چرا کلاه قرمزی محبوب قلبها شد؟

در دنیای ارتباطات، عامل مهم ارتباطی و ابزاری که برای انتقال عواطف، تاملات و تجربیات آدمیان به یکدیگر می باشد، چیزی جز رسانه نیست. برای انسانهای اولیه، رسانه شامل نقش و نگارهای روی دیوار و اشاراتی بود که با حرکت اعضای بدن خود منظور خود را به یکدیگر میرساندند. با پیدایش زبان، گوش و زبان نیز به رسانه تبدیل شدند. با ابداع  خط، نوشتار و کتاب و طومار نیز ابزار رسانه شدند که بعد ها روزنامه و مجلات به آنها اضافه شدند.

به این ترتیب بعد از گذشت سالها، رسانه ها همواره با رشد و پیشرفت آدمیان رشد و پیشرفت کرده اند و تلویزیون و رادیو و اینترنت و سینما به رسانه های دنیای مدرن تبدیل شده اند. رسانه های مدرنی که هم از فرهنگ تاثیر پذیرفته و هم بر آن تاثیر نهاده اند.

از مهمترین ویژگی های رسانه های مدرن، کیفیت و اثر گذاری آنها بر بینندگان است. در حال حاضر هر چقدر هم که صنعت چاپ و کتابت پیشرفت کرده باشد، به ندرت ممکن است که تیتراژ یک کتاب به یک میلیون برسد. اما یک برنامه تلویزیونی، یا یک فیلم سینمایی، یک بازی رایانه ای و یا یک مسابقه ورزشی، میلیونها و شاید میلیاردها بییننده در سراسر جهان داشته باشد. و این یعنی قدرت رسانه ای همچون تلویزیون که همین قدرتمندی در موارد متعددی موجبات نگرانی نظریه پردازان فرهنگ را برانگیخته است. نگرانی از تاثیرات مخربی که ممکن است از این طریق، به مخاطبان، منتقل شود. یک راهکار اساسی برای حل این مشکل این است که تولیدات بومی رسانه ای، در حدی باشد که قدرت جذب و جلب رضایت مخاطبان بومی را داشته باشد. این امر سبب می شود تا مثلا افراد یک جامعه ترجیح دهند به جای تماشای یک برنامه ماهواره ای، برنامه ای شاد ومفرح و در عین حال، آموزنده را تماشا کنند.

با این تعاریف مشخص است که مقصود برنامه کلاه قرمزی است که در ایام نوروز از شبکه دوم سیما پخش شد.

کلاه قرمزی ثابت کرد که اگر برنامه ای اصولی و مناسب برای مخاطبان رسانه ملی ساخته شود، در جلب نظر مخاطبان موفق خواهد بود.

تصور کنید در عصری که انیمیشن، در حد بالایی پیشرفت داشته و شخصیتهای کارتونی و انیمیشنی خارجی، با قدرت هر چه تمام تر در عرصه بین المللی خودنمایی می کنند، کلاه قرمزی با همان شکل و شمایل دو دهه قبل، با همان سادگی و ظاهر معمولی اش، همچنان در قلب مخاطب ایرانی در هر رده سنی، جای دارد. فراموش نکنید که کلاه قرمزی به قول سازنده اش، عروسکی اسفنجی و دست ساز است اما در موارد زیادی ثابت کرده که محبوبیتش از هر شخصیت کارتونی مشهور و سرشناس، بیشتر است.

محبوبیت کلاه قرمزی، چرا و به چه علت؟

عروسک محبوب دهه هفتاد تلویزیون، از نوروز 1388 وقتی به تلویزیون بازگشت، که روح خلاقیت و غنای محتوایی مناسبی را به همراه داشت. در واقع می توان گفت که حمید جبلی و ایرج طهماسب، با زیرکی و هشیاری کامل به ساخت دوباره این برنامه پرداختند و با مطالعه و برنامه ریزی به تولد شخصیتهای تازه ای در این مجموعه دست زدند که هر یک از آنها نمادی از نوعی تفکر و برخورد در جامعه ما بودند. یعنی شخصیتهای حاضر در این مجموعه هر کدام حرفهای زیادی برای گفتن داشتند و اشارات فرهنگی و اخلاقی زیرکانه ای را برای مخاطبان به ارمغان آوردند.

شخصیتهای کلاه قرمزی، مناسبات و رفتارهای موجود میان آنها، تبلوری از چیزهایی هستند که در میان ما وجود دارند اما به زبان کودکانه مطرح شدند و شکل و شمایلی طنز گونه به خود گرفتند که اتفاقا همین مساله بر تاثیرگذارتر شدن این مجموعه می افزاید.

وقتی در کلاه قرمزی امسال دیدیم که در برنامه ای، دختری دبستانی مهمان خانه آقای مجری شد که او کودکی بود که دستمایه آموزشی اش در مهد کودک، تنها در سه جمله خلاصه می شد؛ بله، نه خیر و جیغ و دست و هورااااااااا...که این عبارات به سبک برنامه های روزمره تلویزیون که برای بچه ها پخش می شود، بیان می شد که به این وسیله انتقادی نسبت به برنامه های کودک سیما صورت گرفت که به واقع یادگیری این عبارات و رفتارها برای بچه ها، چه منفعتی دارد؟ شاید پاسخ به این موضوع این باشد که متاسفانه ضعف محتوا در برنامه های کودک موجب می شود تا مجری ها سعی کنند با این عبارات، فضای شادی را به بچه ها القا کنند و یا بخش اعظم برنامه های خود را با پخش شعر و موسیقی و حرکات موزون سپری کنند.

کلاه قرمزی موفق بود، چون تمامی خصلتهای یک برنامه سازی حرفه ای در تلویزیون را رعایت کرد. چون سعی کرد از بطن جامعه و از میان مردم بیاید و حرف های انها را بازگو کند. چون به دغدغه های گاه و بیگاه مردم و شرایط اجتماعی روز، اشاره کرد( سخنان فامیل دور درباره فروش وسایل خانه به قیمت دلار). چون متناسب با فرهنگ بومی یک جامعه ساخته شد.

همه این دلایل موجب می شود تا یک برنامه د رسانه ای ارتباطی، موفق عمل کند. با توجه به اینکه  روح اساسی همه  رسانه ها، باید رواج اخلاق و پخته تر کردن فرهنگ جامعه باشد و این به معنای تایید همه اجزای فرهنگ حال حاضر و یا فرهنگ سنتی نیست. بلکه رسانه باید نقاط ضعف و ایرادات فرهنگ را نشان دهد و به از بین بردن آن ایرادات تشویق و ترغیب کند تا به فرهنگی اخلاقی تر دست پیدا کند.