جرم گوش مضر نیست
ترشحات گوش خارجی که به آن جرم یا واکس گوش گفته می‌شود آلوده و کثیف نیستند. این ترشحات، در واقع از ترشحات طبیعی و ضروری بدن هستند که از گوش مراقبت می‌کنند. جرم گوش به‌طور طبیعی و خودبه‌خود به سمت بیرون حرکت کرده و از مجرای گوش خارج می‌شود بنابراین نیازی به دستکاری برای خروج آن وجود ندارد.
جرم گوش (واکس یا موم یا سرومن گوش)، فرایند طبیعی ترشح توسط سلول های کانال گوش خارجی است.
جرم گوش زرد رنگ و چرب بوده و دارای حالت چسبندگی است. وجود این جرم برای نرم نگه داشتن و حفظ سلامت مجرای گوش خارجی ضروری است. علاوه بر این، اسیدیته این ترشحات مانع از رشد باکتری و قارچ می‌شود.
بسیاری از افراد تصور می‌کنند باید گوش خود را تمیز کنند، ولی پوست داخل کانال گوش به سمت خارج حرکت می‌کند و قادر است در مواقع لازم جرم خود را به بیرون بیندازد.
لذا هیچ گونه نیازی به تمیز کردن گوش به خصوص با گوش پاک کن نیست.
استفاده از گوش پاک کن باعث انباشته شدن جرم در گوش، کم شنوایی و حتی آسیب به پرده گوش می شود.
البته در برخی از موارد، ترشح بیش از حد جرم گوش به‌خصوص در افراد مستعد موجب انسداد گوش و کاهش شنوایی می‌شود که در این صورت بایستی بیمار جهت شستشوی گوش و اقدامات لازم به پزشک مراجعه کند.
خطرات گوش پاک‌کن
بر اثر فرو بردن جسم خارجی به داخل گوش، علاوه بر خطر آسیب‌رسانی به پرده گوش، امکان ایجاد خراش‌های ظریف میکروسکوپی در مجرای گوش وجود دارد.
در این صورت و با توجه به احتمال وجود میکروب و یا قارچ در سطح گوش، چنانچه شخص زمینه آلودگی را پیدا کند، مبتلا به عفونت گوش خواهد شد.
بررسی‌ها نشان می‌دهند کودکانی که از گوش پاک‌کن استفاده می‌کنند بیش از سایرین در معرض خطر پارگی پرده گوش قرار دارند.
استفاده از گوش پاک‌کن با تضعیف سیستم دفاعی گوش، موجب افزایش خطر ابتلا به خشکی و خارش گوش می‌شود.
تمیز کردن گوش خارجی در خانه
بهترین روش توصیه شده جهت تمیز کردن گوش خارجی این است که لاله گوش و قسمت بیرونی گوش خارجی را با استفاده از یک پارچه نخی نرم و مرطوب که به دور انگشت اشاره‌تان پیچیده‌اید تمیز کنید، بدون آنکه انگشت خود را داخل مجرا ببرید.
هیچ گاه سوراخ گوش را با چیزی که قطورتر از انگشت کوچکتان باشد تمیز نکنید. این بدین معنی است که شما مجاز نیستید، بیشتر از یک سانتی متر از مجرای داخلی گوش را نظافت کنید.
تمیز کردن گوش خارجی توسط پزشک
سه روش برای تمیز کردن مجرای گوش توسط پزشک وجود دارد.
ساده‌ترین راه این است که با مشاهده مستقیم از طریق اسپکولوم گوش، توسط یک قاشقک ترشحات گوش (سرومن) برداشته شوند. قاشقک سرومن باید در بالای واکس یا موم متراکم داخل گوش جای داده شود. بیرون کشیدن دقیق قاشقک که در واکس فرو رفته‌است، باعث جابجایی واکس خواهد شد. چون سطح پوشاننده درون گوش فوق العاده حساس است، بنابراین باید در چنین دستکاری‌هایی دقت کامل به عمل آید تا از ایجاد درد و خونریزی جلوگیری شود.
روش دوم تمیز کردن مجرای گوش، شستشو دادن آن است. برای این کار از آب ولرم که حرارتی همانند حرارت بدن دارد استفاده می‌شود، زیرا در صورتی که آب از حرارت دیگری برخوردار باشد، باعث تحریک گوش داخلی و ایجاد حالت سرگیجه می‌شود.
اگر موم یا سرومنی که قرار است خارج شود کاملا متراکم باشد و بویژه اگر حالت خشک و سفت داشته باشد، ممکن است عمل شستشو موفقیت آمیز نباشد، مگر اینکه بیمار به مدت 3 تا 4 شب قبل از شستشو، چند قطره روغن معدنی و یا قطره گلیسیرین فنیکه (با تجویز پزشک) در گوش خود چکانیده باشد. این روغن باعث نرم شدن جرم گوش می‌شود و بیرون آوردن آن توسط عمل شستشو را آسان می‌سازد.
سومین روش برای تمیز کردن مجرای گوش، استفاده از یک لوله مکش کوچک و زاویه دار برای بیرون کشیدن چرک و سایر مواد مایع از مجرای گوش است. این روش بویژه هنگامی کارساز است که چرک از طریق پارگی پرده گوش بیرون آمده و علاوه بر مجرای گوش، گوش میانی را نیز پر کرده باشد. سپس فرد معاینه کننده می‌تواند با به پیش بردن دقیق لوله مکش، مجرای گوش و در نهایت فضای گوش میانی را از چرک پاک کند تا گوش قابل معاینه شود.
در حال حاضر استفاده از دستگاه مکش (suction) رایج شده‌است، اما گاهی ترشحات سفت و به پایه خود محکم چسبیده‌اند. در این موارد مخصوصاً اگر بدون نرم کننده‌هایی مثل گلیسیرین فنیکه بلافاصله اقدام به مکش شود، باعث خونریزی زیر موضع و تشکیل هماتوم یا توده خونی می‌شود. بنابراین حتما در واکس‌های سفت، از مواد نرم کننده مثل گلیسیرین فنیکه یا آب اکسیژنه باید استفاده نمود (توسط پزشک).
فرآوری: نیره ولدخانی
بخش سلامت تبیان
منابع:
ایسنا - دکتر نیما رضازاده، دکترای شنوایی شناسی
ویکی پدیا
مطالب مرتبط:
