سلول گیاهی
پیکر گیاهان از تعدادی اجزای میکروسکوپی کوچک به نام سلول ساخته شده است. به بیان دیگر سلول ها واحد های عملکردی و ساختاری پیکر گیاان و دیگر موجودات زنده هستند. اندازه و شکل سلول ها بر اساس عملکردشان، شرایط محیطی و نیازهای موجودات زنده بسیار متنوع است. برخی از موجودات زنده تک سلولی هستند، در حالی که بقیه چند سلولی بوده و اشکال پرسلولی را تولید می کنند.
ساختار سلول
پروتوپلاست هر سلول دارای احزای پروتوپلاسمی و غیر پروتوپلاسمی می باشد. اجزای پروتوپلاسمی بیا زنده شامل هسته، میتوکندری، پلاستید ها، شبکه آندوپلاسمی، لیزوزوم ها، اسفروزوم ها، میکروتوبول ها و دستگاه گلژی هستند. در حالی که واکوئل ها، محصولات غذایی، محصولات ترشحی و محصولات زاید اجزای غیر پروتوپلاسمی را تشکیل می دهند.
به طور کلی هر سلول گیاهی دارای سه ناحیه ی مشخص دیواره، سیتوپلاسم و هسته است. مجموع هسته و سیتوپلاسم را پروتوپلاسم می گویند که توسط غشاء ظریفی به نام غشاء سیتوپلاسمی احاطه شده است.
یک سلول گیاهی با داشتن دیواره سلولی، پلاست ها و واکوئل حجیم در زمان بلوغ، از یک سلول جانوری قابل تشخیص است.
دیواره سلول
دیواره ی سلولی در اطراف سلول های گیاهی موجب استحکام و پایداری این سلول ها می شود. این دیواره از سه بخش متفاوت ساخته شده است. تیغه میانی،دیواره ی اولیه و دیواره ی ثانویه (پسین).
این لایه با رسوب مواد پکتیکی در زمان تقسیم سلول، تشکیل می شود. تیغه ی میانی از پکتات های کلسیم و منیزیم ساخته شده است. باحل شدن این لایه به کمک آنزیم های پکتولیتیک دو سلول از هم جدا می شوند. این فرایند طی رسیدن و نرم شدن میوه دیده می شود.
نخستین لایه سلول، دیواره اولیه است که به وسیله پروتوپلاسم ساخته می شود.
دیواره ی اولیه در اطراف سلول های جوانی که در حال رشد طولی هستند، نازک و قابل کشش می باشد. این دیواره از همی سلولز، سلولز و ترکیبات پکتیکی ساخته شده است. همی سلولز و ترکیبات پکتیکی نسبت به سلولز درصد بیشتری ازترکیبات دیواره ی اولیه وجود دارد.
دردیواره ی اولیه، میکروفیبریل های سلولزی، در ابتدا بر محور رشد طولی سلولی عمود هستند و به تدریح با فشار تورژسانس ناشی از گسترش دستگاه واکوئلی به حالت مورب و در نهایت موازی با محور رشد سلول، قرار می گیرند.
دیواره اولیه، دیواره اصلی در اطراف سلول های مریستمی، سلول های پارانشیمی و ... می باشد.
این دیواره بعد از دیواره ی اولیه به طرف پروتوپلاسم تشکیل شده و موجب سختی دیواره می شود. این دیواره اساسا سلولزی است. میزان همی سلولز در این دیواره کمتر از دیواره اولیه است. در یک دیواره پسین متداول، سه لایه مشخص با آرایش متفاوتی از میکروفیبریل ها و ماکروفیبریل های سلولزی وجود دارد.
تبادل مواد بین دو سلول مجاور به هم در مکان هایی به نام پلاسمودسماتا صورت می گیرد. در محل پلاسمودسماتا محتویات سلول های مجاورد در ارتباط با یکدیگر قرار می گیرند.
عملکرد دیواره، دیواره سلول در شکل دهی به سلول و حفظ محتویات سلولی دخالت دارد. دیواره با داشتن همی سلولز ها و در نتیجه تشکیل اولیگوساکارین دارای نقش ایمنی در برابر عوامل بیماری زا می باشد. دیواره همچنین در حفظ آب سلول نقش دارد.
