اگر از خدا غفران می خواهید، برخیزید!

«ترجیب» به معنای تعظیم است، یعنی این ماه، ماه بزرگی است و شما باید ماه رجب را بزرگ بشمارید، پروردگار عزیز فرموده: رجب، «شهرالله الأصب» است؛ یعنی در این ماه، رحمت ریزش دارد.

اگر از خدا غفران می خواهید برخیزید

در هر شب ماه رجب از اول شب ندا می‌شود: ای کسی که به طاعت و بندگی من ادامه می‌دهی، بلند شو! «ایها المستغفرون قوموا» ای کسانی که از خداوند غفران می‌خواهید، برخیزید!

امام سجاد علیه السلام فرمودند: بین شب و روز باغستانی است که متقیان، حیات قلبشان حضور در این باغستان است، آنجا خوش‌اند، نه از باغ‌های ظاهری، چه بسا آن باغ‌های ظاهری برای آن‌ها نعمت نیست، آن‌ها وقتی در باغ هستند که با محبوب حقیقی راز و نیاز می‌کنند: «فذابوا سهرا فی‌اللیل و صیاما فی‌النهار فعلیکم بتلاوة القرآن فی صدره و بالتضرع و الاستغفار فی آخره»، تلاوت قرآن در صدر شب، در اول شب و تضرع و استغفار در آخر شب.

جرأت داری، دعا نکن!

مگر نشنیده ایم که رجب ماه دعا است؟

مگر نگفته اند که دعا قطعا مستجاب می شود؟

اگر اصلا کاری به این سۆال ها هم نداشته باشیم، آیا حواسمان به این جمله که گوینده آن من و شمایی نیست که هر روز یک حرف و یک وعده و یک شعاری می دهیم نیست، این سخن از کلام خدای بی همتا است که فرموده است :

«وَقَالَ رَبُّکُمُ ادْعُونِی أَسْتَجِبْ لَکُمْ إِنَّ الَّذِینَ یَسْتَکْبِرُونَ عَنْ عِبَادَتِی سَیَدْخُلُونَ جَهَنَّمَ دَاخِرِینَ: پروردگار شما گفته است: »مرا بخوانید تا (دعای) شما را بپذیرم! کسانی که از عبادت من تکبر ورزند، به زودی با ذلت وارد دوزخ می‌شوند.(آیه 60 سوره غافر)

آرام و لطیف و مهربان گفته، راستی ادامه سخنش را هم فراموش نکنیم که فرمود :

«الَّذِینَ یَسْتَكْبِرُونَ عَنْ عِبَادَتِی سَیَدْخُلُونَ جَهَنَّمَ دَاخِرِینَ »

حواسمان باشد که اگر وعده او را نادیده بگیرم نتیجه خوبی ندارد.

حالا جرأت داریم دعا نکنیم.

این خداست که از ما می خواهد که از خودش بخواهیم ...

مراقب باشیم که تکبر نکنیم ...!

آداب دعا

می‌توان آداب و شرایط برگرفته از روایات را در امور زیر خلاصه کرد:

آداب ظاهری دعا:

1- طهارت،   2- استعمال عطر    3- رو به قبله بودن     4- صدقه دادن    5- بدون عجله دعا کردن      6- اصرار و پافشاری کردن در دعا      7- نام بردن حاجت     8- آمین گفتن       9- گریه کردن در نیایش      10- اعتراف به گناهان     11- اظهار خشوع

12- تعمیم دادن دعا برای دیگران    13- شروع و ختم دعا با صلوات    14- مدح و ثنای الهی قبل از درخواست حاجات

آداب باطنی (قلبی و اعتقادی) دعا:

1- ایمان به حضرت حق و قدرت بی‌پایانش

2- رجاء و امیدواری به رحمت خداوند

3- خوش گمانی و حسن ظن به خداوند

4- انکسار قلب و شکستگی دل در حین نیایش

5- ناامیدی کامل از غیر خدا

باید گفت اگر کسی با رعایت این آداب و شرایط به دعا کردن پرداخت، دعای او به اجابت نزدیک‌تر است.

مصلحت را هم مد نظر داشته باشیم

نکته مهم دیگر مصلحت دعا کننده است. خداوند با علم بی‌پایانش می‌داند که اجابت دعای این بنده به نفع او و یا به ضرر اوست. در دعای شریف افتتاح که ویژه شبهای ماه مبارک رمضان است می‌خوانیم: «ولعل الذی أبطأ عنی هو خیر لی، لعلملک بعاقب الأمور» (مفاتیح‌الجنان، اعمال ماه مبارک رمضان) یعنی خدایا اگر در برآورده شدن برخی حاجات من، تأخیر شده است، علت آن علم تو به عاقبت امور است. پس حواسمان باشد با تأخیر در اجابت دعاهایمان، زبان به گلایه باز نکنیم و در هر صورت به قضای الهی راضی باشیم.

در قسمت دوم این آیه شریفه از دعا به عبادت یاد شده است عبارتی که ترک آن موجب ورود به دوزخ است!

این که دعا کردن مسئله‌ای است که در روایات هم مورد تأکید قرار گرفته است؛ رسول اسلام (صلی الله علیه وآله) فرمودند: «الدعاء مخ‌العبادة؛ دعا مغز عبادت است.» (وسائل‌الشیعه، ج 7، ص 27)

از انضمام این روایت با آیه شریفه مورد بحث، اهمیت دعا کردن استنباط می‌شود.

عاشق که شد که یار بحالش نظر نکرد/ ای خواجه درد نیست وگرنه طبیب هست

آری، اجابت نزدیک است، خدا قاضی‌الحاجات است. حضرت حق مجیب است و ... اما آیا ما چقدر اهل دعائیم؟ به چه میزان آداب دعا را رعایت می‌کنیم؟ و ...

خدایا! در تمام سال و بالاخص در این ماه عزیز به ما توفیق دعا و نیایش مرحمت فرموده و ادعیه ما را به اجابت خویش قرین فرما.

 فرآوری: زهرا اجلال             

بخش اخلاق و عرفان اسلامی تبیان

منابع:

بیانات مرحوم آیت‌الله حق‌شناس

سایت در انتظار یوسف فاطمه

وبلاگ شخصی محمد حسین فام

وبلاگ احد

وبلاگ قاسم اویسی