دیدار از موزه، آشتی با تاریخ

امروزه در نقاط مختلف جهان از موزه‌ها به عنوان مكانی برای آموزش به كودكان و نوجوانان، بالا بردن آگاهی آنها نسبت به تاریخ، فرهنگ و دانش عمومی و شكوفایی قدرت خلاقیت‌شان استفاده می‌شود. به همین دلیل موزه‌ها یكی از بهترین مكان‌های گذران اوقات فراغت خانواده‌ها در تعطیلات محسوب می‌شوند. در این شماره نگاهی داریم به برخی موزه‌های پایتخت، شاید حداقل كودكان‌مان را با تاریخ آشتی دهیم.

موزه هنرهای ملی ایران

رفتن به این موزه را با قدم زدن در میدان بهارستان شروع كنید چراكه این میدان یكی از دست نخورده‌ترین مكان‌های تهران است و هنوز دست دلالان (و البته زورشان) ‌نرسیده است این میدان دوست‌داشتنی و بافت قدیمی‌اش را تخریب كنند.

ساختمان موزه هنرهای ملی، حوضخانه باغ نگارستان است. اكنون از این مجموعه بزرگ كه متعلق به فتحعلی‌شاه قاجار بوده است تنها همین حوضخانه كه به موزه تغییر كاربری داده، باقی است. این موزه سال 1309 خورشیدی با تلاش استاد حسین بهزاد شكل گرفت. این مجموعه در برگیرنده بهترین هنرهای ملی ایران است. خاتم‌كاری، مینیاتور، تذهیب، میناكاری، قلم‌زنی، معرق، كاشیكاری، قالیبافی، پارچه‌بافی، زری‌دوزی و مخمل‌دوزی نمونه‌هایی از هنرهای نمایش داده شده در موزه هنرهای ملی است.

كاخ موزه نیاوران

این مجموعه كه شامل بناهایی از دوران قاجار و پهلوی است، در ضلع شمال شرقی باغ نیاوران با زیربنای 9000 مترمربع ساخته شده است.

این كاخ دارای تزیینات زیبای ایرانی به همراه مبلمان اروپایی است. زیباترین جلوه این كاخ، تزئین سرسرای اصلی با استفاده از فرش‌های نفیس و دستبافت ایرانی است. كاخ صاحبقرانیه: این كاخ متعلق به ناصرالدین شاه است كه در سی و یكمین سال سلطنتش، خود را صاحبقران نامید. حوضخانه، شاه‌نشین، كرسی‌خانه و تالار آیینه از بخش‌های زیبای این كاخ به شمار می‌رود. مهم‌ترین اثر در این كاخ، تابلوی معروف «حوضخانه صاحبقرانیه» اثر كمال‌الملك است كه در كنار شاه‌نشین به نمایش گذاشته شده است. كوشك احمد شاهی و موزه جهان‌نما از دیگر بخش‌های مجموعه نیاوران به شمار می‌روند.

موزه آبگینه

در خیابان سی تیر كه قدم می‌زنید به دنبال پلاك 55 باشید تا موزه‌ای پر از نور و رنگ ببینید.

یكی از مهم‌ترین صنایع دستی تهران، شیشه است. موزه آبگینه، موزه تخصصی شیشه، بلور و سفال است. پس حتما در برنامه‌های خود بازدید از این موزه را فراموش نكنید . ساختمان این موزه متعلق به قوام‌السطنه بوده كه تا سال 1330 نیز محل زندگی و كارش محسوب می‌شده است. سال 1355 مهندسان ایرانی و اتریشی با همكاری یكدیگر در این بنا تغییراتی ایجاد كردند تا برای تغییر كاربری آماده شود. این موزه سال 1359 با عنوان موزه آبگینه و سفالینه‌های ایران گشایش یافت. معماری این بنا به حدی ماهرانه برای موزه تغییر یافته كه به بلورهای تراش خورده و آثار شیشه‌ای موجود در خود، زیبایی دوچندانی بخشیده است.

