دزدان دریایی سوپرمن را زدند!

در سال 1998 برایان سینگلر كارگردان آمریكایی در جشنواره بین المللی فیلم توكیو در جلسه مطبوعاتی شركت كرد تا فیلم جدیدش شاگرد زرنگ را معرفی كند.

او كه سفرهای زیادی به ژاپن انجام داده بود، تصمیم گرفت تا حاضران ژاپنی را با تكلم به زبان ژاپنی متعجب كند ولی در پایان صحبت هایش به جای گفتن جمله امیدوارم شما را پس از فیلم ببینم جمله اهانت آمیزی بر زبان آورد كه باعث سردرگمی حاضران شد. اما این ماه كه او برای معرفی فیلم جدیدش بازگشت سوپرمن به توكیو بازگشته بود، تاكید داشت كه برای تسلط بیشتر بر زبان ژاپنی تمرین محاوره زیادی داشته است!

اما تلاش سینگلر برای برقراری ارتباط با علاقه مندان ژاپنی تنها بخشی از برنامه های استودیوهای فیلمسازی جهان در جهت ایجاد رابطه با تماشاگران خارجی است. تعداد تماشاگران سینماهای آمریكا در دهه اخیر نزول چشمگیری داشته و با در نظر گرفتن افزایش هزینه های ساخت و تبلیغات فیلم، استراتژی توجه به بازار خارجی فیلم ها تعیین كننده تر از هر زمان دیگری است.

تحلیلگران سینما تخمین می زنند كه میزان تماشاگران بین المللی ظرف پنج سال آینده حداقل 10 درصد افزایش داشته باشد و در این میان آسیای مركزی و شرق اروپا با رشد بیشتری مواجه خواهند بود. بنابر آمار منتشره از سوی شركت رسانه ای پرایس واتر مجموع بودجه مصرفی در جهان برای خرید و تماشای فیلم از 2006 تا 2010 شامل بلیت سینما و خرید و اجاره DVD، سالانه 3/5 درصد افزایش خواهد داشت. اما قواعد توزیع و تبلیغ فیلم در آمریكا لزوماً در هامبورگ، مسكو و یا توكیو مصداق پیدا نمی كند. برای مثال در فرانسه استودیوهای آمریكایی نمی توانند فیلم هایشان را در تلویزیون تبلیغ كنند و در ژاپن اكثر جماعت سینمارو را زنان تشكیل می دهند و تمركز بر وجه رمانتیك داستان ضروری است و البته هیچ استودیویی نباید تلاش كند تا یك فیلم پرخرج را در خلال جام جهانی در اروپا توزیع كند.

در تابستان امسال كد داوینچی برگ برنده استودیوها در سطح بین المللی بود و حتی تهیه كنندگان فیلم كه هنرپیشه های خارجی را در فیلم گنجانده بودند، از این استقبال متعجب شدند. فیلم دزدان دریایی كارائیب 2 نیز پرفروش شد ولی حتی مسئولان استودیو دیزنی هم می دانستند كه نباید فیلم را در جریان جام جهانی اكران كنند همان طور كه مسئولان استودیو وارنر از اكران فیلم بازگشت سوپرمن در اواسط بازی های جام جهانی حذر كردند.

در جریان افتتاحیه فیلم كد داوینچی در جشنواره بین المللی فیلم كن در 17 می، برایان گریدزتهیه كننده فیلم از استقبال مردم از اتومبیل لیموزین تام هنكس شوكه شده بود. او در مورد این استقبال عجیب گفت: مردم طوری خودشان را به روی این اتومبیل می انداختند كه من تصور كردم چند نفر از آنها زیر ماشین می روند.

در كشورهای اروپایی و آسیایی مردم حتی از تماشای یك هنرپیشه درجه سوم هم هیجان زده می شوند و اگر كسی مثل تام هنكس را ببینند، از خود بی خود می شوند.

این روزها انتخاب یك تیم بین المللی از هنرپیشگان می تواند تا حدودی فروش بین المللی فیلم را تضمین كند ولی در مورد

كد داوینچی، جذابیت تام هنكس هم مؤثر بود. فیلم كد داوینچی براساس كتاب پرفروش دن براون ساخته شده بود و گریدز و مدیران اجرایی فیلم چند هنرپیشه مشهور از فرانسه و انگلستان را انتخاب كردند. برای این كار گریدز مقالات و نقدهای مختلف بین المللی را خوانده بود تا مطمئن شود كه هنرپیشه ها از لحاظ فرهنگی كاملاً با نقش هایشان همخوانی دارند. از جمله هنرپیشگان یان مك كلن و پل تباتی هنرپیشگان انگلیسی و ادری تاتو هنرپیشه فرانسوی بودند. در ابتدا تحلیلگران انتقاد فراوانی نسبت به هزینه 70 میلیون دلاری استودیوی سونی برای تبلیغات این فیلم و اقداماتی همچون سفر 833 مایلی كارگردان و عوامل فیلم با ترن از لندن به كن داشتند ولی فروش فیلم در خارج از آمریكای شمالی دو برابر آمریكا بود.

