حفظ استقلال حوزه و تحریم گوشت وارداتی
در قسمت اول به بعضی از فعالیت های سیاسی آیت الله گلپایگانی بر ضد رژیم شاه اشاره شد. در ادامه به بیان بعضی دیگر از این فعالیت ها می پردازیم؛
2- حفظ استقلال حوزه
حساسیت آیت الله گلپایگانى براى حفظ حریم حوزه، از نوع فعالیت هاى ایشان، در پیش و پس از انقلاب محسوس است. یک نمونه آن، مواضع وى برابر آزمون گیرى دولت از طلاب بود که ایشان سخت در برابر آن مقاومت کرده و براى حفظ استقلال حوزه تلاش نمود. زمانى که در سال 1352 عده اى از روحانیون برجسته حوزه دستگیر و سپس تبعید شدند، آیت الله گلپایگانى ضمن یک سخنرانى در مسجد اعظم به انتقاد از حاکمیت پرداخت. وى با اشاره به تلاشى که براى نابود کردن حوزه علمیه در جریان بوده از «تبعید به ممالک خارجه» یاد کرد که اشاره اش به تبعید آیت الله خمینى به نجف بود. سپس افزود: چنان که الان هم جمعى از فضلا و مدرسین و طلاب یا در زندان هستند و یا در تبعید هستند، در هواهاى صعب و بد. بعضى ها نامه نوشتند. بسیار در زحمت هستند... یا آنها که در زندان هستند مسموع مى شود که در شکنجه و زحمت هستند و اینها باعث نمى شود که خدا نکرده آنها در مرام و مسلک خودشان سست بشوند. آخر کسى نمى پرسد چرا با روحانیت این طور معامله مى شود؟ ایشان در همان سخنرانى براى ایجاد تعدیل در برخورد حکومت با روحانیون تأکید کرد که اگر روحانیت از بین برود، ایران به دست کمونیست ها خواهد افتاد.
3- پیگیری مسائل عراق
علاوه بر آن، آیت الله گلپایگانى درگیر مسائل عراق هم بود. رژیم بعث تلاش مى کرد تا از علماى نجف، فتوایى براى تکفیر کردها و لزوم جنگ با آنان بگیرد اما آیت اللهشاهرودى و حکیم از این کار خوددارى کرده و مورد ستم بعثى ها قرار گرفتند. آیت الله گلپایگانى در این زمینه هم اعلامیه هایى صادر کرده و به رژیم بعث حمله شدیدى نمود. ایشان حتى نامه اى به طور مستقیم براى رئیس جمهور عراق نوشته رونوشت آن را براى صدام حسین فرستاد. حرکت دیگر حمایت از مردم لبنان و درخواست کمک از مردم وباز کردن حساب در سال 1355 بود که آیت الله گلپایگانى با جدّیت آن را دنبال مى کرد.
4- تحریم گوشت وارداتی
تحریم گوشت منجمد وارداتى هم که فتواى ایشان در آن باره در 26 فروردین 53 منتشر شده و گسترش یافت، از اقداماتى بود که رژیم را سخت دچار مشکل کرده و به ساواک توصیه شد که هر کسى آن استفتاء را در دست دارد، فورا دستگیر شود.
5- تغییر تاریخ هجری به شاهنشاهی
نخستین ثمره فعالیت حزب رستاخیز که به دستور شاه تشکیل شده بود،مجلس دوره بیست و چهارم بود که در شهریور 1354 افتتاح شد. شاه تلویحا کلیه ضعف‌ها و عقب‌ماندگی‌ها را به آثار و مظاهر بازمانده از غلبه فرهنگی و معنوی اسلام نسبت داد. در پایان سال 1354، مجلسین شورای ملی و سنا در یک اجلاس مشترک تصویب کردند که مبدا تاریخ به شاهنشاهی تغییر یابد و مردم و سازمان های ملی و دولتی موظف شدند تاریخ جدید را به کار برند و تاریخ هجری که تاریخی اسلامی و منشا آن هجرت پیامبر اسلام از مکه به مدینه است، از بین برود. در توجیه این عمل در کتاب تاریخ سال چهارم آموزش متوسطه نوشتند: "در تاریخ 25 اسفند 1354 خورشیدی، با تصویب مجلسین شورای ملی و سنا، مقرر شد تاجگذاری کورش کبیر در سال 599 پیش از میلاد مسیح، مبدا سال خوشیدی و سرآغاز تاریخ سیاسی و اجتماعی ایران قرار گیرد. به همین مناسبت اول سال 1355 هجری خورشیدی آغاز سال 2535 شاهنشاهی، سال رسمی کشور شاهنشاهی ایران اعلام شد." امام خمینی (ره) در پیام عید فطر 1355 به کارگیری تاریخ شاهنشاهی را حرام اعلام نمودند و فرمودند: « ... برای تضعیف اسلام و محو اسم آن نغمه شوم تغییر مبدا تاریخ را ساز کردند؛ این تغییر از جنایات بزرگی است که در این عصر به دست این دودمان کثیف واقع شد. بر عموم ملت است که با استعمال این تاریخ جنایتکارانه مخالفت کنند و چون این تغییر، هتک اسلام و مقدمه محو اسلام است، خدای نخواسته، استعمال آن بر عموم، حرام و پشتیبانی از ستمکار و ظالم، مخالف با اسلام عدالتخواه است... ».
نمونه دیگر موضعگیرى در باره تغییر تاریخ هجرى به تاریخ شاهنشاهى در سال 1354 بود که ایشان با نوشتن نامه صریحى به رۆساى مجلس سنا و شورا، برابر آن موضع گرفت. دامنه این موضوع بالا گرفت و هر روز مخالفت ها بیشتر شد. شمارى از مراجع که پیش از آن هر ساله تقویمى با عکس خود چاپ کرده و توزیع مى کردند، آن سال به دلیل آن که مجبور بودند از تاریخ شاهنشاهى استفاده کنند، چاپ تقویم را متوقف کردند.
________________
منابع:
اقتباس از کتاب جریان ها و سازمان های مذهبی – سیاسی ایران نوشته رسول جعفریان
تهیه وفرآوری: احمد اولیایی-گروه حوزه علمیه تبیان
