تبیان، دستیار زندگی
وقتی تو عصبانی می شوی و با حرف هایت دیگران را می رنجانی، چنین اثری بر قلبشان می گذاری، تو می توانی چاقویی در دل انسانی فرو كنی و آن را بیرون بیاوری، اما هزاران بار عذر خواهی هم نمی تواند زخم ایجاد شده را خوب كند.
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

بدتر از زخم شمشیر!!

کنایه


وقتی تو عصبانی می شوی و با حرف هایت دیگران را می رنجانی، چنین اثری بر قلبشان می گذاری، تو می توانی چاقویی در دل انسانی فرو كنی و آن را بیرون بیاوری، اما هزاران بار عذر خواهی هم نمی تواند زخم ایجاد شده را خوب كند.....


به هیچ ز مرهم راحت نکو نخواهد شد

میانه ی تو و او گر زبان زدی زخمش

به غیر صحبت سنگ و سبو نخواهد شد

نقل می کنند در روزگاری بچه شروری بود که اطرافیانش را با سخنان زشتش ناراحت می كرد. روزی پدرش جعبه ای پر از میخ به او داد و گفت: هر بار كه كسی را با حرف هایت نارحت كردی، یكی از این میخ ها را به دیوار انبار بكوب.

روز اول پسرک بیست میخ به دیوار كوبید، پدر از او خواست تا سعی كند تعداد دفعاتی كه دیگران را می آزارد، كم كند. پسرک تلاش خود را كرد و تعداد میخ های كوبیده شده به دیوار روز به روز كمتر می‌شد. روز دیگر پدرش به او پیشنهاد كرد تا هر بار كه توانست از كسی بابت حرف هایش معذرت خواهی كند، یكی از میخ ها را از دیوار بیرون بیاورد.

روزها گذشت تا این كه یک روز پسرک پیش پدرش آمد و با شادی گفت: بابا، امروز تمام میخ ها را از دیوار بیرون آوردم! پدر دست پسرش را گرفت و با هم به انبار رفتند، پدر نگاهی به دیوار انداخت و گفت: آفرین پسرم! كار خوبی انجام دادی، اما به سوراخ های دیوار نگاه كن ... دیوار دیگر مثل گذشته صاف و تمیز نیست، وقتی تو عصبانی می شوی و با حرف هایت دیگران را می رنجانی، چنین اثری بر قلبشان می گذاری، تو می توانی چاقویی در دل انسانی فرو كنی و آن را بیرون بیاوری، اما هزاران بار عذرخواهی هم نمی تواند زخم ایجاد شده را خوب كند.

این داستان معروف و جالب را شاید شنیده و خوانده اید ولی از آن مطالبی است که تکرارش مفید است، متأسفانه در جامعه اسلامی خود شاهدیم که افراد چگونه با زخم زبان یکدیگر را نیش می زنند و گاهی شدت این نیش ها به حدی است که او را به کلی نابود و زمینگیر می کند. از اینجاست که می گویند: زخم زبان بدتر از زخم شمشیر است، چرا که زخم شمشیر خوب می شود اما زخم زبان را التیامی نیست. در کلامی از مولای متقیان حضرت علی علیه السلام می خوانیم: ضرب اللّسان أشدّ من ضرب السّنان،(1) زخم زبان از زخم نیزه بدتر است، زخـم زبـان یک گـونـه از مـردم آزارى اسـت ؛ یـعـنـى سـخـنـى بـر زبـان آوریـم كـه شـخص مقابل را برنجاند. در کلامی دیگر از امیر مۆمنان آمده: طعن اللسان أمض من طعن السنان، زخم زبان از زخم نیزه عمیق تر است.(2)

مهارت های ارتباطی کم، افکار منفی، آستانه تحمل پایین، پرخاشگر و اضطراب دلایلی هستند که منجر به زخم زبان یا متلک پرانی می‌شوند. باید دانست که آزار و اذیت مۆمن در اسلام حرام است و به طور كلی شكستن دل انسان مۆمن كه به تعبیر روایات، احترام او از كعبه بیشتر است، دارای آثار وضعی و جانبی فراوانی است

بنابراین، نباید به خود اجازه داد كه كسى را شماتت كرده و نیش و کنایه زد، چرا که دنیا دار مکافات است و از مکافات عمل نباید غفلت کرد.

