تبیان، دستیار زندگی
مادر بارزترین منشا آسایش و مهر و عالیترین منبع سعادت خانوادگی است. کامروائی در خانه، احساس امنیت و آرامش در آن و نیز احساس قدرت و استقلال کودکان در خانواده بستگی به وجود مادر دارد.
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

بهایی برای بهشت تو


مادر بارزترین منشا آسایش و مهر و عالیترین منبع سعادت خانوادگی است. کامروائی در خانه، احساس امنیت و آرامش در آن و نیز احساس قدرت و استقلال کودکان در خانواده بستگی به وجود مادر دارد.

مادر نمونه

مادر رنگ دهنده  شخصیت کودک و حتی سازنده آن است. کار او ظریف و حساس است، با دست های خود او را نوازش می دهد و با قلب مهربانش در دل کودک انقلاب و شگفتی بوجود می آورد.

اكنون به اختصار به ویژگیهاى مادر نمونه مى پردازیم, البته روشن است كه وقتى از مادر نمونه گفتگو به عمل می آید بیشترین مقصود, بر محور وظایف و اوصافى است كه در رابطه با فرزندان خود دارد و یا باید بدان متصف باشد, كه آن را در پنج بخش برمى شماریم.

نیازهاى عاطفى كودك

ابراز محبت و علاقه به كودك از دو جهت در شكل گیرى شخصیت كودك موثر است. اول آنكه بروز و ظهور استعدادها و قواى او كه خداوند متعال در وجودش قرار داده تا حد زیادى به آن بستگى دارد. پیش از این به نقش اظهار محبت در این خصوص توجه نمى شد و بیشتر خانواده ها تربیت فرزند را, در اعمال خشونت و تنبیه بدنى مى دانستند و پدر و یا مادر موفق را كسى مى پنداشتند كه فرزندان او هر چه بیشتر از او ترس به دل داشته باشند, در صورتى كه هم اكنون این قضیه كاملا به عكس است و تحلیل گران مسایل تعلیم و تربیت متفقند كه هیچ عاملى جاى محبت و نوازش را در بروز و رشد استعدادها و شخصیت كودك نمى گیرد. والدین موفق كسانى اند كه توانسته باشند بین خود و فرزندانشان رابطه اى دوستانه و صمیمى بر پایه احترام متقابل ایجاد كنند.

و دیگر آن كه كودك در آغوش گرم و محبت آمیز مادر و پدر است كه نوع دوستى و محبت به دیگران و علاقه مندى به سرنوشت آنان را می آموزد. كودكى كه خود از محبت كافى برخوردار بوده و در این زمینه اشباع شده است, دیگردوست و محبت ورز است, و به راحتى با كودكان دیگر مى تواند به ایجاد رابطه دوستانه اقدام كند. چنین كودكى دچار انتقام جویى و عقده گشایى و حسادت و خیانت و سركشى نمى شود و حتى الامكان بى مهری ها و تجاوزات دیگران را نیز با عفو و مهربانى پاسخ مى دهد. چنین انسانى كمتر در زندگى و روابط اجتماعى خود با شكست مواجه مى شود و جاذبه هاى نیرومند وجودى و عاطفى رشد یافته اش همه را به سوى او مى كشاند.

در خانواده اى كه كودك فقط از پدر واهمه دارد, تا وقتى او در خانه است آرام است, ولى به محض خروج او از منزل, با ناسازگارى و بهانه جوییهاى خود مادر را بیچاره مى كند.

رفتار عادلانه

برخى مادران و یا پدران, گاهى بى دلیل موجه بعضى از فرزندان خود را بر برخى دیگر ترجیح داده و رفتار محبت آمیزترى را با او دارند, و بویژه این توجه بیشتر ـ كه گاهى خیلى هم مایه عذاب و اذیت براى برخى خانواده ها مى شود ـ وقتى اتفاق مى افتد كه پس از یك فرزند خردسال, نوزاد دیگرى متولد مى شود كه معمولا در این صورت كودك بزرگتر به دست فراموشى سپرده مى شود و همه توجه ها به سوى دومى گسیل مى گردد و در نزاعها و برخوردهاى كودكانه گرچه دومى مقصر باشد همیشه حق به او داده مى شود, و اولى را به بهانه اینكه تو بزرگ هستى, از حق خود محروم مى كنند, و بازتاب چنین رفتارى بسیار روشن است. در صورتى كه با توجه به اینكه بخصوص در ماههاى اول تولد نوزاد, كه هم شروع دوران تازه و فصل جدیدى از نوع رابطه والدین با كودك اولى است و طبعا از حساسیت بیشترى برخوردار است و از طرف دیگر اظهار محبت به نوزاد نیز تإثیر چندانى بر او ندارد, باید بیشتر توجهات و ابراز علاقه ها معطوف به كودك نخستین شود, تا او احساس نكند كه با آمدن دیگرى, همه چیز از او گرفته شده و دیگر توجهى به او نمى شود. این رفتار هم از میزان ناهنجاریها و بهانه جوییهاى او مى كاهد و هم رابطه آینده او با كودك تازه وارد را به خوبى شكل مى دهد.

