف و با استفاده از مایعات مختلف مشخص کنید که کدام مایع چگالتر است. پس بیایید با چند آزمایش ساده برای فهم بهتر چگالی مایعات آشنا شویم.

مواد لازم:

آزمایش هایی برای فهم چگالی مایعات ، 13 عدد ظرف آزمایشگاهی یا سه لیوان بلوری شفاف

آزمایش هایی برای فهم چگالی مایعات ، 1یک ظرف بزرگ یا پارچ

آزمایش هایی برای فهم چگالی مایعات ، 1آب

آزمایش هایی برای فهم چگالی مایعات ، 1شیره خرما یا هر شربت غلیظ دیگر

آزمایش هایی برای فهم چگالی مایعات ، 1روغن گیاهی

آزمایش هایی برای فهم چگالی مایعات ، 1رنگ دهنده غذا

آزمایش هایی برای فهم چگالی مایعات ، 1چند شئ کوچک مانند کشمش، گیره کاغذ، سکه و یا چوب پنبه

آزمایش اول: شناور ماندن یا فرو رفتن اشیاء

در این آزمایش می‌خواهیم ببینیم آیا اگر کشمش، سکه، گیره کاغذ و چوب پنبه را در آب، روغن گیاهی و شیره خرما بیندازیم، شناور می‌ شوند یا درون آن فرو می‌ روند؟

برای انجام این کار مطابق مراحل زیر عمل کنید.

1) ابتدا سه ظرف یکسان آماده کنید و آن‌ها را شماره گذاری کنید.  150میلی لیتر آب درون ظرف اول، 150 میلی لیتر روغن گیاهی در ظرف دوم و 150 میلی لیتر شیره خرما در ظرف سوم بریزید (دو سوم یک لیوان حدود 150 میلی لیتر است).

2) در مرحله بعد به آرامی یک کشمش را به ترتیب در هر ظرف قرار دهید. آیا در محلول فرو می ‌رود یا شناور است؟ مشاهدات خود را برای هر ظرف یادداشت کنید.

3) این بار کشمش را خارج کنید و با اشیاء دیگر این کار را در سه ظرف تکرار کنید. این بار نیز مشاهدات خود را یادداشت کنید.

می‌توان نتیجه گرفت محلولی که تمام اشیاء آزمایشی روی آن شناور می‌مانند از همه چگالتر است. اگر یک شیء در آب فرو رود و در محلول شیره خرما شناور بماند، نشان می‌دهد که شیره خرما چگالتر از آب است. بنابراین با مقایسه مشاهدات خود می‌توانید میزان چگال بودن مایعات را تعیین کنیم.

آزمایش هایی برای فهم چگالی مایعات ، 1

آزمایش دوم: مخلوط کردن مایعات

در این آزمایش با استفاده از مخلوط کردن مایعات می‌توانید به راحتی تعیین کنید کدام محلول چگالتر است و کدام محلول چگالی کمتری دارد. بر اساس نتایج آزمایش اول می‌توانید قبل از شروع این آزمایش نتیجه را پیش بینی کنید و با نتیجه نهایی از این آزمایش مقایسه کنید.

1) ابتدا چند قطره رنگ دهنده غذا داخل ظرف آب بریزید. با این کار شما به راحتی می‌توانید آب را از دیگر مایعات تشخیص دهید (اینکار خیلی ضروری نیست زیرا رنگ شیره خرما تیره است که در این جا نیز استفاده نشده است). ‌

2) در این مرحله با دقت مایعات را به نوبت درون یک ظرف بزگ شفاف استوانه‌ای یا یک بشر آزمایشگاهی بریزید و بگذارید تا هر سه محلول ساکن شوند. حال مشاهدات خود را یادداشت کنید.

آزمایش هایی برای فهم چگالی مایعات ، 1

محلولی که از همه چگالتر است در ته ظرف قرار می‌گیرد و محلولی که از همه چگالی کمتری دارد در بالای ظرف قرار گرفته است. محلول با چگالی بینابین این دو محلول نیز در وسط قرار می‌گیرد. پس چگالی شیره خرما از چگالی آب و روغن بیشتر است و چگالی آب از روغن. همچنین روغن کمترین چگالی را در بین این سه محلول دارد زیرا همان طور که مشاهده می‌شود، روغن روی ظرف قرار گرفته است.

بخش پژوهش های دانش آموزی تبیان، تهیه: سارا قیصری

تنظیم: نسرین صادقی