اما در مورد قسمت دوم فیلم دزدان دریایی كارائیب2 موضوع كمی فرق می كرد. زمانی كه ریچارد كوك مدیر استودیوی دیزنی برنامه اكران فیلم های تابستان 2006 را بررسی می كرد متوجه یك مشكل بزرگ شد. دیزنی قصد داشت دو فیلم پرهزینه را در تابستان توزیع كند. انیمیشن اتومبیل ها و دنباله فیلم دزدان دریایی كارائیب ولی برخلاف تابستان های گذشته هر دو فیلم، یك رقیب تازه داشتند؛22 نفر كه در آلمان به دنبال یك توپ گرد بودند! مسابقات جام جهانی آلمان از 9 ژوئن آغاز شد و كوك مطمئن بود كه حتی فیلمی مثل دزدان دریایی كارائیب ، نمی تواند مردم را از تلویزیون هایشان در زمان پخش بازی های جام جهانی جدا كند. بنابر این دیزنی تصمیم گرفت كه دزدان دریایی كارائیب را پس از پایان جام جهانی در اروپا و آسیا اكران كند ولی در آمریكا اكران روز 7 جولای فیلم مشكلی به وجود نیاورد چون مردم آمریكا علاقه ای به فوتبال ندارند و تیم آمریكا نیز در مرحله مقدماتی حذف شده بود. با وجود اكران فیلم در تاریخ های مختلف در كشورهای گوناگون جهان، دزدان... در 23 كشور جهان در صدر جدول فیلم های پرفروش قرارگرفت اما مسئولان دیزنی هم اكنون اعلام كرده اند كه قسمت سوم این فیلم پرطرفدار را به صورت همزمان در هفته آخر ماه می 2007 در سراسر جهان به اكران در می آورند.

اما پرواز مجدد سوپرمن پس از 20 سال، چالش بزرگی برای استودیوی وارنر به حساب می آمد چون برخلاف فیلم هایی چون مردان مجهول و یا دزدان دریایی كارائیب، سوپرمن یك قهرمان كاملاً آمریكایی بود و این می توانست یك دردسر در اكران جهانی و در جلب نظر تماشاگران غیر آمریكایی تلقی شود.

پس از اكران فیلم آغاز بتمن از سال 2005، جان كرول مدیر توزیع فیلم های استودیوی وارنر در خارج از آمریكا یك گروه ویژه برای حل این مسأله تشكیل داد كه چرا فیلمی كه تا این حد محبوب منتقدان آمریكایی و بین المللی بود، نتوانست در فروش جهانی موفق باشد. این فیلم در سطح جهان 372 میلیون دلار فروش داشت كه فقط 767 میلیون دلار آن از گیشه بین المللی بود و در نهایت این گروه به این نتیجه رسیده بود كه شخصیت بتمن بیش از حد تیره بوده است. از این رو وارنر، تحقیقاتی پیرامون خواست تماشاگران بین المللی از شخصیت سوپرمن داشت.

در آلمان، تماشاگران خواستار چند وجهی بودن شخصیت سوپرمن بودند و در ژاپن، تماشاگران ضمن پذیرش توانایی های فیزیكی او، دوست داشتند سوپرمن شخصیت پیچیده تری داشته باشد. با توجه به این دانسته ها، سیاست های مختلفی برای تبلیغ فیلم در كشورهای مختلف جهان در نظر گرفته شد. برای مثال در فرانسه كه فیلم های آمریكایی حق تبلیغ در تلویزیون را ندارند، تمام تبلیغات وارنر معطوف به اتوبوس ها و ایستگاه های مترو بود. حتی در مسابقات گراند پری موناكو برخی از رانندگان لباس هایی به سبك سوپرمن بر تن كرده بودند.

همچنین استودیوی وارنر حدود سه میلیون كپی از نسخه فرانسوی ویژه نامه سوپرمن را به شكل مجانی در پاریس و 10 شهر دیگر توزیع كرد. ولی با وجود تمام این ها، سوپرمن در نهایت مغلوب دزدان دریایی شد. فیلم در حالی 5/10 میلیون دلار فروخته بود كه فیلم دزدان دریایی كارائیب 2 در هفته اول اكران، فروشی 18 میلیون دلاری داشت.

در چنین شرایطی به نظر می رسد كه معادلات فروش جهانی فیلم ها پیچیده تر از گذشته شده است. با كاهش تماشاگران سینما در آمریكا، مدیران استودیوها چشم به بازارهای جهانی دوخته اند و به ویژه روی بازار آسیا حساب ویژه ای باز كرده اند.

نیویورك تایمز‎ - ترجمه امیررضا نوری زاده

لینک :

سینما جهان در سالی كه گذشت

سوپر من سینما درگذشت

چگونه بروس وِین بتمن شد