از مهمترین ویژگى مادر نمونه آن است كه به گونه اى با فرزندان خود رفتار كند كه آنان را به نیكى به پدر و مادر تشویق كند و احترام خود را نزد آنها حفظ كند و بدین وسیله راه را نسبت به خدمت گذارى و كمك خالصانه آنان به والدین خود هموار سازد

حوصله و متانت در برخورد با ناهنجاریهاى كودك

انسان در هر دوره اى از حیات خود طبیعت و اقتضایى خاص به خود دارد, بسیارى اذیت و شیطنت كودكان را به حساب بدى او مى گذارند و به سرعت در برابر لجبازى, بهانه گیرى و شیطنتهاى كودكانه آنان برآشفته شده و آنها را به باد كتك مى گیرند. این كار گذشته از اینكه ستم به كودك بوده و شرعا و اخلاقا درست نیست, آثار بد تربیتى داشته و بر سركشى و ناهنجاریهاى كودك مى افزاید. باید توجه داشت فرزند در سنین كودكى نارسایى عقلى دارد. او توجه به زشتى كار خود ندارد و به طبیعت خود عمل مى كند. نه با اراده و قصد اذیت.

در روایتى رسول اكرم(ص) فرمودند: كودكان خود را به جهت گریه آنها كتك نزنید زیرا گریه آنان تا چهار ماه شهادت به توحید و چهار ماه صلوات بر محمد و آل محمد و چهار ماه دیگر نیز دعاى خیر براى والدین شان است.))(1)

تربیت مذهبى

داشتن روحیه مذهبى و اعتقادات و ایمان درست و سالم, گذشته از اینكه تإمین كننده سعادت انسان در زندگى اصلى و ابدى اوست, كمك كار بسیار خوب و تكیه گاهى بسیار مطمئن, براى او در دستیابى به اهداف حیات كنونى اوست. خداشناس واقعى و عارف به وظیفه, قطعا بهترین پدر و یا مادر براى فرزندان و شایسته ترین همسر براى زن و یا شوهر و صالحترین و خدمتگزارترین فرزند براى والدین و مفیدترین انسان براى جامعه خود خواهد بود. و چه خدمتى از این بالاتر كه مادرى بتواند از همان ابتداى دوران كودكى, شهد حلاوت نماز و ذكر و یاد خدا را در كام فرزند خود بچشاند و آفریدگار او را به او بشناساند و جان او را با مبدإ هستى پیوندى پایدار بخشد؟ و چنین مادر و پدرى جز بهشت برین, چیزى پاداش حقیقى او نتواند بود.

در باره مزد چنین كسى, حضرت امام صادق(ع) از رسول اكرم(ص) نقل مى فرماید كه آن حضرت فرمودند: ((هر كس فرزند خویش را ببوسد خداوند حسنه اى برایش مى نویسد و هر كس او را خوشحال كند خداوند او را در قیامت خوشحال خواهد كرد و هر كس آیات قرآنى به او تعلیم دهد در قیامت آن والدین را مى طلبند و دو جامه بهشتى به آنان مى پوشانند كه از نور آن دو صورتهاى بهشتیان درخشیدن مى گیرد.))(2)

مادر نمونه

گذشته از مسائل مطرح شده، یک مادر وظایف دیگری بر عهده دارد که به اختصار به شرح آن می پردازیم:

نیازهاى جسمى:

مادر گذشته از رسیدگى به نیازهاى عاطفى كودكان خود نیازهاى جسمى آنان را نباید دست كم به حساب آورد.

نیازهاى علمى:

الف: پى گیرى وضعیت درسى و میزان پیشرفت علمى و كمك لازم به فرزندان در این زمینه

ب: ارتباط مستمر و به موقع با مربیان و مدرسه.

نیازهاى تربیتى:

الف: ایجاد روح شجاعت, سخاوت, محبت به دیگران, اعتماد به نفس در فرزند

ب: كنترل رفت و آمد و نظارت همراه با ظرافت و دقت بر رفتار آنان در ارتباط با محیط بیرون از منزل و دوستان و راهنمایى دلسوزانه و همراه با محبت و تدبیر در این خصوص

ج: ایجاد ارتباط صمیمى با فرزند به گونه اى كه او بهترین محرم اسرار خود را مادر خود بداند.

مدیریت خوب: بویژه در ایجاد جو تفاهم و دوستى بین فرزندان و عدم تبعیض و رفتار دوگانه با عروسها و دامادها مگر بر اساس ارزشها.

و در نهایت از مهمترین ویژگى مادر نمونه آن است كه به گونه اى با فرزندان خود رفتار كند كه آنان را به نیكى به پدر و مادر تشویق كند و احترام خود را نزد آنها حفظ كند و بدین وسیله راه را نسبت به خدمت گذارى و كمك خالصانه آنان به والدین خود هموار سازد.

امام صادق(ع) از رسول خدا(ص) نقل مى كنند كه آن حضرت فرمودند: خداوند پدر و مادرى كه فرزندان خود را ـ با رفتار و تربیت خود ـ نسبت به نیكى به خویش كمك مى كنند در رحمت خود وارد مى كند. (3)

پی نوشت‌ها:

1. وسأل الشیعه, ج15, ابواب احكام الاولاد, باب 63, ص171.

2. همان, ب83, ص194.

3. همان, ب86, ح4, ص198.

فرآوری: نوریه نوچمنی

بخش خانواده ایرانی تبیان


منبع: کتاب نقش مادر در تربیت. نوشته دکتر علی قائمی - ماهنامه پیام زن

مطالب مرتبط:

دردسرهای شیرین مادر شدن

یکی از بهترین روابط دنیا

مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.