حسابِ نزدیك، مردمِ بی‌خیال!!
مقدمه:
می دانیم که شروع روز دانش آموزان با یک برنامه صبحگاهی مناسب علاوه بر پرورش روح معنوی دانش آموزان، در بالا بردن سطح آموزشی آن ها از لحاظ یادگیری تاثیرگذار است.
به عنوان مثال اگر معلم پرورشی مدرسه بتواند هر هفته یک کلاس را برای برگزاری برنامه های صبحگاه مدرسه انتخاب و هدایت نماید:
اول: تمام دانش آموزان طبق استعداد خود در امور و انجام برنامه ها مشارکت می نمایند.
دوم: طبق ایام اله برای پیدا کردن مطالب مناسب روز اجرای برنامه به دنبال مطالبی از قبیل شعر، مقاله، طنز و غیره هستند.
سوم: مراسم آغازین مدرسه از یکنواخت بودن و احیاناً خسته کننده بودن به پویایی و سرشار بودن تبدیل می شود.
یکی از کارهایی که در اکثر مدارس کشور عزیزمان انجام می شود، خواندن آیاتی از قرآن مجید می باشد، در این زمینه چنان چه دانش آموزان بتوانند علاوه بر شنیدن آیات، با مفاهیم متعالی این معجزه الهی آشنا شوند، بی شک به هدف والای نزول وحی رهنمون گشته ایم.
در این راستا، مرکز یادگیری جهت غنی سازی برنامه های صبحگاه مدارس، به بررسی و تفسیر برخی از آیات قرآن پرداخته است. در این قسمت سعی شده، تفسیر به زبان ساده و قابل درک برای دانش آموزان ارائه گردد.
در این مقاله آیات سوره انبیا، مورد بررسی قرار می گیرد...
آیات سوره ی انبیا از صفحه ی 322، مربوطه توسط یکی از دانش آموزان قرائت شود.
شما می توانید برای شنیدن فایل صوتی آیات این صفحه کلیک نمایید.
جهت دریافت فایل صوتی آیات فوق، کلیک کنید.
سوره ی انبیاء كه با آغاز آن، جزء هفدهم قرآن نیز شروع خواهد شد، چنان كه از نامش پیداست، سوره ی پیامبران است. چرا كه نام شانزده پیامبر، بعضی، با ذكر فرازهایی از حالاتشان و بعضی، تنها به‌صورت اشاره، در این سوره آمده است. عِلاوه بر اینها، دو پیامبر دیگر نیز كه پیامبراسلام و حضرت مسیح(ع) باشند، نامشان صریحاً در این‌سوره، برده نشده، ولی پیرامون آن ها سخنی‌آمده است.
از پیامبر(ص) در فضیلت تلاوت این‌سوره نقل شده: هركس سوره ی انبیاء را بخواند، خداوند در محاسبه ی اعمالش در روز قیامت سخت گیری نخواهد كرد و هر پیامبری كه نام او در قرآن ذكر شده، با او مصافحه كرده و بر او سلام می‌فرستد.
در روایت دیگری از امام صادق(ع) می‌خوانیم: هركس سوره ی انبیاء را از روی عشق و علاقه بخواند، با همه ی پیامبران در باغ‌های پرنعمت بهشت، رفیق و همنشین می‌گردد و در زندگی دنیا نیز در چشم مردم، پر ابّهت خواهد بود.
عبارت از روی عشق و علاقه در این‌حدیث، در واقع كلیدی است برای فهم معنای روایاتی كه در زمینه ی فضیلت سُوَر قرآن به ما رسیده. یعنی، هدف، تنها تلاوت و خواندن الفاظ نیست، بلكه عشق به محتواست و مسلّماً عشق به محتوا بدون عمل معنا ندارد و اگر كسی چنین ادّعا كند كه من عاشق فلان سوره‌ام، امّا عملش بر ضدّ مفاهیم‌آن باشد، دروغ می‌گوید.
بارها گفته شده كه قرآن، كتاب عقیده و عمل است و خواندن مقدّمه‌ای است برای اندیشیدن و سپس، ایمان و عمل.
و امّا ده آیه ی نخستین این‌سوره كه در صفحه ی 322 آمده، با یك هشدار به ما مردم آغاز می‌شوند؛ هشداری تكان‌دهنده.
آیه ی نخست می‌فرماید: «مردم حسابشان نزدیك شده، درحالی كه آن ها با غَفلتی عجیب، ازآن روی‌گردانند!» و اصلاً اعتنایی به نزدیك‌شدن روز حسابشان نمی‌كنند.
آیا این‌هشدار قرآن، كافی نیست كه ما را بیداركند و به تفكّر وا دارد كه به حساب كار خود برسیم و برای روز حساب آماده شویم؟!