امام حسین علیه السلام فرمود:

زبان آدمیزاد ، هر روز به اعضاى او نزدیک مى شود و مى گوید: چگونه اید؟ آنها مى گویند: اگر تو ما را به خودمان واگذارى، خوب هستیم و مى گویند: از خدا بترس و كارى به ما نداشته باش: و او را سوگند مى دهند و مى گویند: ما فقط به واسطه تو پاداش مى یابیم و به واسطه تو، مجازات مى شویم.( بحارالأنوار، ج71، ص278، ح14)

امام باقرعلیه السلام فرمود:

درباره این گفته خداوند كه «با مردم به زبان خوش سخن بگویید» فرمود: بهترین سخنى كه دوست دارید مردم به شما بگویند، به آنها بگویید، چرا كه خداوند، لعنت كننده، دشنام دهنده، زخم زبان زن بر مۆمنان، زشت گفتار، بد زبان و گداى سمج را دشمن مى دارد. (امالى صدوق، ص 326)

این كـه فردى اشک عروس خود را با نیش زبان درآورد یا عروس ، اشک مادر شوهر خود را درآورد و بـا نـیـش زبـان هر یك دیگرى را برنجاند، هنر نیست ، هنر مرهم بر زخم گذاشتن اسـت ؛ هنر، تحمل یكدیگر و سكوت است . این گونه كارها عقوبتش در همین دنیا دامن آدمى را مـى گـیـرد و كسى بر آدم مسلط خواهد شد كه همین بلا را بر سرش درآورد؛ زیرا دنیا دار مكافات است و از مكافات عمل غافل مشو.

زخم زبان از زخم نیزه بدتر است، زخـم زبـان یک گـونـه از مـردم آزارى اسـت ؛ یـعـنـى سـخـنـى بـر زبـان آوریـم كـه شـخص مقابل را برنجاند. در کلامی دیگر از امیر مۆمنان آمده: طعن اللسان أمض من طعن السنان، زخم زبان از زخم نیزه عمیق تر است

دلایل زخم زبان زدن

اکنون ببینیم چه عواملی باعث می شود بعضی افراد عادت به زخم زبان پیدا کنند، به نظر می رسد افرادی که مهارت‌های ارتباطی و قدرت جذب ضعیف دارند، گرفتار این بیماری می‌شوند، آنکه می داند با مخاطب خود چطور ارتباط برقرار کند و چطور دیگران را مجذوب خود کند زخم زبان نمی زند. بنابراین مهار ت های ارتباطی کم، افکار منفی، آستانه تحمل پایین، پرخاشگر و اضطراب دلایلی هستند که منجر به زخم زبان یا متلک پرانی می‌شوند. باید دانست که آزار و اذیت مۆمن در اسلام حرام است و به طور كلی شكستن دل انسان مۆمن كه به تعبیر روایات، احترام او از كعبه بیشتر است، دارای آثار وضعی و جانبی فراوانی است و دلی كه شكست به سادگی التیام نمی یابد و جبران آن دشوار است؛ پس در مرحله اول باید انسان مراقب باشد دل كسی را نشكند و قلبی را جریحه دار نسازد و اگر خدای ناخواسته این اتفاق افتاد، باید به سرعت جبران و تلافی كند و دل شكسته را التیام بخشد و آن را به دست آورد.

پی نوشت ها:

1. بحارالانوار، ج 68، ص 286

2. غرر الحكم ، ص 223

فرآوری : محمدی             

بخش اخلاق و عرفان اسلامی تبیان


منابع: سایت رهروان ولایت

سایت دارالحدیث

مرکز ملی پاسخگویی به سؤلات دینی

مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.