گیاه شناسی چیست؟
انسان از دیر باز به گیاهان علاقه و وابستگی داشته است. از گیاهان به عنوان غذا، سرپناه، پوشش و مصالح برای ساختن ابزار بهره می گرفته. هم چنین توانسته است خواص شفا بخش بعضی گیاهان را تشخیص داده و لذا به پرورش گیاهان برای کاربرد های دارویی مبادرت ورزد.
هم چنین مردم در عهد باستان زیبایی حیات گیاهی را درک مر کردند. مثلا آشوری ها حدود 4000 سال پیش باغ های زینتی در آسیای غربی داشتند.
اما ظاهرا یونانیان باستان نخستین کسانی بودند که مطالعه ی گیاهان را به شکل یک علم در پیش گرفتند.
گیاه شناسی به بیان ساده، مطالعه ی گیاهان است. علم شناخت و مطالعه ی شکل هایی از حیات، که ریشه دارند و حرکت نمی کنند. البته چنان چه به مطالعه ی دقیق تر بپردازیم مشخص می گردد که چنین تعریفی تا حد بسیار زیادی ساده نگری است.
مثلا خزه ها جزو گیاهان به شمار می روند. اما این گیاهان در مراحل اولیه زندگی به صورت رشته هایی نخ مانند هستند که به برخی از آبزیان، یعنی جلبک ها شبیهند.
گیاه شناسی با حقایقی سرو کار دارد که برای ما اهمیت زیادی دارند. زیرا گیاهان برای حیات روی کره ی زمین ضروری اند. همه ی آن چه می خوریم، سبزی ها، گوشت یا حتی بستنی، مستقیم یا غیر مستقیم به گیاهان مربوطند. گذشته از این، گیاهان سبز، تنها منبع اکسیژن جو زمین هستند.
موضوعاتی که گیاه شناسان مطالعه می کنند گستره از کوچک ترین باکتری ها تا بزرگ ترین موجود زنده ی روی کره زمین یعنی درخت عظیم سکویا sequoia یا درخت غول را در بر می گیرد.
به طور کلی گیاه شناسی نیز مانند اکثر علوم رشد یافته است و چندین زمینه ی مجزا را در بر می گیرد من جمله رده بندی
در رده بندی گیاهان را طوری مرتب می کنند که بازتاب روابط تکاملی شبیه شجره ی خانوادگی باشد.
ریخت شناسی
به ساختار و شکل گیاهان می پردازد.
فیزیولوژی
فیزیولوژی گیاهی به کارکرد ها و فعالیت های درونی گیاهان می پردازد. یعنی این که گیاهان چگونه جوانه می زنند، رشد می کنند، تولید مثل می کنند و می میرند.
آسیب شناسی
بیماری گیاهی در کانون توجه گیاه شناسان است که در گیاه پزشکی تخصص دارند.
بوم شناسی
بوم شناسی گیاهی، زیر رشته ای در گیاه شناسی است که کنش های بین گیاهان و محیط پیرامونشان را بررسی می کند.
باکتری شناسی
ارگانیسم های تک یاخته که باکتری نام دارند، موضوع تحقیق در این رشته هستند. بعضی باکتری شناسان فرآیند های حیات باکتری ها و بعضی بیماری های باکتریایی مانند سل و کزاز و .... و دانشمندان دیگر نیز کاربردهای مفید باکتری ها، مانند نقش باکتری ها در تجزیه ی ماده ی آلی یا کاربرد باکتری ها در صنایع غذایی، انرژی و دارو سازی را مطالعه می کنند.
در سال های اخیر، باکتری شناسان توانسته اند باکتری ها را برای پاک سازی بی خطر و سریع پسماند های خطرناک به کارگیرند. با مهندسی ژنتیک، باکتری ها نقش بی شمار دیگری در پژشکی و صنعت پیدا کرده اند.
دیرین گیاه شناسی
دیرینه شناسان گیاهی با استفاده از بقایای سنگواره شده ی برگ ها، دانه ها، هاگ ها و مواد گیاهی دیگر، گیاهان کامل را چنان که در گذشته ی دور می روییدند بازسازی می کنند.
سپس با این سوابق سنگواره ای جزییات توالی تاریخی و تکاملی گیاهان روی کره ی زمین را مشخص می کنند.
گیاه شناسی اقتصادی
گیاهانی که ارزش اقتصادی مفید دارند یا گیاهانی که برای جامعه خطرناکند، در کانون توجه گیاه شناسی اقتصادی قرار دارند. گیاه شناسان اقتصادی به طور کلی گیاهانی را مطالعه می کنند که منابع مهم غذا، دارو، چوب و الیافند. بسیاری از کوشش هایی که برای افزایش محصول یا محدود کردن آفات انجام می شود، مستلزم داده های گیاه شناسان اقتصادی است.
قوم گیاه شناسی
قوم گیاه شناسان استفاده ی جوامع بدوی از گیاهان را هم در حال و هم در گذشته ی دور مطالعه می کنند. چنین پژوهش هایی، از تاریخ نحوه ی استفاده ی نیاکان ما از گیاهان، بینشی ارزشمند به ما می دهد. بسیاری از این دانشمندان می کوشند گیاهانی را که خواص دارویی نیرومند یا سایر خواص آن ها در طول قرن ها فراموش شده است را کشف یا دوباره کشف کنند.
