وقتی با دستهای خودتان مسموم میشوید
دیدهاید در این فیلمهای تاریخی یکی از آن شخصیتهای بدجنس و قدرت طلب کمی زهر در غذای شخصیت خوب داستان میریزد و او هم قاشق قاشق از آن میخورد و کمی بعد گلویش را میگیرد و نقش زمین میشود؟ به همین راحتی او را مسموم میکند.
اما همیشه قضیه آن قدر جدی و تراژیک نیست. بعضی وقتها خود ما باعث مسمومیت خودمان میشویم. در واقع خودمان را دچار مسمومیت غذایی میکنیم.
حالا هم که هوا در حال گرم شدن است بازار مسمومیت غذایی هم داغ میشود. برای آشنایی بیشتر با علائم و راههای پیشگیری از مشکل مسمومیت غذایی با ما باشید.
مسمومیت غذایی چیست؟
مسمومیت غذایی در بیشتر موارد عفونتی است که از طریق مصرف مواد غذایی آلوده به ویروسها، باکتریها و همچنین در موارد نادری قارچها و انگلها به وجود میآید. البته مسمومیت از طریق خوردن مواد سمی موجود در مواد غذایی هم دیده میشود.
علائم مسمومیت غذایی
بعد از مسمومیت با عامل بیماریزا معمولاً چند ساعت تا چند روز طول میکشد تا اولین علائم مسمومیت غذایی خود را نشان دهد. البته فاصلهی زمانی بین مسمومیت و بروز اولین علائم آن به نوع مسمومیت بستگی دارد.
اولین علائم مسمومیت غذایی از طریق ویروس بین 12 تا دو روز بعد خود را نشان میدهد. باکتریها چند ساعت تا 4 روز بعد از بلعیده شدن اثر خود را نشان میدهند. مسمومیت با ترکیبات سمی مانند ترکیبات شیمیایی میتواند شدید یا مزمن باشد. اثر این مسمومیت به نوع ترکیب شیمیایی خورده شده بستگی دارد. به عنوان مثال امکان دارد قارچها بیشتر به این ترکیبات شیمیایی مسمومیت زا آلوده باشند.
معمولاً مسمومیت غذایی خود را با دل درد و گرفتگی عضلات، حالت تهوع و مسمومیت، سرد درد، سرگیجه، اسهال و تب نشان میدهد. در مسمومیتهای شدید علائمی مانند مشکلات بینایی، لرز و رعشه نیز دیده میشود.
چگونه مسمومیت غذایی را تشخیص میدهند؟
در حالت کلی علائم بالینی که اشاره شد برای تشخیص مسمومیت غذایی کافی است. در صورتی که شک کرده باشید و یا این علائم در افراد حساستر مانند کودکان یا افراد سالخورده دیده شده باشد لازم است که فوراً به پزشک مراجعه کنید.
فقط پزشک میتواند احتمال ورم آپاندیس را رد کند چون معمولاً علائم این بیماری هم مانند مسمومیت غذایی است. گاهی پیش میآید که پزشک دستور آمایش مدفوع و یا آزمایش خون میدهد.
بعد از مسمومیت با عامل بیماریزا معمولاً چند ساعت تا چند روز طول میکشد
تا اولین علائم مسمومیت غذایی خود را نشان دهد. البته فاصلهی زمانی بین مسمومیت و بروز اولین علائم آن به نوع مسمومیت بستگی دارد
معمولاً بعد از استفراغ دستگاه گوارش به حالت استراحت در میآید. برای این که بدنتان دچار کمبود آب نشود یعنی به اصطلاح دهیدراته نشود حتماً آب زیادی بنوشید. اگر کمی اشتها داشته باشید میتوانید برنج یا مواد غذایی نشاسته ای میل کنید. اگر هوس چیز خاصی کردهاید خودتان را محروم نکنید.
توجه داشته باشید که معمولاً تشخیص مسمومیت از طریق مواد شیمیایی مانند سرب، نیترات و غیره دشوارتر است. در این موارد لازم است که یک بررسی غذایی اساسی انجام شود.
چند توصیه برای پیشگیری
* روی انگشتهای ما باکتریهایی زندگی میکنند که معمولاً بی خطر هستند اما میتوانند خطر آفرین شوند. علاوه بر این باکتریها، میکروبهای دیگری نیز روی دستهای ما وجود دارند. برای همین لازم است که قبل از آشپزی و یا صرف غذا دستهایتان را بشویید. زمانی که بین آشپزی یا غذا کارهای دیگری مثل باز کردن بسته بندی مواد غذایی یا جواب دادن به تلفن و غیره انجام میدهید نیز بهتر است دوباره دستهایتان را بشویید.
* یک باکتری بیرحمی با نام سالمونلا وجود دارد که بیشتر در گوشتها، تخم مرغ، محصولات غذایی درست شده از تخم مرغ پیدا میشود. لازم است که تعداد زیادی باکتری یکجا جمع شود تا مسمومیت ایجاد کند. باید بدانید که باکتریها خیلی زود در هوای محیط تکثیر میشوند. برای همین لازم است که از قرار دادن این مواد غذایی در هوای گرم محیط خودداری کنید.
* از یک کهنه برای پاک کردن همهی میزها و روی اپن آشپزخانه استفاده نکنید. روی میز غذاخوری را با آب جوش پاک کنید تا میکروبهای احتمالی از بین بروند.
* مواد غذایی کنسروی را بعد از باز کردن از کنسرو خارج کرده و داخل ظرف دیگری نگهداری کنید. از خرید کنسروهایی که ضربه دیده و یا باد کردهاند خودداری کنید.
* مواد غذایی باز را از جاهایی خریداری کنید که به بهداشت و سلامت آنها اعتماد دارید. به خصوص در خرید محصولات لبنی دقت بیشتری داشته باشید.
* گوشت خام یا کمتر پخته شده میتواند باعث انتقال میکروبها شود. برای همین حتماً گوشت را به خوبی بپزید.
* اگر ماهی خام یا همان سوشی یا غذاهای دریایی بد طبخ شوند و یا بد نگهداری شوند میتواند حاوی ویروس یا مواد سمی باشند و مسمومیت ایجاد کنند. اگر باردار هستید از مصرف این قبیل غذاها خودداری کنید.
* اگر از آشامیدنی بودن آب در برخی از مناطق ناشناخته مطمئن نیستید از نوشیدن آن آب خودداری کنید.
* اگر در مورد سمی نبودن قارچی مطمئن نیستید از مصرف آن جدا خودداری کنید.
* میوه ها و سبزیجات را با دقت زیادی بشویید تا باقیماندهی سموم آفتکشها تا حد امکان پاک شوند.
فاطمه مهدی پور
بخش تغذیه و آشپزی تبیان
مطالب مرتبط:
مسمومیت غذایی و 7 منبع احتمالی آن
7 توصیه برای پیشگیری از مسمومیت غذایی
پیشگیری از مسمومیت غذایی در تابستان