كاخ موزه سعدآباد

دیدار از كاخ موزه سعدآباد تنها دیدار از موزه نیست، ‌آن هم در اردیبهشت. چراكه فضای سعدآباد آنقدر دلچسب و رویایی هست كه موزه را بهانه كنید برای دیدار از آنجا. برای رسیدن به این محل باید به میدان تجریش بروید و چشم چشم كنید تا تابلوی خیابان سعدآباد را بیابید. كار چندان مشكلی نیست.

این كاخ چهاردوره تاریخی به خود دیده است؛ دوران قاجار، پهلوی اول، پهلوی دوم و پس از انقلاب. تمامی 18 كاخی كه در دوره‌های قبل مورد استفاده بودند، پس از انقلاب تبدیل به موزه شدند؛ برخی به همان سبك و سیاق قبلی عنوان كاخ‌موزه گرفتند و برخی با كمی اصلاحات به سبك موزه تغییر كاربری دادند. برخی موزه‌ها عبارتند از: كاخ‌موزه سبز، كاخ‌موزه ملت، موزه هنر ملل، موزه هنرهای زیبا، موزه مینیاتور آبكار، موزه خط و كتابت میرعماد، موزه بهزاد، موزه فرشچیان، موزه برادران امیدوار و ... .

موزه ملی ایران (ایران باستان)

خیابان سی تیر تهران خودش موزه است! خیابان خاطره‌های تهران است. ابتدای این خیابان رویایی یكی از مهم‌ترین و زیباترین موزه‌های ایران قرار دارد. موزه‌ای كه نخستین بنای موزه‌ای ایران هم محسوب می‌شود.

ساخت این بنا سال 1313 خورشیدی با طرحی از «آندره گدار» معمار فرانسوی آغاز شد و سال 1316 به پایان رسید. نمای این بنا به همراه سردر ورودی آن به علت كاربری موزه كه به دوران ایران باستان تعلق داشته، با الهام از طاق كسری، بنای مشهور دوره ساسانی ساخته شده است.

به دلیل نگهداری آثار ارزشمندی از دوره‌های مختلف باستانی ایران، موزه ایران باستان یكی از مهم‌ترین گنجینه‌های كشور به شمار می‌رود.

موزه طبیعت ‌و حیات وحش ایران

موزه طبیعت و حیات وحش ایران سال 1372كار خود را آغاز كرد. ساختمان این موزه در دو طبقه با زیربنای 12 هزار مترمربع ایجاد شده است و دارای شش سالن اصلی است كه شامل بخش‌های متنوع پرندگان، پستانداران، خزندگان و آبزیان می‌شود.

بخش زمین‌شناسی دارای دو سالن زیست گیاهی و جانوری است. سالن هشت موزه طبیعت، به پروانه‌ها، عنكبوت‌ها، رتیل‌ها و عقرب‌ها اختصاص یافته است. این موزه همچنین دارای كارگاه تاكسیدرمی، كتابخانه، آمفی‌تئاتر و سینمای روباز است. مهم‌ترین آثار موجود در موزه طبیعت و حیات وحش ایران، گور ایرانی و یوزپلنگ آسیایی است.

موزه سینمای ایران

همه چهره‌های سینمای ایران را می‌توانید در باغی دلباز و زیبا ببینید، اگر هم شانس یارتان باشد شاید رئیس موزه هم همانجا باشد. رئیس این موزه آقای بازیگر ایران، عزت‌الله انتظامی است.

موزه سینما سال 1380 خورشیدی با حمایت و كمك وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، معاونت امور سینمایی، سازمان میراث فرهنگی، شهرداری تهران و بنیاد فارابی تاسیس شد. در این موزه هزاران عكس از فیلم‌های ساخته شده و پشت‌صحنه‌ها، حدود 400 فیلمنامه، بیش از 2500 اعلان سینمایی از سال 1310 خورشیدی تاكنون، انواع جایزه‌های داخلی و بین‌المللی، بیش از 8000 جلد كتاب سینمایی، بیش از 3000 سند و مدرك و آرشیوی از فیلم، ویدئو، نشریات و اسباب سینماتوگراف نمایش داده شده است. موزه سینما دارای هفت تالار مختلف است.