مگر چقدر می‌خواهیم در دنیا بمانیم؟! و اصلاً ماندن چه فایده‌ای دارد؟ ماندنی كه به دنبالش ایمان به حساب و آماده‌سازی خود دركار نباشد، چه ارزشی دارد؟ خوردن است و خوابیدن و زندگی حیوانی‌داشتن!!
خواجه را بین‌كه از سحر تا شام دارد اندیشه ی شراب و طعـام
شكم از خوشدلی و خوشحالی گاه، پر می‌كند گهی خالـی!
فـارغ از خُلـد و ایمـن از دوزخ جای او مزبله است یا مَطبَخ
در مطبخ، پر و در مزبله خالی می‌كند! آیا این، زندگی انسانی است؟! آیا انسان برای همین آمده كه خانه ی خوب بسازد و مَركب خوب سوار شود و لباس فاخر بپوشد و غذای خوب بخورد و بعد، بمیرد و طعمه ی مار و مورگردد؟ این، زندگی حیوانات است.
تازه، حیوان هم چنین نیست. حیوان، طبق غریزه‌ای كه خدایش در وجودش قرار داده، عمل می‌كند و هیچ نعمتی از نعمت‌های خالقش را ضایع نمی‌كند. این‌انسان، اَضَلّ از حیوان است كه نعمت بزرگ خالقش، یعنی عقل و فكر را كه سرمایه ی عظیم برای به‌دست آوردن مقامات عالی انسانی است، زیر پا می‌گذارد و خود را به تباهی ننگینی می‌كشانَد. و لذا خداوند، درباره‌اش فرموده: اینان، مانند چهارپایان، بلكه گمراه‌ترند.
حال، فریاد قرآن بر سر این آدم نمایان بلند است كه روز حسابشان به آن ها نزدیك شده، ولی آن ها در حال غفلت و بی‌خبری به‌سر می‌برند.
جالب توجّه، این‌كه در این آیه،كلمه ی غفلت، با تنوین تفخیم آمده و فراگیری آن را نشان می‌دهد كه گویی غفلت، سراپای وجودمان را در برگرفته و اصلاً توجّهی نمی‌كنیم و به این‌فكر نمی‌افتیم كه بفهمیم هدف از خلقت ما چه بوده؟ از كجا آمده‌ایم و به‌كجا می‌رویم؟ تازه، ممكن است از شنیدن این سخنان نیز ناراحت شویم!
درحقیقت، از نظر قرآن كریم، منشأ تمام ضلالت‌ها و گمراهی‌ها، نسیان و به فراموشی سپردن روز حساب است. و لذا این آیه، مسأله ی حساب را به یادمان آورده و می‌گوید: مردم، از حسابشان در حال غفلتند!
ما هم كه مدّعی اعتقاد به روز حساب می‌باشیم، اگر خوب، افكار و اعمال خود را مورد تجزیه و تحلیل قرار دهیم، خواهیم دیدكه مشكل اصلی ما، در همین است كه مسأله ی روز حساب، باورمان نشده و عملاً در زمره ی اعراض كنندگانیم كه می‌فرماید: مردم، براساس غفلتی كه گریبان گیرشان شده، از روز حساب در حال اعراضند و عملاً ازآن روی‌گردان.
حاصل، این‌كه قرآن روی مسأله ی قیامت، تأكیدات فراوان دارد و تمام همّش، این است كه از خلال آیات آسمانی‌اش، جمال و شكوه بی‌پایان بهشت و گردنه‌های پرسوز وگداز جهنّم را نشان ما دهد تا عشق به جمال بهشت و ترس از عَقَبات جهنّم را در دل بنشانَد و حالت خوف و رجا در قلب‌ها ایجاد كند تا ما مردم، برای رسیدن به آن زندگیِ غرق در سرور و نشاط ابدی، در اصلاح عقاید و اخلاق و اعمال خود بكوشیم و برای مصونیّت از عذاب‌های جهنّم، ازگناهان بپرهیزیم و مَآلاً داخل در زمره ی وَ الَّذینَ‌آمَنوا وَ عَملُوا الصّالحات، گشته و سرانجام، اُولئكَ أصحابُ الجَنَّه هُم فیها خالدون، بشویم.
حال، آیا انصافاً حیف نیست كه انسان عاقل، حیات ابدی و سعادت سرمدی را با این دنیای فناپذیر زودگذری كه هر نوشش، با هزاران نیش توأم می‌باشد، مبادله‌كند؟!
خدا به ما رشد عقلی بدهدك ه در حسابِ به این روشنی، اشتباه نكنیم؛ سراب را به‌جای آب نگیریم و طلا را به‌كلوخ نفروشیم.
