فراخواندن قدیس متی

در هر شغل، موقعیت اجتماعی و درجه فهمی از دنیای اطرافمان که باشیم، گاهی اوقات دچار حالات روخی غریبی می شویم که درک آنها برای خودمان هم آسان نیست. این حالات روحی، از عشق گرفته تا افسردگی و خلا روحی ، گاهی باعث می شود که انچه در درونمان می گذرد را به گونه ای تخلیه کنیم که سر درونمان آشکار نشود. مخصوصا اگر انسانی درونگرا باشیم. این موضوع در انسانهای حساس تر به خصوص هنرمندان بیشتر است. در اینجا ما به دنبال این نیستیم  که حرفی که هنرمند می زند  ”‌ درست ”‌ است یا  ”‌ نادرست ”‌ بلکه به دنبال آن هستیم که بفهمیم چه می گوید. هر چند که در ”‌ خاصیت ”‌ داشتن این فهم هم محل مناقشه است. در هر صورت غرض از این مقدمه این بود که بگوییم تابلوهای کاراواجیو نیز حاصل یکی از این لحظات غریبی است که او ناچار شده است حرفش را در قالب یک پروژه کاری بیان کند.

ابتدا توضیحی کوتاه از زندگی و سبک هنری کاراواجو

میکل‌آنجلو مریسی دا کاراواجو  (29 سپتامبر 1571 - 18 ژوئیه 1610) یکی از هنرمندان ایتالیایی فعال در رم، ناپل، مالت و سیسیل در میان سال‌های 1593 و 1610 میلادی بود کاراواجیو چهرهء شاخص سبک باروک است. و در نوع نقاشی و تکنیک‌های استفاده از عوامل رنگ و فرم تحولاتی ایجاد کرد. موضوعات مورد نقاشی او را عمدتا مسایل مذهبی تشکیل می‌دهند. او شخصیتی خشن و تندخو داشت و زندگی پرحادثه‌ای را گذراند. او با شرکت در جنگها، دوئل‌ها، ارتکاب قتل، به زندان افتادن و فرارهای مکرر زندگی اش را پشت سر گذاشت. اما با وجود داشتن شخصیتی ناآرام و تغییرات پی در پی توانست پیشرفت کامل و یکپارچه‌ای در هنر نقاشی برای خود به دست آورد.

کاراواجیو یک نوآور خشن در نقاشی است که سبک رئالیسم قوی و عاری از انعطاف و تغییر شکل را ایجاد کرد سبکی که به بیان تضاد در احساسات این مرد پرداخت. ویژگی قابل توجه و منحصر بفرد آثار این نقاش مربوط به عنصر نور است. پیکره‌ها از یک پس زمینه تاریک و اغلب مبهم پدیدار می‌شوند. او هنرمندی بود که آرمان‌های کلاسیک را رد می‌کرد. او هنر و رستگاری را از میان خود مردم جستجو می‌کرد و به جای استفاده از سنت‌های گذشته نقاشی تنها با استفاده از نور تند و تاریکی‌های صحنه و افرادی که با اشاره و یا حالت خود به نوعی با بیننده ارتباط برقرار می‌کردند و حالتی روایی داشتند. او زندگی پر فراز و نشیبی داشت و در سن 39 سالگی در اثر ابتلا به مالاریای مارِما در پورتو ارکله جان خود را از دست داد. اما در همین مدت کوتاه آثار بسیار زیبا و با ارزشی را از خود به جای گذاشت.

تفسیر تابلو

یکی از مشهورترین آثار نقاشی کاراواجو، تابلوی "فراخواندن قدیس متی" است. "برای بزرگ تر دیدن تصویر بر روی آن کلیک کنید"

این تابلو که در سال 1600 میلادی به سفارش یک کلیسای فرانسوی ترسیم شده است داستان انتخاب شدن ”‌ متی قدیس ”‌ به عنوان یکی از 12 حواری عیسی است. داستان به این صورت است که عیسی در مسیری در حال عبور بود که ناگهان متی را می بینید که در آن زمان به عنوان مامور مالیات مشغول به کار بود و ناگهان به او می گوید ”‌ با من بیا ”‌ و او بدون هیچ حرفی دستور عیسی را اطاعت می کند.

در این تابلو شغل متی به عنوان مامور مالیات توسط چند سکه روی میز مشخص شده است.

نوری که از منبعی ناشناس می آید صورت عیسی را روشن کرده و جهت مسیر  مورد نظر او به سمت متی را روشن می کند.

حالت اشاره عیسی به سمت متی احتمالا ایده گرفته شده از کار میکل آنژ است.

و اما نکته جالب اینکه در این میان مشخص نیست که متی کدوم یک از دو شخصیت زیر می باشند.

در حالی که به نظر می آید که جهت نور و اشاره عیسی به سمت مرد نشسته با سر افکنده باشد در این میان مرد ریشو یه حالتی غریب هم به خود و هم به مرد نشسته اشاره می کند و حالتی تردید آمیز به وجود می آورد که با حالت دست های آنها بیننده را بیشتر سردرگم میکند.

این حرکت بیسیار هوشمندانه کاواجیو کل تابلو را به دو قسمت تقسیم می کند. می توان این دو قسمت را دنیوی و اخروی، یا شیطانی و روحانی نامگذاری کنید. در بخش منفی این تابلو مامور مالیات سری افکنده و نا امید داره که غم دنیا را بر دوش دارد و به جای عیسی مرد ژنده پوش عمل می کند که فرسوده و پلاسیده از گذر عمر است و جای عیسی را می گیرد. در قسمت مثبت داستان عیسی با ابهت و اطمینان اشاره به مرد ریشو می کند که در چشمانش برق امید را میتوان دید و گویی راه نجات را یافته است. در این میان حالت غریب نورپردازی که به جای اینکه از پنجره باشد ازمنبع نوری ناشناس می باشد به این وضعیت دامن می زند.

می توان گفت که این هم از آن حالات غریب نقاش بوده است، یعنی  چالش بین خوب و بد…