قربانیان خاموش را دریابید

طلاق اتفاق تلخ و پر آسیبی است که این روزها به خاطر کمبود مهارت های زندگی ،رو به افزایش است .کوکان قربانیان بی گناهی هستند که لااقل باید در جدایی ،حواسمان به آنها باشد.

مشکل جابجایی

بسیاری از کودکان بعد از طلاق مجبورند به منزل جدیدی بروند. شاید مجبورند به همراه مادر به منزل مادربزرگ بروند. این جابجایی، خود یکی از مشکلات کودکان طلاق است. در روانشناسی کودکان، جابجایی یا مهاجرت، به عنوان یکی از دلایل اضطراب کودکان تعریف شده است. اگر این جابجایی با دلیل دیگری همچون طلاق هم همراه باشد، احتمال آسیب رسانی بیشتر خواهد بود.

گاهی درگیری والدین با مسائل عاطفی طلاق تا اندازه ای است، که از توجه به این قبیل مشکلات کودکان باز می مانند. اما این مشکل کوچکی نیست. بسیاری از بی قراری ها و بدرفتاری های کودکان ناشی از همین مشکل است. تغییر شرایط زندگی برای بزرگسالان هم سخت است ولی برای کودکان، با طاقت و حوصله کمی که دارند، بسیار سخت تر و مشکل تر است.

اگر چه کودک به اطرافیان خود بسیار علاقمند هم باشد، خودش را نزد آنها مهمان می داند و هر مهمانی طولانی، خسته کننده است. بنابراین باید این مهمانی بیشتر شکل اقامت پیدا کند. لذا لازم است که حتما محل جداگانه ای برای سکونت کودک و مادرش در نظر گرفته شود. هر چند به علت کمبود جا، این محل امن برای کودک در حد یک تختخواب در یک زیر پله باشد. همین که این جا مخصوص کودک باشد، و او بتواند هر وقت که دوست دارد به محل اختصاصی خودش پناه ببرد، برای او دلیل آرامش می شود.

به هر حال حضور اجباری کودک در تمام لحظات زندگی نزد دیگران، اعم از دایی و خاله، سخت و خسته کننده است. باید برای کودک این امکان وجود داشته باشد که گاهی با مادرش مثل گذشته تنها غذا بخورد، تلویزیون ببیند و یا در مهمانی بزرگتر ها شرکت نکند و ... .

دیدار با والدی که از او جدا شده

کودک طلاق از جدایی می ترسد. این ترس، دلتنگی ها را بیش از اندازه واقعیشان سخت می کنند. دیدار زمان بندی شده کودک با پدر یا مادرش که از او جدا شده، بهانه ی خوبی برای آرامش کودک خواهد بود. این دیدار در اوایل باید بیشتر باشد و اگر لازم است به تدریج کم شود تا ترسها و پیش داوریهای کودک از مشکلات آینده را کم کند.

البته در برخی از مواقع، آن طرف جدا شده و یا آنکه مانده، ممکن است به دلیل خودخواهی یا منفعت طلبی، کودک را از دیدار خود یا طرف دیگر محروم کند. اما اگر طرف دیگر خیرخواه کودک است باید به این نیاز او توجه داشته باشد و فرضا برای دیدار وی با پدر بی عاطفه اش برنامه ای در نظر بگیرد. هرچند این دیدار بسیار کوتاه و با نظارت یکی از اطرافیان ذی صلاح باشد.

این به نفع کودک نیست که به او بفهمانیم پدر یا مادرش بد است. به هر حال کودک هر چه کمتر از مشکلات اخلاقی والدینش سر دربیاورد کمتر آسیب خواهد دید.باید به او بفهمانیم چاره ای نیست که از هم جدا زندگی می کنیم اما این مشکلات مربوط به ما بزرگترهاست و پدرت همیشه پدرتو خواهد ماند. حفظ این رابطه مزیت های دیگری هم دارد. اگر پدرش واقعا مقصر است همین رابطه بعدها این تقصیر را به کودک خواهد فهماند. کودکان بعدها می خواهند راجع به این طلاق قضاوت کنند لذا به همین خاطره ها نیاز دارند.

علاوه بر این احساس داشتن والدین، همیشه برای کودک بهتر از نداشتن است. کودکان وقتی دور هم جمع می شوند و با هم حرف می زنند با همین چیزها به یکدیگر تفاخر می کنند. بیچاره   کودکی که در این گفتگوها همیشه طرف بازنده باشد. لذا با توجه به آسیبهای روانی ای که کودک از این محرومیتها خواهد کشید طرف خیرخواه باید برای دیدار کودک، با طرف دیگر از فداکاریهای لازم دریغ نورزد.

محارم دیگر به جای پدر یا مادر

اگر کودک طلاق با مادرش زندگی می کند باید رابطه ی خوبی بین او و دائی یا پدربزرگش شکل داد. این رابطه اکنون اهمیت زیادی پیدا کرده است. زیرا او نیاز به پدر را بیش از گذشته احساس می کند. حتی اگر کودکی رابطه خوبی با پدرش نداشته باشد، دلیل نمی شود که بگوییم نیاز به پدر را احساس نمی کند. اکنون چشمان او برای دیدن جای خالی پدر بیشتر باز شده است. شاید او تا قبل از طلاق، متوجه نمی شد که برخی از همکلاسی هایش به همراه پدرانشان به مدرسه می آیند اما اکنون از این چیزها حرف می زند. چنین کودکی اگر اهل خیالبافی باشد، در در تمام تخیلاتش یک چیز ثابت وجود خواهد داشت و آن هم یک پدر آرمانی بی عیب و نقص و قهرمان خواهد بود.

همه این بحثها برای کودکی که با پدر زندگی می کند و از مادر دور هست نیز، مطرح است و بلکه بیشتر اهمیت دارد. دوری از مادر همیشه تاثیر سوء عاطفی اش بیشتر است.