معلم مجازی؛ تعلیم مجازی
مصاحبه با كاربر انجمن‌های تخصصی تبیان
در آستانه روز معلم قرار داریم. به همین مناسبت بر آن شدیم تا با یکی از معلمان فعال فضای مجازی، به گفتگو بنشینیم. معلمی که نه فقط در کلاس حقیقی، بلکه حتی در کلاس مجازی نیز به رسالت خطیر تعلیم و تربیت، دل سپرده است. آموزگار عزیز ما، در انجمن‌های تخصصی تبیان حضوری مستمر و موثر دارد.
12 اردیبهشت، مصادف است با سالروز شهادت معلم بزرگ انقلاب، شهید مرتضی مطهری. روزی که می‌بایست در آن، از مقام معلمان زحمت‌کش این سرزمین که زندگی خود را وقف آموزش فرزندان ما کرده‌اند، تجلیل و سپاس‌گزاری کنیم. ضمن تشکر از جناب آقای محمدرضا خراسانی که در این مصاحبه شرکت کردند، از شما دعوت می‌کنیم که در این گفتگو با ما همراه شوید:
ضمن عرض سلام و ادب، جهت آشنایی بیشتر کاربران با شما، لطفاً به معرفی خود بپردازید و از فعالیت‌های فرهنگی و شغلی خود بفرمایید؟
به نام خدا. اولاً ممنونم که برای این روز بزرگ، بنده انتخاب شدم، در حالی که معلمین عزیز و بزرگوار دیگری نیز در سایت تبیان و انجمن‌های تخصصی آن مشغولند.
من محمدرضا خراسانی گِرده کوهی هستم؛ متولد بیست و سومین روز بهار سال 1353 در خانواده‌ای متوسط از نظر بنیه مالی، در روستای گرده کوه شهرستان مهریز استان یزد. با 2 برادر و محروم از نعمت خواهر! مقطع ابتدایی و راهنمایی تحصیلی را در روستای محل تولد گذراندم و مقطع متوسطه را در دبیرستان شبانه‌روزی شهید محلاتی نصرآباد. مدرک فوق دیپلمم (آموزش ابتدایی) را در مرکز تربیت معلم شهید پاک‌نژاد یزد کسب کردم و مقطع کارشناسی را در مرکز ضمن خدمت فرهنگیان یزد (آموزش ابتدایی). متأهل و دارای دو فرزند پسر 9 و 17 ساله هم هستم.
از چه تاریخی و چگونه با سایت تبیان آشنا شدید؟
واقعیت این است که از اولین روزهایی که رایانه تهیه کردم و توانستم به اینترنت وصل شوم، تبیان را به عنوان یک سایت خوب می‌شناختم و گهگاهی سر می‌زدم، منتها اصلاً با انجمن‌ها هیچ آشنایی نداشتم، ولی در سال 1388 با معرفی برادر کوچکم، دکتر ابوالفضل خراسانی که با نام مستعار " medman " مدیر انجمن بهداشت و سلامت هستند، به صورت ویژه کارم را شروع کردم.
فعالیت شما در انجمن‌ها چگونه شکل گرفت؟ به خاطر دارید که اولین مبحث خود را در چه تاریخی ثبت کردید و موضوع آن حول چه محوری بود؟
با راهنمایی برادرم وارد انجمن‌ها شدم و شروع کردم به مطالعه مطالب موجود در انجمن‌ها و بیشتر هم به انجمن‌های مذهبی تبیان سر می‌زدم و اولین مبحثی که زدم، مبحث «صلوات بر رسول مکرم اسلام (ص)» بود که با توجه به اینکه خیلی با شرایط کار در انجمن‌ها و ثبت پاسخ آشنایی نداشتم، به جای پاسخ به مبحث قبلی، پاسخ‌هایم را تحت عنوانی جدید ثبت می‌کردم که با راهنمایی مدیر وقت انجمن که فکر کنم "goolha" گرامی بودند روش کار را یاد گرفتم و این اتفاقات دقیقاً در اواخر اسفندماه 88 بود.
چه عواملی باعث ماندگاری شما در انجمن‌ها و حضور هر چه بیشتر شما شد؟
واقعیت این است که دوستانی که به عنوان مدیر و جانشین و کاربر در انجمن‌ها مشغولند، جوانانی مۆمن و تلاش‌گر و باسوادند و بودن در کنار این عزیزان، به من روحیه و نشاط جوانی را می‌دهد، جوی بسیار دوستانه، پاک و جذاب بود و هست. همین جو باعث شده در این چند ساله، اصلاً از فعالیت در انجمن‌ها خسته نشوم.
