خودروی ساکت و کممصرف!
خودروی برقی دوگانه
خودرو برقی دوگانه نوعی خودرو است که با ترکیب نیروی ناشی از موتور درونسوز با منبع ذخیره انرژی الکتریکی موجب صرفهجویی در مصرف سوخت و کاهش آلودگی ناشی از خودروهای بنزینی و دیزل موجود در بازار میشود.
نیاز به خودرو برقی دوگانه از تولید
خودروهای دارای موتور درونسوز در حدود 100 سال میگذرد. با افزایش جمعیت جهان، تقاضا برای خودروهای سواری در دهه گذشته افزایش یافته که موجب افزایش تقاضا برای سوختهای فسیلی شدهاست. با توجه به بحرانهای مختلف انرژی (همانند بحران ناشی از گرانشدن قیمت نفت در دهه 70 میلادی)، نگرانیها در این رابطه بیشتر شد.
مشکل دیگری که در ارتباط با این افزایش تقاضای خودرو مطرح است، آلودگی است. اثر گازهای گلخانهای که موجب گرمایش زمین شدهاست، مسئلهای جدی برای دوران معاصر است. مراکز و نهادهای دولتی استانداردهای سختتری را برای مصرف سوخت و آلودگیهای ناشی از آن به تصویب رساندهاند. رسیدن به این استانداردها، با توجه به اینکه فناوری درونسوز پس از گذر 100 سال به رشد کاملی رسیدهاست، از طریق فناوریهای الکتریکی خودروها ممکن است که با کمک آن میتوان مصرف سوخت را بهبود داد و از آلودگیهای ناشی از خودرو کاست. خودروی الکتریکی چندگانه (HEV) برای برطرف کردن اشکالات خودروهای درونسوز و خودروهای الکتریکی با نیروی محرکه باتری طراحی شدهاست.
در یک خودرو هیبرید، توان نیروی محرکه از دو یا چند نوع منبع توان و ذخیره کننده انرژی قابل دسترس است که دستکم یکی از این منابع انرژی از انرژی الکتریکی استفاده میکند. فناوری برقی دوگانه با توجه به ماهیت خود که قابلیت کاهش اندازه موتور درونسوز و کاهش بارگذرای آن و بازیابی انرژی در هنگام ترمز بازتولید را دارد، میتواند مصرف سوخت و آلودگی را کاهش دهد. علاوه بر این، برقیهای دوگانه میتواند با عملکرد در مدهای مختلف کاری پاسخگوی توان درخواستی باشد که این ویژگی علاوه بر کاهش آلودگی تولید شده بر مشکل محدوده حرکتی محدود خودرو الکتریکی نیز فائق میآید.
نحوه فعالیت
موتورهای الکتریکی به عنوان وسیلهای برای بهینه کردن بازده درونسوزی و بازیابی انرژی جنبشی حاصل از ترمز و حرکت سرازیری خودرو عمل میکنند. موتور درونسوز میتواند هنگامیکه خودرو حرکت نمیکند یا سرعت آن پایینتر از آستانه از پیش تنظیم شدهاست، متوقف شود و به جای آن از موتور الکتریکی استفاده شود. عملیات درونسوزی با تنظیم کردن سرعت و گشتاور موتور محرکه بهینه میشود. موتور الکتریکی، در صورتی که موتور محرکه توانی بیش از توان درخواستی راننده تولید کند، از آن توان برای شارژ باتری استفاده میکند که از این انرژی ذخیره شده برای تولید توان اضافی هنگامیکه موتور محرکه توانایی تولید توان درخواستی را ندارد، استفاده میشود.
هیبریداسیون الکتریکی خودرو به روشهای زیر میتواند باعث بهبود مصرف سوخت میشود:
**موتور درونسوز به گونهای فعالیت میکند (از طریق کوچک شدن یا تکنیکهای کنترلی) که در یا نزدیک به نقطهای که بیشترین بازده را در زمان دارد، فعالیت کند.
**مقداری از انرژی که به صورت طبیعی در هنگام ترمز کردن هدر میرود، بازیابی میشود و در باتری ذخیره میشود.
**موتور هنگامیکه نیازی به آن نیست، مثلاً هنگامیکه خودرو در یک مسیر سراشیبی است یا متوقف است، خاموش میشود.
انواع ساختار در خودرو دوگانه
خودروهای دوگانه را میتوان به چهار زیر گروه سری، موازی، سری-موازی و پیچیده یا کمپلکس تقسیم کردکه این نامگذاریها به حالتیکه موتور درونسوز و موتور الکتریکی توان را به چرخها وارد میکند، باز میگردد.
