صرع پس لرزه زندگى زنان
صرع (EPILEPSY) عبارت است از اختلال یا از بین رفتن موقتى هشیارى كه به صورت ناگهانى رخ مى دهد و غالباً همراه با حركات عضلانى كه ممكن است به صورت حركت كوچك پلك ها ظاهر شود و یا با تكان هاى خیلى شدید همراه باشد و تمام بدن را در بر گیرد.
به طور كلى علل صرع را مى توان در دو گروه كلى زیر قرار داد:
1 - صرع اولیه (ایدیوپاتیك): كه اختلال مشخصى در سیستم عصبى مركزى وجود ندارد و اغلب زمینه ژنتیكى دارد.
2 - صرع ثانویه یا علامتى: كه با اختلال مشخص در سیستم عصبى مركزى تعریف مى گردد. در مجموع این دو گروه طیفى از ضربات ناگهانى سر، عفونت ها، تومورهاى مغزى، اختلالات متابولیك مغز، مشكلات زایمان و فاكتورهاى ژنتیك را در بر مى گیرند.
بعضى از زنان دریافته اند حملاتشان درست قبل یا در دوران قاعدگى شان رخ مى دهد. اكثر زنانى كه متوجه تأثیرات دوره قاعدگى در حملاتشان هستند، مى دانند كه در هر زمان دیگرى نیز ممكن است دچار حمله شوند، اما میزان بروز این حملات در حوالى زمان عادت ماهانه بیشتر است. هنگامى كه زنى نزدیك به دوران قاعدگى دچار حمله مى گردد، این نوع صرع به عنوان «صرع قاعدگى» شناخته مى شود. دلیل این مسئله هنوز به طور كامل روشن نیست، و ممكن است ناشى از تغییرات هورمون هاى جنسى (استروژن و پروژسترون) در زمان قاعدگى و یا در اثر افزایش مایعات بدن در این زمان باشد. براى بعضى از این افراد، افزودن برخى از داروها در هفته قبل از دوران قاعدگى مى تواند مفید باشد كه در هر حال انجام این كار باید طبق دستور پزشك صورت گیرد.
از آنجا كه امروزه روش هاى مؤثر جلوگیرى در دسترس است، داشتن فرزند به صورت امرى انتخابى درآمده است. زنان مبتلا به صرع مى توانند از همه روش هاى مرسوم جلوگیرى استفاده كنند كه متداول ترین آنها قرص ضدباردارى است. طبق شواهد موجود، قرص هاى ضدباردارى هیچگونه تأثیر نامطلوبى بر روى صرع ندارد. اما داروى ضدصرع مى تواند روى سوخت و ساز این قرص ها تأثیر بگذارد و اثر آن را كاهش دهد. یعنى مصرف همزمان قرص هاى ضدباردارى و داروى ضد صرع، مى تواند اثر قرص ضدباردارى را تا حدى كم كند. اگر داروهاى ضد صرع مصرف شده، حاوى آنزیم هاى القا كننده كبدى نباشد، قرص هاى ضدباردارى تركیبى با مقادیر كم هورمون استروژن، معمولاً اثر خوبى خواهند داشت. دیدن هر لكه خون بین عادت ماهانه مى تواند نشان دهنده این باشد كه مقادیر هورمون استروژن كافى نبوده است. در صورت مشاهده این رخداد باید احتیاط هاى لازم (استفاده همزمان از یك روش دیگر جلوگیرى از باردارى) به عمل آید. در چنین مواقعى احتمال دارد كه نیاز به افزایش استروژن وجود داشته باشد. در این شرایط، افزایش میزان بروز عوارض جانبى استروژن با مقادیر بالا، چندان در نظر گرفته نمى شود. چون در این وضعیت، قرص ضدباردارى با سرعت بیشترى توسط بدن از بین مى رود. حتى با وجود استفاده از تركیب با مقادیر بالاى استروژن، اثربخشى قرص ضدباردارى در مقایسه با زمانى كه بدون داروهاى القا كننده مصرف مى شوند، كاهش خواهد یافت. با این حال اثر آن با روش هاى دیگر قابل مقایسه است. مسائل مربوط به قرص هاى ضدباردارى با مقادیر پایین نباید در كل نشانه نامناسب بودن این قرص ها براى زنان تلقى شود. در همین حال در زمان تجویز قرص هاى ضدباردارى براى زنان مصروع، مى بایست عوامل خطرزاى دیگر نظیر سن، چاقى، افراط در سیگار و غیره را در نظر گرفت.
