تبیان، دستیار زندگی
باهاوس پیش از فروپاشی ، یکی از تاثیرگذارترین نهادهای دنیا در زمینه طراحی معماری، مبلمان، لوازم خانگی، منسوجات، طراحی صحنه حروفنگاری و تبلیغات بود.به دانشجویان این مدرسه آموخته می شد که خود را منفک از جامعه ندانند بلکه عمیقا خود را مکمل آن بدانند.
عکس نویسنده
عکس نویسنده
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

باهاوس و حروفنگاری جدید


باهاوس پیش از فروپاشی ، یکی از تاثیرگذارترین نهادهای دنیا در زمینه طراحی معماری، مبلمان، لوازم خانگی، منسوجات، طراحی صحنه حروفنگاری و تبلیغات بود. به دانشجویان این مدرسه آموخته می شد که خود را منفک از جامعه ندانند بلکه عمیقا خود را مکمل آن بدانند. در این مقاله به تاثیرات دیدگاه های تعلیم داده شده در این مدرسه بر طراحی حروف چاپی و هنر گرافیک می پردازیم.

باهاوس و حروفنگاری جدید

طراحان حروف دانش آموخته باهاوس نه متخصص زیبایی شناسی بودند و نه استادکاران در خدمت سفارش دهنده، بلکه متخصصانی بودند که قدرت درک و به کارگری ارتباطات موجود بین همه چیز، از انتزاعی گرفته تا مواد معمول و متداول را دارا بودند.

کارگاه حروف نگاری باهاوس ، ارائه کننده نظریاتی بود که تحت لوای حروف نگاری نوین قرار می گرفت، یعنی حرکتی که گروهی از طراحان و هنرمندان طراحی تبلیغاتی پیشرو آغاز کرده بودند و در برابر اصول منسوخ طراحی برخواسته بودند.

این حرکت در واقع بیش از این که بیانگر یک شیوه یا سبک باشد، در بردارنده فلسفه ای بود که اساسش را می توان در این جمله خلاصه کرد: : فرم از کاربرد پیروی می کند"، پس در این نگرش ، حروفنگاری حکم ماشینی پیدا می کند که کارش برقراری ارتباط است.

این نهضت مدرن در دهه 1920 ، گرچه حرکتی سرکش به نظر می رسید، اما باعث پیوند مجدد ارزش های کلاسیک و معاصر شد و این مهم از طریق پس زدن عقاید کلیشه ای به نفع ایجاد بهره وری دائمی به مرحله ی عمل رسید. کاربردگرایی، در واقع سنگ محک حروفنگاری باهاوس بود.

برای دهه های متوالی ، در حوزه ی حروف نگاری ، بین خردگرایی و اکسپرسیونیسم یابه عبارت دیگر بین زیبایی شناسی واقعگرایانه و ذهن گرایانه، کشمکش و تنش وجود داشت.

این عدم تقارن، عملا به این معنا بود که حروف برای جلب توجه بیشتر باید روی پای خود بایستند. شیفتگی اش برای کاربرد حروف بی پایه به جای نوع حروف پایه دار ریشه در اعتقاد او و سایر مدرنیست ها به چیزی داشت که آنها حقیقت عینی می پنداشتند. با این وجود منتقدان ، آنها را متهم کردند به این که جهت اثبات ادعای خوانا بودن حروف مدنظرشان، قصه و افسانه ساخته اند و حقایق عینی آنها، افسانه هایی بیش نیست

"یان تیشهولد" ، که به مدون کردن حروفنگاری نوین در سال 1925 مدد رساند و در کتابش با عنوان " فرم کتاب" می نویسد:

" غایت حروفنگاری نباید توصیف یا بیان حالت و به خصوص نبایدحدیث نفس باشد،در یک اثر حروفنگاری شاهکار ، امضای هنرمند حل می شود. آنچه بعضی ها به عنوان سبک شخصی از آن یاد می کنند ، در واقع کژی های غیرقابل توجه و بی معنایی هستند که به غلط تحت عنوان نوآوری مطرح می شوند . "

اما علی رقم این هشدار، خود "تیشهولد" سنتگرا ، مهم ترین مبلغ نهضتی بود که استفاده از اجزای زیادی و تکراری را که از عوارض سنت گرایی است ، هدف انتقاد و حمله قرار داد.

درواقع این عدم تقارن، عملا به این معنا بود که حروف برای جلب توجه بیشتر باید روی پای خود بایستند. شیفتگی اش برای کاربرد حروف بی پایه به جای نوع حروف پایه دار ریشه در اعتقاد او و سایر مدرنیست ها به چیزی داشت که آنها حقیقت عینی می پنداشتند. با این وجود منتقدان ، آنها را متهم کردند به این که جهت اثبات ادعای خوانا بودن حروف مدنظرشان، قصه و افسانه ساخته اند و حقایق عینی آنها، افسانه هایی بیش نیست.

باهاوس و حروفنگاری جدید

شاید حق با طراح حروف هلندی "گرارد آنگر" باشد که در شماره بیست و سوم "امیگره" نوشت:

" تمایل "تیشهولد" برای استفاده از حروف بی پایه...ریشه در علایق و ملاحظات عاطفی داشت."

باهاوس با حروفنگای جدید ، اصول و قواعد صفحه آرایی را در هم شکست و عناصر تزیینی و نیز ترکیب بندی متقارن را کنار گذاشت و به جای یک صفحه ی کلاسیک ، از نوع حروف "دست ساخته" بدون پایه و خطوط زمینه کلفت سیاه و قرمز جهت درهم شکستن صفحه و تقسیم آن به اجزای پراکنده استفاده شد تا بدین وسیله نگاه بیننده را در کنترل گیرد.

در طول دهه ی 1920، حروف نگاری نوین را انشعابی غیرعادی از طراحی مرسوم و جاری می دانستند . اما سرانجام حتی همین شیوه حروفنگاری هم تبدیل به اصول و قواعدی شد که می شد در برابرش ایستاد و از آن سرپیچی کرد.

سمیه رمضان ماهی

بخش هنری تبیان


منابع:

سواد طراحی/ استیون هلر، کارن پومری/ ترجمه رضا علیزاده، ذوالفقاری، میرهادی زاده

تاریخ طراحی/ فیلیپ بی.مگز/ ترجمه ناهید اعظم فراست، فتح اله نوری

سی قرن طراحی گرافیک/ جیمز کرایگ، بروس برتون/ ترجمه ملک محسن قادری