4دردی که اهل جهنم از آن می‌نالند!!

مَا سَلَكَكُمْ فِی سَقَرَ  : (سپس به آنها متوجه شده مى‏گویند) چه چیز شما را به دوزخ درآورد.

قَالُوا لَمْ نَكُ مِنَ الْمُصَلِّینَ : گویند: ما از نمازگزاران نبودیم.

وَلَمْ نَكُ نُطْعِمُ الْمِسْكِینَ  : و به فقیر و تهیدست طعام نمى‏دادیم

وَكُنَّا نَخُوضُ مَعَ الْخَائِضِینَ : و با اهل باطل (در كارها و گفتارهاى بیهوده) غور مى‏كردیم.

وَكُنَّا نُكَذِّبُ بِیَوْمِ الدِّینِ : و روز جزا را تكذیب و انكار مى‏كردیم.

1ـ بی توجهی به نماز

نکته ی اولی که از این آیات فهمیده می شود این است که قیامت این دو گروه کاملا از هم جدا نیستند ، بلکه بهشتیان می توانند حال و روز جهنمیان را ببینند و یا با آنها مثل آیات مورد نظر گفتگو داشته باشند : مَا سَلَكَكُمْ فِی سَقَرَ  : (سپس به آنها متوجه شده مى‏گویند) چه چیز شما را به دوزخ درآورد .(42 ، مدّثر)

در این آیات سوالی که بهشتیان از جهنمیان می پرسند این است که چه چیز باعث شد که رحمت الهی شامل آنها نشود و عاقبت آنها به آتش جهنم ختم شود ؟

جهنمیان اولین عاملی که به آن اشاره می کنند ، این نکته است:

قَالُوا لَمْ نَكُ مِنَ الْمُصَلِّینَ : گویند: ما از نمازگزاران نبودیم.(43 ، مدّثر)

در این جا به واسطه ی این تقدم می توان به نقش مۆثر نماز در جلوگیری از هلاکت اشاره نمود ؛ چرا که اگر نماز می خواندند و به یاد خداوند بودند دیگر باعث غفلت ایشان از خدا و دستورات الهی نمی شد .

قالَ الصّادِقُ علیه السلام: اِنَّ الْعَبْدَ اِذا صَلَّى الصَّلاةَ لِوَقْتِها، وَحافَظَ عَلَیْها اِرْتَفَعَتْ بَیْضاءَ نَقِیَّةً، تَقُولُ: حَفَظْتَنى حَفَظَكَ اللّهُ، وَاِذا لَمْ یُصَلِّها لِوَقْتِها، وَ لَمْ یُحافِظْ عَلَیْها رَجَعَتْ عَلَیْهِ سَوْداءَ مُظْلِمَةً، تَقُولُ: ضَیَّعْتَنى ضَیَّعَكَ اللّهُ.(محجّة البیضاء، ج 1، ص 350)

امام صادق علیه السلام فرمود: هنـگامى كه بنده اى سر وقت به نماز بایستد و مراقب آن باشد ،به صـورت پـاره اى نـور سفید بـالا مى رود و مى گـوید: تو مرا حفظ كردى خدا تو را حفظ كند، ولى وقتى نماز را در وقتش نخواند و مراقب آن نباشد آن نماز بصورت لكه سیاه و تاریكى بر مى گردد و مى گوید: مرا ضایع كردى خدا تو را ضایع نماید.

2ـ دستگیری نکردن از مستمندان

وَلَمْ نَكُ نُطْعِمُ الْمِسْكِینَ  : و به فقیر و تهیدست طعام نمى‏دادیم.(44،مدّثر)

در این جا مراد از اطعام به عقیده ی مفسرین ،زکات واجب می باشد چرا که ترک اعمال مستحب ، مستوجب عقوبت اخروی نمی شود.

مسلماً انسانی که به یاد خدا نمی افتد ، به یاد بندگان او هم نخواهد بود .

رسولُ اللّه ِ صلى الله علیه و آله : أرضُ القِیامَةِ نارٌ ما خَلا ظِلَّ المُۆمِنِ ؛ فإنَّ صَدَقَتَهُ تُظِلُّهُ .( الكافی : 4 / 3 / 6 ، ثواب الأعمال : 169 / 9.)

پیامبر خدا صلى الله علیه و آله فرمود: سرزمین قیامت سراسر (گرما) آتش است، مگر سایه مۆمن؛ زیرا كه صدقه اش بر او سایه مى افكند.

3ـ همنشینی با اهل باطل

عامل سوم همنشینی با اهل باطل است . در جامعه ی ما نیز متأسفانه اخیراً بین جوانان این امر شیوع بیشتری داشته است .

وَكُنَّا نُكَذِّبُ بِیَوْمِ الدِّینِ : و روز جزا را تكذیب و انكار مى‏كردیم.(مدّثر،45)

از مصادیق همنشینی با اهل باطل می توان به مهمانی های شبانه، لهو و لعب و یا همچنین چت های خلاف شرعی که در مسائل مختلف میان جوانان شایع شده اشاره کرد.

در جایی داریم که حضرت رسول اللّه صلی الله علیه و آله می فرمایند : مَن كانَ یُۆمِنُ بِاللّه ِ وَ الیَومِ الآخِرِ فَلا یُۆاخِیَنَّ كافِرا ، و لایُخالِطَنَّ فاجِرا، و مَن آخى كافِرا أو خالَطَ فاجِرا كانَ كافِرا فاجِرا .(بحارالأنوار : ج 74 ص 197 ح 31)

آن كه به خداوند و روز قیامت ایمان دارد ، نباید با كافرى برادرى كند و با فاجرى آمد و شد نماید. هر كس با كافرى برادرى كند یا با فاجرى همنشینى نماید ، كافر و فاجر خواهد بود .

4ـ غفلت از معاد و فراموشی مرگ

و عامل چهارم و اخری که باعث خلود در جهنم می شود از یاد بردن معاد و مرگ می باشد .

وَكُنَّا نُكَذِّبُ بِیَوْمِ الدِّینِ : و روز جزا را تكذیب و انكار مى‏كردیم.(مدّثر،46)

با توجه به آموزه های دینی روشن است انكار معاد و روز حساب و جزا، تمام ارزش هاى الهى و اخلاقى را متزلزل ساخته ، و انسان را براى ارتكاب گناه با جرأت مى‏كند.

در این جا است که امام علی علیه السلام می فرمایند :

تو گویى آبادگران [و ساكنان] دنیا نبوده اند، و گویى همیشه آخرت ، سراى آنان بوده است! جایى را كه وطن خود مى پنداشتند، خالى كردند و در جایى وطن گزیدند كه از آن مى رمیدند [و آن را خانه خود نمى پنداشتند]

به دنیایى كه از آن جدا مى گشتند، سرگرم شدند و آخرتى را كه به آن منتقل مى شدند ، تباه نمودند، و [اكنون ،] نه از كار زشتى مى توانند برگردند، و نه بر كار نیكى مى توانند بیفزایند .

به دنیا اُنس گرفتند؛ ولى دنیا آنان را گول زد، و به دنیا اعتماد كردند؛ ولى دنیا آنان را به خاك افكند. (نهج البلاغة: الخطبة 188)

فرآوری: محمدی

بخش قرآن تبیان

منابع:

وبلاگ رهپویان قرآن

سایت دارلحدیث