همان‌طور که کاربران انجمن‌های تخصصی تبیان اطلاع دارند، شما مدیر انجمن تعلیم و تربیت هستید. در این انجمن چه فعالیت‌هایی صورت می‌دهید و پیرامون چه موضوعاتی بحث می‌کنید؟
بیشتر در انجمن تعلیم و تربیت، مطالب مربوط به آموزش و پرورش است و من با مطالعه در سایت‌ها و وبلاگ‌های مختلف و همچنین کتاب‌ها و مجلات، مطالبی که مرتبط با مطالب تعلیم و تربیتی هستند را انتخاب و در انجمن ثبت می‌کنم تا دوستانی که تمایل به استفاده از این مطالب دارند، به صورت جمع‌بندی و طبقه‌بندی شده، آن‌ها را ببینند. گهگاهی هم دوستانی هستند که سۆالاتی دارند و در مباحث انجمن شركت می‌کنند که سعی می‌کنم پاسخگو باشم. ممکن است پاسخ این سۆالات را از منابعی غیر از آنچه خودم می‌دانم پیدا و ثبت نمایم و این به خودم نیز کمک شایانی می‌کند.
نام مستعار شما در انجمن‌ها ارتباط زیادی با شغلتان دارد. در مورد انتخاب این نام مستعار توضیح بفرمایید؟
در این رابطه باید بگویم که از اولین ایمیل‌هایی که ساختم عنوانش" teamr " بود و ساخته شده بود از دو کلمه "teacher" و mr مخفف نامم بود. وقتی در سایت تبیان ثبت نام کردم، می‌خواستم با همین نام کاربری شروع کنم، اما با توجه به نام کاربری برادرم «مدمن» گرامی، نام کاربری‌ام شد «تیچمن» مخفف (teacherman) یعنی مرد معلم.
آیا در نزدیکان شما افرادی هستند که عضو انجمن‌های تخصصی تبیان باشند؟
البته در قسمت‌های قبلی نام برادر کوچک‌ترم را عنوان کردم که مدیر انجمن بهداشت و سلامتی تبیان هستند. همسر و دو فرزندم نیز عضو تبیان هستند. پسر بزرگم در انجمن ادبیات مبحثی ثبت کرده که در آن دو بیتی‌هایی را که خودش سروده، در معرض تجزیه و تحلیل ادبیاتی‌های تبیان از جمله استاد بزرگوار جناب "behroozraha" مدیر انجمن ادبیات قرار داده است.
شخصاً به چه موضوعاتی در حوزه تعلیم و تربیت علاقه‌مند هستید؟
تربیت دینی و اسلامی – تغییر و تحولات کتاب‌ها – تهیه و تألیف کتاب در این حوزه و ...
شغل شریف شما معلمی است. چند سال است که در آموزش و پرورش مشغول به کار هستید؟ آیا قبل از معلمی به کار دیگری نیز مشغول بودید؟
من در شهریور سال 1375 به استخدام رسمی آموزش و پرورش درآمدم، یعنی حدود 17 سال سابقه تدریس. قبل از معلمی هم به تحصیل مشغول بودم، منتها در کنار تحصیل، کار کشاورزی نیز می‌کردم و هم‌اکنون نیز در ایام تعطیلات به کشاورزی مشغول می‌شوم.
در سال 1388 با معرفی برادر کوچکم، دکتر ابوالفضل خراسانی که با نام مستعار " medman " مدیر انجمن بهداشت و سلامت هستند، به صورت ویژه کارم را شروع کردم.
در کودکی دوست داشتید چه کاره شوید؟ آیا به آرزوی خود رسیده‌اید؟
در دوران کودکی بیشتر به پزشکی فکر می‌کردم، ولی خیلی هم علاقه‌مند نبودم، چون روحیاتم با خون و خونریزی و جراحت سازگاری ندارد! یک روز معلم کلاس پنجم ابتدایی‌ام (جناب آقای امراللهی) از من پرسید: محمد رضا می‌خواهی چکاره شوی؟ گفتم: دکتر. در جوابم گفت: تو معلم می‌شوی. اصلاً به معلمی فکر نمی‌کردم و علاقه‌ای هم نداشتم. در پایان دوره راهنمایی در آزمون دانشسرای تربیت معلم هم پذیرفته شدم، منتها به سبب عدم علاقه نرفتم. الان که فکر می‌کنم می‌بینم خدا مرا جایی قرار داده که باید باشم و از این بابت بسیار خوشحالم و شکرگزار خداوند.
در چه مقطع تحصیلی مشغول به تدریس هستید؟ چرا این مقطع را برای تدریس انتخاب نموده‌اید؟
در مقطع ابتدایی مشغولم و در پایه‌های اول و دوم. دلیل انتخابم مدرک تحصیلی‌ام بود، ولی با توجه به اینکه ریاضی و زبان انگلیسی راهنمایی، و همچنین ریاضی و آمار دبیرستان را هم در مواقعی به صورت حق‌التدریس کار کردم به نظرم مقطع ابتدایی شیرین‌ترین مقطع تحصیلی است. سادگی و بی‌غل و غش بودن کودکان، شیرین‌ترین لحظات را برای معلم رقم می‌زند.
از چه زمانی به معلمی علاقه‌مند شدید؟
از اولین روزها و ماه‌هایی که استخدام شدم. حتی در طول دوران تحصیل هم که به عنوان "کارورزی" هر هفته یک روز در یکی از مدارس حضور می‌یافتم، خیلی علاقمند نبودم.
چرا به این شغل علاقه دارید؟ کدام جنبه از معلمی برای شما جذاب‌تر است؟
شغل پاک و مقدسی است و زیربنای ساخت جامعه‌ای مستقل و پیشرفته است. دچار روزمرگی نمی‌شوم و هر روز باید روش و ایده‌ای جدیدتر به کار بست تا بهترین راندمان کاری را داشت. سر و کله زدن با کودکان و اینکه بعد از سال تحصیلی، یک کودک بی‌سواد، برایم مثل بلبل، متن کتاب را می‌خواند و حساب می‌کند، شیرین‌ترین و زیباترین حس را به من منتقل می‌کند.
کدام یک از معلم‌هایتان در ذهن شما ماندگار شده‌اند و به ایشان علاقه‌ای خاص داشتید؟ چرا؟
تمام معلم‌های دوره ابتدایی‌ام، به خصوص معلم پایه سوم جناب آقای محمدرضا جعفری (بازنشسته آموزش و پرورش مهریز)، كلاس چهارم جناب آقای صفر ابوالقاسمی (بازنشسته)، و كلاس پنجم جناب آقای محمود امراللهی. دوستی و مهربانی آن‌ها علی‌رغم اینکه در آن سال‌ها جو صمیمی بین معلم و شاگرد کمتر دیده می‌شد و انواع و اقسام تنبیه بکار گرفته می‌شد، بسیار بارز و شیرین بود.
در زمان تحصیل، چگونه شاگردی بودید؟
شاگرد خوب و زرنگ کلاس بودم و رقابتی تنگاتنگ با دوست و همکار عزیزم جناب آقای علی اصغر خراسانی داشتم.
بهترین خاطرات شما از تدریس به دانش آموزان، چیست؟ آیا خاطره خاصی در ذهن خود دارید که برای خوانندگان خواندنی و جذاب باشد؟
خاطرات در شغل معلمی بسیار است و در یکی دو مبحث از مباحث انجمن‌های تبیان ثبت کردم منتها یکی را اینجا تعریف می‌کنم:
در اواخر دهه 70، برنامه "صبح به خیر ایران" تازه روی آنتن رفته و خیلی پرطرفدار بود. در یکی از روزها، معلم راهنمای اداره، جهت بازدید به کلاسم آمد. آن سال در پایه اول ابتدایی مشغول بودم. معلم راهنما به محض ورود به کلاس، با صدای بلند گفت: بچه‌ها سلام. دانش‌آموزان هم پاسخ دادند. بعد معلم راهنما گفت: صبح به خیر. ولی هیچ کدام از بچه‌ها پاسخی ندادند. ایشان ادامه داد: بچه‌ها کسی می‌دونه وقتی کسی میگه صبح به خیر، ما چی باید بگیم؟ دانش آموز خوب و زرنگ کلاسم بلند شد و با صدای بلند گفت: باید بگیم ایران. (حامد باقری الان در دانشگاه مشغول به تحصیل است)
آیا تا به حال تحت تأثیر زندگی یا رفتار یکی از شاگردان خود قرار گرفته‌اید؟
بله، اتفاق افتاده است. کودکان، به شدت از اطرافیانشان الگو می‌گیرند، ولی بزرگ‌ترها اصلاً توجهی ندارند. کمک به ضعیف‌ترها را از کودکی دیدم که از رفتار بزرگ‌ترهایش الگوبرداری می‌کرد و این برای من درسی بود که سعی کنم رفتار صحیح را با رفتارم تبلیغ کنم، نه با گفتارم.
اگر فرزندان شما بخواهند ادامه دهنده شغل شما باشند، با ایشان موافقت می‌کنید؟
قطعاً. اتفاقاً خیلی هم خوشحال می‌شوم و سعی می‌کنم تجربه‌ای هم اگر دارم، در اختیارش قرار دهم.
یک معلم نمونه چه ویژگی‌ها و خصوصیاتی دارد؟
صداقت در گفتار و رفتار و رفاقت با بچه‌ها و تلاش مجدانه برای بهترین آموزش در سایه علاقه‌مندی به شغل معلمی که هنر است و مطالعه و مطالعه و مطالعه.
برای علاقه‌مندان به معلمی چه توصیه‌هایی دارید؟
علاقه بسیار مهم است. در کنار علاقه، مطالعه و تحصیل، به ویژه در روانشناسی کودک و نوجوان، اهمیت فراوانی دارد. استفاده از تجربیات معلمین باتجربه را هم باید مد نظر داشت.
سخت‌ترین لحظاتی که در دوران تدریس خود با آن‌ها رو به رو بودید چه لحظاتی است؟
لحظاتی که در عین حالی که نهایت تلاشم را کرده‌ام تا موضوع یا مفهومی را به کودک یاد بدهم، در پایان ساعت کلاسی متوجه شدم کارم نتیجه‌ای نداشته است؛ و نیز یادآوری اشتباهاتی که در اوایل استخدام به دلیل نبود تجربه و خامی و نپختگی، مرتکب شده‌ام.
اگر وزیر آموزش و پرورش بودید، اولویت را در تغییر و تکمیل چه اموری قرار می‌دادید؟
تغییر دیدگاه معلمین نسبت به شغلشان که کاری است بسیار دشوار، ولی ممکن و بسیار مهم و اساسی.
بزرگ‌ترین دغدغه معلمان را در حال حاضر چه می‌دانید؟
بحث مالی و جایگاه اجتماعی معلمین و تغییر و تحولات پی در پی در آموزش و پرورش و نتیجه بخش نبودن این تغییر و تحولات به نظر بسیاری از معلمین.
*****
لطفاً به سۆالات زیر پاسخ کوتاه دهید:
زیباترین توصیف درباره معلمی؟
معلمی هنر و عشق، نه شغل.
به یادماندنی‌ترین هدیه‌ای که تا به حال از شاگردان خود گرفتید؟
قبولی برخی از آن‌ها در کنکور؛ و وقتی كه با توجه به ذهنیتی که از استعدادشان دارم، رشته خوبی قبول نشوند، شاید از خودشان و والدینشان بیشتر ناراحت می‌شوم.
بهترین فیلم یا سریالی که در مورد معلمی دیده‌اید؟
سریالی خارجی بود با نام معلم از شبکه 2. یك فیلم سینمای هندی هم بود که نامش را فراموش کرده‌ام و علی‌رغم اینکه با پخش مکرر فیلم‌ها و سریال‌ها از تلویزیون، به شدت مخالفم، بسیار مشتاقم این دو برنامه، بارها و بارها تکرار شوند.
بهترین کتاب پیرامون تعلیم و تربیت؟
سوال سختی است (الیته سوال سخت نیست، پاسخ دان به آن سخت است). بهترین کتاب بعد از قرآن و نهج‌البلاغه، می‌توانم کتاب‌های روانشناسی و خلاقیت در معلمی را نام ببرم.
با تشکر فراوان از شما به خاطر وقتی که برای این مصاحبه به ما اختصاص دادید.
ممنون. بنده هم مجدداً از شما سپاسگزارم که با توجه به معلمین فرهیخته‌ای که در انجمن‌ها حضور دارند، حقیر را انتخاب نمودید.
تهیه و تنظیم مصاحبه: دبیر داخلی انجمن‌های تخصصی تبیان (وجدانی) برای بزرگ‌نمایی تصاویر بر روی آن‌ها كلیك نمایید.
باشگاه كاربران تبیان - انجمن‌های تخصصی
مصاحبه‌هایی با دیگر كاربران تبیانی:
گفت و گو با ایثارگر تبیانی - بخش اول