كاخ‌موزه گلستان

كاخ‌موزه گلستان را می‌توان یكی از زیباترین بناهای برجای مانده از تهران قدیم دانست. این مجموعه زیبا و ماندگار، پادشاهان چهار دوره صفویه، زندیه، قاجاریه و پهلوی را به خود دیده است.

كاخ گلستان كه در مجموعه ارگ تهران قرار گرفته، در زمان شاه تهماسب صفوی بنیاد شد؛ در دوره كریم‌خان زند بازسازی و در دوره قاجار نیز به محل سكونت و دربار شاهان اختصاص یافت. سابقه تاریخی ارگ سلطنتی به روزگار صفویه بازمی‌گردد، اما هیچ بنایی از این دوران باقی نمانده و همگی تخریب شده‌اند. كهن‌ترین بناهای موجود در مجموعه گلستان، ایوان تخت مرمر و خلوت كریمخانی است كه متعلق به دوران كریمخان‌زند است.

ایوان تخت مرمر، خلوت كریمخانی، اتاق موزه (تالار سلام) و حوضخانه آن، تالار آیینه، تالار عاج، تالار برلیان یا تشریفات، ساختمان كتابخانه، عمارت شمس‌العماره، عمارت بادگیر، تالار الماس، موزه مردم‌شناسی (كاخ ابیض)، عكس‌خانه، موزه مخصوص، موزه ظروف از بخش‌های متنوع این كاخ‌موزه به شمار می‌روند. برای رسیدن به این كاخ موزه باید راهی میدان امام خمینی تهران شوید.

موزه جواهرات ملی

حتی اگر علاقه‌ای هم به جواهرات نداشته باشید،‌ دیدار از این موزه می‌تواند شما را به یك هوادار پروپاقرص تبدیل كند. وارد خیابان فردوسی كه بشوید روبه‌روی سفارت تركیه می‌توانید وارد موزه جواهرات ملی ایران بشوید.

ساخت موزه جواهرات ملی سال 1334 خورشیدی آغاز شد و سال 1339 همزمان با تاسیس بانك مركزی ایران، افتتاح و به این بانك سپرده شد. جواهرات موجود در این موزه از سه دوره صفوی، قاجار و پهلوی است.

علت شروع تاریخچه جواهرات ایران از دوره صفویه، نبود جواهرات گرانبها در خزانه در پیش از شروع این سلسله است. از مهم‌ترین جواهرات موجود در این موزه می‌توان به الماس دریای نور، تخت‌طاووس یا تخت خورشید، تخت نادری و كره جواهر اشاره كرد.

موزه فرش

این بار برای دیدن فرش‌ها نباید سرتان را پایین بگیرید و زیر پایتان را نگاه كنید. در موزه فرش تهران سرتان را بالا بگیرید كه هنر دست ایرانیان را تماشا كنید.

موزه فرش بهمن 1356 خورشیدی گشایش یافت. ساختمان موزه دارای نماهایی از طرح دار قالی است. سطح نمایش موزه حدود 3400 مترمربع است و شامل دو تالار می‌شود. در تالار اول نمایشگاه دائمی از انواع قالی‌ها و گلیم‌های دستباف ایرانی از شهرهایی چون كاشان، كرمان، اصفهان، تبریز، خراسان، كردستان و دیگر مراكز قالیبافی برقرار است. در تالار فوقانی نمایشگاه‌هایی موقت از انواع قالی‌های ایرانی و دیگر نقاط جهان برگزار می‌شود. در این موزه امكانات پژوهشی مناسبی برای علاقه‌مندان ایجاد شده كه می‌توان به كتابخانه‌ای چندزبانه و آرشیو فیلم و اسلاید اشاره كرد. برای دیدن این موزه به خیابان فاطمی بروید.

بخش گردشگری تبیان

برگرفته از جام جم