باردارى
براى یك زن مبتلا به صرع، ضرورت دارد قبل از باردارى و در دوران باردارى تحت نظر یك پزشك متخصص قرار گیرد. اگر زن مصروعى كه داروى ضد صرع مصرف مى كند، تصمیم به باردارى بگیرد، باید قبل از آن خوردن اسید فولیك مكمل (4 تا 5 میلى گرم در روز) را شروع كند، زیرا ثابت شده است كه مكمل اسید فولیك قادر است خطر به وجود آمدن اختلالات عصبى را در جنین كاهش دهد.
صرع و وراثت
دو عامل تعیین كننده پیشرفت صرع عبارت اند از:
میزان آمادگى شخص براى تشنج و نیز وجود سابقه صدمه مغزى. در صورت وجود شرایط مساعد كننده صرع، فرد مستعد ابتلا به این بیمارى است. همچنین هر شخص داراى یك «آستانه حمله» با سطح مقاومت مشخص نسبت به حملات است. آستانه حمله نشان دهنده میزان آمادگى شخص براى تشنج است. اگر آستانه حمله خیلى پایین باشد، یعنى آمادگى شخص براى تشنج زیاد است. در این صورت اغلب بیمار دچار حملات خود به خودى مى شود. اگر آستانه حمله بالا باشد، آنچنان كه در بیشتر مردم چنین است، آمادگى شخص براى تشنج كم است. چنین فردى به آسانى دچار تشنج نمى شود و تعدادى عوامل محیطى مانند صدمه به مغز لازم است تا حمله آغاز شود. این آستانه بخشى از آستانه ژنتیكى شخص است و به طور ژنتیكى قادر به انتقال به هر كودك است. بنابراین براى بروز صرع در هر فردى یك عامل ژنى لازم است. اما میزان بروز آن متغیر است. در بعضى خانواده ها ممكن است صرع در تعداد زیادى از افراد آن بروز كند و در خانواده اى دیگر تنها یك عضو مبتلا وجود داشته باشد. خطر وجود صرع در كودكى كه از والدین مصروع به دنیا مى آید بستگى به ماهیت صرع والدین و سطح آستانه حمله آنها دارد.اگر یكى از آنها مصروع باشد احتمال ابتلا به صرع در نوزاد افزایش مى یابد، اما میزان این افزایش اغلب كم است. اگر والدین هر دو مبتلا به صرع باشند، در آن صورت خطر بیشترى بچه را تهدید مى كند.
یائسگى
میانگین سن زنان براى پایان دوره هاى ماهانه و دوران بارورى، حدود پنجاه سالگى است. زنان در این زمان اغلب دچار گـُر گرفتگى و تغییر سریع حالات روحى مى شوند. براى گـُرگرفتگى و دیگر نشانه هاى مربوط به یائسگى، اغلب درمان به روش جایگزینى هورمون استروژن، توصیه مى شود. اگر با خوردن هورمون جنسى، كنترل حملات مشكل شود، باید قطع هورمون مدنظر قرار گیرد. مكمل هورمون استروژن اغلب براى پیشگیرى از كاهش كلسیم تجویز مى شود.
در بعضى از زنان، صرع مى تواند در این مرحله از زندگى پیشرفت كند. بعضى از زنان كه سال ها دچار حمله بودند ممكن است متوجه بهبودى یا از بین رفتن حملات در این زمان شوند.
*مطالب مرتبط:
