آیا تنبیه بدنی فرزند جایز است؟

روش اهل بیت در تنبیه

روش اهل بیت علیهم السلام این نبوده كه فرزندانشان را تنبیه بدنى كنند، و موردى سراغ نداریم و نقل نشده كه چنین كارى كرده باشند. پس اگر خود را شیعه واقعی و پیرو آن بزرگواران می دانیم باید ببینیم كه شیوه ى تربیتى آن بزرگواران چگونه بوده است. با این كه بعضى از آنان فرزندان زیادى داشتند، اما هرگز نیازى نمى دیدند بچه هایشان را تنبیه بدنى كنند و این مسأله بسیار مهم و درس آموز است و این ما هستیم كه چون با راه و روش تربیت والاى اسلامى آشنایى درست نداریم فكر مى كنیم كه زدن تنها راه تربیت فرزند است.

امامان معصوم علیهم السلام نه تنها با كودكان با رأفت و نرمى رفتار مى كردند، بلكه با غلامان خود نیز خوش رفتار و نرم خوى بوده اند، و در آن روزگار كه در جامعه با بدترین روش ها یا بردگان رفتار مى شد، آن بزرگواران هرگز نسبت به بردگان خشونت به خرج نمى دادند و جز با نرمى و ملایمت با آنان رفتار نمى كردند.

در این مقاله سه سوال را در مورد تنبیه بدنی مطرح کرده و پاسخهای مراجع عظام را در هر مورد ذکر می کنیم:

آیة الله صافی گلپایگانی(دام ظله):

در فرض سۆال باید دیه به ولىّ شرعى طفل پرداخت شود و ولىّ باید دیه را براى طفل حفظ كند یا به مصارف لازم او برساند بلى ولىّ مى تواند بعنوان قرض دیه را مصرف نماید و بعد از بلوغ طفل به او بپردازد و طفل بعد از بلوغ مى تواند عفو نماید و عین دیه را اگر باقى باشد یا عوض آن را برگرداند. والله العالم

دفتر حضرت آیت الله العظمی خامنه ای (مد ظله العالی)

جواب دو قسمت سوال: در فرض سۆال دیه واجب است و دیه آن باید به ولیّ داده شود و اگر ضارب خود ولی است دیه را باید برای کودک نگه داری کند.

دفتر حضرت آیت الله العظمی سیستانی (مد ظله العالی)

1ـ دیه واجب می شود.

2ـ به خود پسر]باید داده شود[ و می تواند اموالی که پدر بر ایشان روزانه خرج می کند از دیه حساب کند.

دفتر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی)

در صورتی که سرخی یا کبودی پایدار حاصل شود، دیه را باید به خود آن فرزند بپردازند، یا مثلاً در حسابی که به نام او است بریزند.

برادر هیچ ولایتی نسبت به خواهر خود ندارد و زدن که یکی از مراتب امر به معروف و نهی از منکر است، نیز بر اساس نظر بیشتر فقها باید با اجازه حاکم شرعی باشد. بنابر این، ضرب و شتم خواهر جایز نیست، و چنانچه موجب سرخی و کبودی و یا جراحتی شود، دیه دارد.

پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به این سۆال، چنین است:

حضرت آیت الله العظمی خامنه‌ای(مد ظله العالی):

در هیچ صورتی جایز نیست.

حضرت آیت الله العظمی سیستانی(مد ظله العالی):

اگر او را زد به طورى که موجب تغییر رنگ شد دیه دارد، حتى اگر پدر باشد و به هر حال هیچ‌کدام حق زدن ندارند.

حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی(مد ظله العالی):

جایز نیست و چنانچه موجب جراحت یا ضربه‌ای شود دیه دارد.

حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی(مد ظله العالی):

جایز نیست و اگر موجب سرخی و یا کبودی شده باشد، باید دیه پرداخت کند، و مقتضای اخلاق اسلامی رعایت احترام بین مۆمنین مخصوصاً اعضای خانواده است.

حضرت آیت الله العظمی نوری همدانی(مد ظله العالی):

در صورتی که ظلم باشد جائز نیست و اگر موجب حد شرعی شود دیه دارد.

(توجه: استفتا از دفاتر آیات عظام: خامنه‌ای، سیستانی، مکارم شیرازی، صافی گلپایگانی، نوری همدانی(مد ظلهم العالی) توسط سایت اسلام کوئست انجام گرفته است.)

منابع:

اسلام کوئیست

مرکز تعلیمات اسلامی واشنگتن

سایت احکام