خودرو دوگانه سری
در هیبرید سری، موتور درونسوز به یک ژنراتور توان وارد میکند. الکتریسیته تولید شده یا باتری را شارژ میکند و یا توان را به صورت مستقیم وارد موتور الکتریکی میکند.
بیشترین مزیت ترکیب دوگانه سری این است که توان خروجی موتور درونسوز به باتری وارد میشود که این گونه موتور میتواند اغلب به صورت ماندگار در حالتی که بیشترین بازدهی را دارد فعالیت کند که این گونه مصرف سوخت آن بهینه میشود. بدین خاطر که ICE میتواند در حالت بیشترین بازدهی فعالیت کند، آلودگی به صورت چشمگیری کاهش مییابد.
خودرو هیبرید موازی
ساختار هیبرید موازی اساساً از یک چرخه تولید همراه با منبع انرژی در موازات آن تشکیل شدهاست. در این ساختار موتور درونسوز همچنان به وسیله جعبه دنده به چرخها متصل است و با چرخش دندهها محدود میشود. در نتیجه بار ICE همچنان به طور مستقیم با توان درخواستی متغیر خودرو پیوند دارد، همچنین از سیستم الکتریکی نیز برای به حرکت درآوردن خودرو استفاده میشود و هنگامیکه به حداکثر نیرو نیاز است هر دو با همدیگر آغاز به انتقال نیرو به چرخ میکنند. در خودرو هیبرید موازی به دو محرک نیرو احتیاج است؛ موتور درونسوز و موتور الکتریکی. مزیت این ساختار بر ساختار هیبرید سری این است که از موتور درونسوز و همچنین از موتور الکتریکی کوچکتری برای ایجاد حداکثر عملکرد بهینه، تا زمانی که باتری تمام نشدهاست، میتوان استفاده کرد.
خودروی دوگانه سری-موازی
در ساختار دوگانه سری موازی، برای استفاده از مزایای هر کدام و رفع معایب آنها، ساختارهای هیبرید سری و هیبرید موازی ترکیب میشود، در این ترکیب یک المان مکانیکی اضافی در مقایسه با هیبرید سری و یک ژنراتور اضافی در مقایسه با هیبرید سری ضافه میشود. در این خودرو توان ایجاد شده در موتور درونسوز به دو بخش مکانیکی و الکتریکی تقسیم شده و بخش الکتریکی به گونهای کنترل میشود که این موتور در نقطه بهینه خود کار کند. این کار توسط بخش جداکننده توان صورت میپذیرد و بخش ذخیره انرژی (باتری)، انرژی الکتریکی حاصل از این کار را علاوه بر انتقال به موتور الکتریکی، ذخیره میکند.
نداشتن صدا در این خودرو ها خطری جدی است!!!
بر اساس قانون جدید آییننامه ترافیکی ایالات متحده (که اساس آییننامههای ترافیک بسیاری از کشورهای جهان از جمله ایران است) خوردوهای الکتریکی باید در سرعتهای کم، صدای بیشتری تولید کنند.
از نظر سازمان ایمنی ترافیک بزرگراههای آمریکا، ماشینهای جدید باید صدایی شبیه به ماشینهای کلاسیک قدیمی داشته باشند. خوردوهای هیبریدی و الکتریکی میتوانند به حدی آرام باشند که مردم خارج از ماشین صدای آنها را نشنوند. اما بر خلاف چیزی که تصور میشود، این حالت مطلوب نیست. لازم است که این خوردوهای آرام صدایی شبیه به «تر تر تر» از خود تولید کنند.
امید میرود که قانون جدید به جلوگیری از مرگ هزاران نفر از عابران پیاده و دوچرخهسواران کمک کند. اما این قانون میتواند مشکلی برای برخی از سنتهای قدیمی احتمالی باشد؛ مثل افرادی که زنگ گوشی تلفن همراه خود را شبیه به تلفنهای گردون قدیمی تنظیم کردهاند. این مسائل به ظاهر پیشپا افتاده میتواند شانس ما را برای تصور آنکه خودروها، جادهها و حتی شهرهای آینده ما میتوانند چگونه باشند از میان ببرد.
فرآوری:م.ح.اربابی فر
بخش دانش و زندگی تبیان
منابع: ویکی پدیا، خبر آنلاین