مواردی که می‌توان بجای غسل، تیمم کرد!
برای تحصیل طهارت ظاهری (پاک کردن چیزهای نجس) تیمم کافی نمی باشد. بنابر این اگر جایی از بدن نجس باشد، برای نماز باید حتماً آن را با آب تطهیر کرد و تیمم جایگزین آب نمی شود که بدن را پاک کند و این را هم می دانیم که نماز با بدن نجس باطل است مگر اینکه تا آخر وقت نماز، آب پیدا نشود و انسان ناچار باشد که با بدن نجس نماز بخواند.
در این مقاله سه سوال در مورد تیمم را مطرح کرده و بررسی می کنیم:
سوال: اگر دستمان نجس باشد و آب هم نداشته باشیم آیا تیمم کافی است؟
این سۆال دارای ابهامی است که ما برای رفع ابهام آن را در دو بخش بررسی می کنیم:
1. این که منظور از تیمم، تیمم به جای وضو و برای ورود به نماز باشد.
2. این که بخواهیم با تیمم دست نجس ما پاک شده و نجاست از آن برطرف شود.
در مواردی که امکان وضو یا غسل نباشد، برای تحصیل و به دست آوردن طهارت باطنی خداوند متعال تیمم را قرار داده است از همین جهت در صورت در دسترس نبودن آب تیمم بدل از وضو یا غسل کافی است.
اما برای تحصیل طهارت ظاهری (پاک کردن چیزهای نجس) تیمم کافی نمی باشد. بنابر این اگر جایی از بدن نجس باشد، برای نماز باید حتماً آن را با آب تطهیر کرد و تیمم جایگزین آب نمی شود که بدن را پاک کند و این را هم می دانیم که نماز با بدن نجس باطل است مگر اینکه تا آخر وقت نماز، آب پیدا نشود و انسان ناچار باشد که با بدن نجس نماز بخواند.
سوال: در چه مواردی تیمم بدل از غسل جنابت برای نماز کافی است؟
در مواردی می توان به جای غسل تیمم کرد(توضیح المسائل (المحشى للإمام الخمینی)، ج1، ص: 365) از جمله:
1. در جایی که آب در اختیار نداشته باشد .
2. وقت کافی برای غسل نداشته باشد و غسل کردن موجب قضا شدن نماز او می شود.
3. آب برای بدن او ضرر داشته باشد یا بیماری او را طولانی می کند و ...
در این موارد می توان به جای غسل تیمم بدل از غسل کرد. اما اگر کسی به دلیل خجالتی بودن نمی تواند غسل کند، نمی‌تواند در اول وقت تیمم کرده و نماز بخواند! چنین شخصی باید بدن خود را آب بکشد (قسمت هایی را که نجس شده است.) و صبر کند تا آخر وقت یعنی زمانی که فقط به اندازه تیمم و خواندن نماز(به صورت مختصر و اکتفاء به واجبات نماز) وقت داشته باشد و در آن موقع تیمم کرده و با تیمم نماز بخواند. ناگفته نماند که به خاطر این که عمداً نماز خود را به تأخیر انداخته و فرصت غسل کردن را از خود سلب کرده است، مرتکب کار حرامی شده و معصیت کرده است. ولی نماز او صحیح است. (توضیح المسائل (المحشى للإمام الخمینی)، ج1، ص: 377 مسأله 679 : "اگر عمداً نماز را به قدرى تأخیر بیندازد که وقت وضو یا غسل نداشته باشد، معصیت کرده، ولى نماز او با تیمّم صحیح است. اگر چه احتیاط مستحبّ آن است که قضاى آن نماز را بخواند.")
سوال: آیا چیزهایی که وضو و غسل را باطل می کند تیمم بدل از آن دو را هم باطل می کند؟
مراجع عظام تقلید در این زمینه فرموده اند:
"چیزهایى که وضو را باطل مى‌کند، تیمّم بدل از وضو را هم باطل مى‌کند و چیزهایى که غسل را باطل مى‌نماید، تیمّم بدل از غسل را هم باطل مى‌نماید." (توضیح المسائل (محشى - امام خمینى)، ج1، ص 393، م720)
فرآوری: آمنه اسفندیاری
بخش احکام اسلامی تبیان
منابع:
سایت اسلام کوئیست
توضیح المسائل امام خمینی(ره)
